Η Νεκρή και άλλες Ιστορίες //// Guy De Maupassant

ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 42

10678, ΑΘΗΝΑ

ΤΗΛ. 2111835524 www.arsnocturna.gr 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 

Η Νεκρή και άλλες Ιστορίες

Guy De Maupassant 

Μετάφραση: Αγγέλα Γαβρίλη Ars Nocturna, 2017, 80 σελ. ISBN 978-618-5032-25-8 Τιμή: €5 


*****

Έξι ιστορίες για τις γυναίκες, το θάνατο και το Υπερφυσικό από έναν κορυφαίο διηγηματογράφο του 19ου αιώνα. Στην παρούσα συλλογή επιλέχθηκαν από τις εκδόσεις Ars Nocturna έξι χαρακτηριστικά διηγήματα του Μωπασσάν με κοινή θεματική τη νεκρή γυναίκα: τη γυναίκα στο κατώφλι του θανάτου, αλλά και τη γυναίκα πέρα από αυτό το κατώφλι, όταν η παρουσία της επανέρχεται με διάφορες μορφές ή υπό διαφορετικές συνθήκες, στον κόσμο των ζωντανών…

                                                                      *******




                                                               Ο φόβος του Αόρατου 

Ο Henri René Albert Guy de Maupassant (1850-1893) είναι ο συγγραφέας στο «πρωτεϊκό» ταλέντο του οποίου συναντώνται οι δύο κυρίαρχες τάσεις των γαλλικών γραμμάτων στα τέλη του 19ου αιώνα: ο ρεαλισμός και ο νατουραλισμός με κορυφαίους τους Ζολά και Φλωμπέρ (ο οποίος υπήρξε μέντορας του Μωπασσάν) και μια έντονη τάση προς το παράδοξο και το υπερφυσικό που την εκπροσωπούν χαρακτηριστικά οι Μπωντλέρ και Μαλλαρμέ, αντλώντας από τo κίνημα του Ρομαντισμού αλλά και από το έργο του Αμερικανού συγγραφέα Έντγκαρ Άλλαν Πόου από το οποίο επηρεάζονται.
Μέσα σε μια δεκαετία από το 1880 έως το 1891 –πριν το μυαλό του βυθιστεί στην ψυχική ασθένεια που τον οδήγησε σε απόπειρες αυτοκτονίας και τελικά στον εγκλεισμό στο ψυχιατρείο όπου και πέθανε–, ο Μωπασσάν διέγραψε μια εντυπωσιακή λογοτεχνική πορεία: μυθιστορήματα, ταξιδιωτικά βιβλία, ποίηση και τριακόσια διηγήματα που αρχικά δημοσιεύονταν με μεγάλη επιτυχία σε εφημερίδες και άλλα έντυπα της εποχής κι έπειτα συγκεντρωμένα σε συλλογές.
Στην παρούσα συλλογή επιλέχθηκαν από τις εκδόσεις Ars Nocturna έξι χαρακτηριστικές ιστορίες του με κοινή θεματική τη νεκρή γυναίκα: τη γυναίκα στο κατώφλι του θανάτου αλλά και τη γυναίκα πέρα από αυτό το κατώφλι, όταν η παρουσία της επανέρχεται με διάφορες μορφές ή υπό διαφορετικές συνθήκες, στον κόσμο των ζώντων.
Αξίζει εδώ να σημειωθούν δύο βιογραφικά στοιχεία για το συγγραφέα, καθώς ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει στις ιστορίες της συλλογής τα ίχνη και τα μοτίβα τους: ο Μωπασσάν διατηρούσε μια πολύ στενή σχέση με τη μητέρα του, η οποία υπήρξε εξαιρετικά μορφωμένη και καλλιέργησε και στη δική του ψυχή την αγάπη για την τέχνη του λόγου. Ταυτόχρονα όμως ήταν νευρασθενής, δεν άντεχε το φως και επιχείρησε πολλές φορές να αυτοκτονήσει, κάποτε μάλιστα σφίγγοντας γύρω από το λαιμό της τις μακριές πλεξίδες της. Η δε τελευταία περίοδος της ζωής του πριν τον καταρρακώσει η ψυχική ασθένεια, κυριαρχείται από έντονο φόβο για μια μυστηριώδη γυναίκα, τη διαβόητη «Κυρία με τα γκρίζα» της οποίας η ταυτότητα δεν μαθεύτηκε ποτέ μέχρι σήμερα.
Ο Μωπασσάν είναι ακριβής και λεπτολόγος στον τρόπο που χειρίζεται τη γραφή και τις λέξεις, πραγματιστής στην οπτική του και εξοικειωμένος με την επιστήμη της
