.....Αν ειχε γράψει τα διηγήματά του στη δημοτική,ίσως να είχε αναγνωριστεί η σπουδαιότητα του έργου του νωρίτερα!Η καθαρεύουσά του ωστόσο είναι καθαρεύουσα που ρέει,εύπλαστη,δροσερή,δεόντως ειρωνική,γεμάτη πολλές ιδιωματικές λέξεις και
δροσερούς διαλόγους.Αναστατώνει το νεοελληνικό διήγημα με την ποιότητα της αφηγηματικής τεχνικής του .Τα πραγματικά γεγονότα της ζωής του λειτουργούν ως οι μύθοι του έργου του .Από τη μια η αντίξοη οικογενειακή πραγματικότητα,από την άλλη ο πόθος για τη δημιουργία μια νέας πιο όμορφης πραγματικότητας ,καθώς και για κάθαρση παθών.Υποκειμενισμός,προσωπικές εμπειρίες και βιώματα,έντονος εξομολογητικός τόνος,κυρίαρχο το βιογραφικό στοιχείο στο οποίο όμως πετυχαίνει να δώσει αντικειμενική μορφή.Αφήγηση με τέχνη,ζεστασιά ,τρυφερότητα και ποίηση.
Το εύθραυστο της ανθρώπινης ζωής γίνεται τέχνη σπουδαία ζηλευτή.'Ηρωες σε πλάνη ή σε άγνοια που γεννά την δραματικότητα.Ενδοοικογενειακές και προσωπικές συγκρούσεις,δράσεις που ματαιώνονται ,ενοχές που σκοτώνουν.'Αρτια ψυχογραφήματα διαποτισμένα από διάθεση για εξερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής.Πρωτοπόρος,μάστορας στην διάρθρωση της πλοκής,ικανότητα στην διαγραφή χαρακτήρων,γεμάτος χιούμορ ,ευαισθησία και γνώση της ψυχής,γεμάτος ωριμότητα στην τεχνική της δομής.Που δημιουργεί ποιοτικό σκηνισμό (ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΣΜΌ),που σχεδιάζει το κείμενό του με την πρόθεση να μαντεύουμε ή να μαντεύουμε περίπου την εξέλιξή του αλλά να μην μαντεύουμε την ανέλιξή του.Μια αντίληψη που μοιάζει να συνοψίζεται ως προς το τεχνικό τουλάχιστον βάρος της,από το στίχο του Έλιοτ:<στην αρχή μου είναι το τέλος μου>.
Ο συγγραφέας πηγαίνει μόνος του...μοναδικός ...αμίμητος....χρειάστηκε να
περάσει πολύς καιρός για να εκτιμηθεί.Το σημαντικό είναι ότι εκτιμήθηκε τελικά-
(μετά τη φρενοπάθειά του και κυρίως μετά το θάνατό του,στα 1896)
Κακός ποιητής,αλλά ο πιο εμπνευσμένος έλληνας διηγηματογράφος!
<Μου΄παν ήταν τρεις.Καβάφης,Σολωμός,Παπαδιαμάντης.Μπορεί να είναι αλήθεια>,γραφω σε ένα ποίημα.Θα θελα να προσθέσω και τον τέταρτο:ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΥΖΗΙΝΟΣ.
Ασημίνα Ξηρογιάννη