ψυχιατρικής: στα διηγήματά του το φανταστικό, το παράδοξο, το αλλόκοτο, δεν εδράζεται σε μια διάσταση «πέραν του κόσμου τούτου». Το Αόρατο υπάρχει αλλά η έδρα του βρίσκεται στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, εξ ου και το τέλος μένει ανοιχτό σε δύο ερμηνείες: την υπερφυσική και την εξηγούμενη με τη λογική. Το μυστηριώδες εδράζεται επίσης στη Φύση. Ο Μωπασσάν την αγαπά όπως φαίνεται στις λυρικές περιγραφές του, τη σέβεται και τη φοβάται, με τον τρόπο των πρώτων ανθρώπων: από εδώ πηγάζει ο λεγόμενος πρωτογονισμός στη γραφή του, η κυριαρχία του ενστίκτου αλλά και ένα δέσιμο με τη νορμανδική γη, από την οποία καταγόταν, πολύ κοντινό με εκείνο του αγρότη και σε αντίθεση με την αριστοκρατική καταγωγή του.
Κλείνοντας, δύο λόγια για τις ιστορίες που θα διαβάσετε στις σελίδες που ακολουθούν:
«Το τικ» είναι η πιο συγγενική ιστορία του Μωπασσάν με τον Έντγκαρ Άλλαν Πόου˙ σε μια ήσυχη λουτρόπολη ο αφηγητής συναντά δύο παράξενους παραθεριστές: έναν πατέρα με μια περίεργη σπασμωδική κίνηση στο χέρι του και την ασθενική κόρη του, δύο «θύματα της μοίρας» που κρύβουν μια αλλόκοτη και τραγική ιστορία στο παρελθόν τους.
«Η οπτασία» είναι μια χαρακτηριστική ιστορία τρόμου όπου όλα παραπέμπουν σε μια υπερφυσική παρουσία, μία γυναίκα ντυμένη στα λευκά, αλλά ταυτόχρονα όλα θα μπορούσαν να έχουν μια λογική εξήγηση, αφού ο συγγραφέας μάς δίνει ένα σχετικό «κλειδί» στην πρώτη κιόλας πρόταση του διηγήματος.
«Στο νερό», έχουμε την αφήγηση μια περίεργης περιπέτειας ενός φανατικού κωπηλάτη που ζει σχεδόν μέσα στα νερά του Σηκουάνα: η αλλόκοτη ομορφιά και το μυστηριώδες τοπίο μιας φεγγαρόλουστης νύχτας του υποβάλλουν ψυχολογικά μία σχεδόν υπερφυσική εμπειρία˙ η ιστορία κλείνει όμως με μια απρόσμενη ανατροπή.
«Η κόμη» είναι η εντυπωσιακή καταγραφή ενός μακάβριου ερωτικού πάθους, μια εμμονής ερωτικής με τη μορφή φετιχισμού για κάτι απαγορευμένο, μυστηριώδες και νοσηρό, τα μαλλιά μιας γυναίκας νεκρής…
«Ο Διάβολος» είναι μια ιστορία με έντονο το κοινωνικό και ρεαλιστικό στοιχείο που φτάνει έως τη σάτιρα: ο επικείμενος θάνατος μιας ηλικιωμένης χωρικής γίνεται αντικείμενο ενός οικονομικού παζαριού που ξεπερνά κάθε ηθικό όριο. Ο Μωπασσάν εδώ ξεκάθαρα εκφράζει τις εχθρικές αντιλήψεις τους προς την εκκλησία και την υποκρισία των «θεοσεβούμενων». Και ναι υπάρχει σε αυτήν την ιστορία ο Διάβολος, και ονοματίζεται στην τελευταία παράγραφο…
Τέλος στην ιστορία που δίνει τον γενικό τίτλο της συλλογής, «Η νεκρή», ο Μωπασσάν χτίζει μια σκοτεινή αφήγηση με μακάβριο χιούμορ: ο αφηγητής υποφέρει τόσο από το θάνατο της αγαπημένης του ώστε αποφασίζει να περάσει μια νύχτα κοντά της στο νεκροταφείο. Τα όσα συγκλονιστικά και αποκαλυπτικά θα βιώσει θα τον μετατρέψουν από τραγικό ήρωα σε γελωτοποιό της Μοίρας…
Τα διηγήματα φαντασίας του Μωπασσάν είναι πληθωρικά και εντυπωσιακά όπως μια μοιραία γυναίκα, οριακά και δισυπόστατα ανάμεσα στο λογικό και το παρά το λογικό, προσεγμένα μέχρι την τελευταία λέξη και αριστοτεχνικά χτισμένα ώστε να δημιουργούν μια ψυχολογική υποβολή στον αναγνώστη, και έπειτα με ένα πονηρό χαμόγελο να την ανατρέπουν. Όμως ο φόβος για το Αόρατο παραμένει ζωντανός, ριζωμένος πολύ βαθιά στην ανθρώπινη ψυχή, και θα τη μαγνητίζει πάντα… 


                                                        Αγγέλα Γαβρίλη



****