ΜΑΡΙΑ-ΕΥΘΥΜΙΑ ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ /// ΠΟΙΗΜΑΤΑ

(Ανθολόγηση για το varelaki: Ασημίνα Ξηρογιάννη)

1.

Αν μούδιασαν τα πόδια σου

αν μάκρυναν τα νύχια

αν κουβαλάνε βρομιές

ματώνουν

στις δικές τους ιστορίες

δεν τα βλέπετε που έχουν μαυρίσει;

να βγάλω τα παπούτσια μου

δεν βλέπω εδώ τριγύρω

καμία Μαρία Μαγδαληνή

δεν τη συνάντησα

ονομάζομαι Μαρία

Μαρία;

Μαρία;

είσαι εδώ;

είναι κανείς εδώ;

Μπαμπά;

Μαμά;

δεν σας συνάντησα

στο τέλος του δρόμου

2.

Το βλέπεις

το πράσινο

εκεί·

τα δέντρα

αν περάσει το βλέμμα σου

τον διάδρομο

τον ορό

τον ζελέ

το κρεβάτι

το παράθυρο

από πίσω του

3.

Γεννήθηκα

από τον θάνατο ενός πλακούντα

μέσα από χείμαρρο αίματος

αναδύθηκα

ζωντανή

μια ταλαντευόμενη μπλε καρφίτσα

τώρα

η δικιά μου μήτρα

κυψέλη

αναμένει τους κηφήνες της·

έφτασα στη μέση

μόνο το ρολόι ακούω να χτυπάει

όταν αντικρίζω σκαλοπάτι

με πιάνει ίλιγγος

[...]

8.

Τρία σημάδια

το ένα στην δεξιά παλάμη

η απουσία του πατέρα

που μ’ έμαθε να πιάνω το ποδήλατο

το άλλο στ’ αριστερό

κλωστή μπλε

η απουσία της μητέρας

το τρίτο

στο κούτελο

η απουσία πίστης

10.

Τις ηλιόλουστες Κυριακές

στο Α’ Νεκροταφείο Ζωγράφου

οι επισκέπτες ανοίγουν κουβέντα

με τους νεκρούς

η φροντίδα του μνήματος

τελετουργία

γραμμική τελετουργία

για τα μυρμήγκια

για τις μέλισσες

προσωρινή διαμονή

 Aπό την ποιητική συλλογή  Ρίζες , 24γράμματα 2019

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ /// ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Ανθολόγηση για το Varelaki: Ασημίνα Ξηρογιάννη

Όχι σήμερα

Όχι, σήμερα θα κάτσω μέσα
έπιασε πάλι βροχή μέσα στο σπίτι
κι εγώ θα λουστώ μέσα σου,
εσύ είσαι το σπίτι μου, η βροχή μου κι ο χαμός μου
κι ας λένε οι άλλοι για το Γ' Ράιχ,
για τα μαλλιά μου πως είναι δάσος απάτητο
και για σένα πως δεν ξέρεις από σπηλιές και μονοπάτια.

Μέσα σήμερα.

  Ο δράκος του μεσημεριού, Ύψιλον, 1983

***

Ο καλός τροχός

Είναι ωραία. Το παράθυρο με προσέχει,
αι σφαίραι εισέρχονται ταχέως,
το βομβαρδιστικό ουρεί

αλλά κι εγώ δεν πιστεύω κατ' ανάγκην σ' εσένα.

  Ο δράκος του μεσημεριού, Ύψιλον, 1983

***

Δεν εννοείται

Σα να τρέμουν στο βάθος του κήπου
και δεν φυσάει
είναι οι άσπρες καμέλιες,
απομακρύνονται
χάνονται σιγά σιγά στ' όνειρο
ξημερώνει σε λίγο Δευτέρα,
είπες ότι θα έρθεις αυτές τις μέρες
αυτό το καλοκαίρι

και δεν θυμάμαι πόσα χρόνια.

  Λεπτομέρειες κόσμων, Ύψιλον, 2006

***

Απληστία

Σαν όλα εκείνα που προηγήθηκαν
σαν όλα εκείνα που έπονται
θα μπορούσε κι αυτό να ήταν ένα εύρημα,

αλλά είναι ο λύκος των στιγμών.

  Ν, όπως Νοσταλγία, Ύψιλον 2008

***

Ars poetica

Διαβήματα γρύλων, διαλόγους περιστεριών
τα σχόλια της ντάλιας καθώς την προσπερνάς αργά
την ώρα που δύει ο ήλιος μέσα στους ψιθύρους
της άνοιξης, στις ομιλίες ενός θολού θέρους

ασφαλώς τ’ ακούς όλα αυτά τώρα πιο καθαρά,
ίδια πάντα, η συντεταγμένη στην υπερβολή –
σού μένει μόνο να μάθεις, ει δυνατόν, απόψε
για την δόξα, όχι την εφήμερη ίσκιων και παθών

των ανθρώπων, αλλά για εκείνη της πανσέληνου,
ιδίως του Σεπτέμβρη στα κλαδιά της καμφοράς
μπλεγμένη κι απελεύθερη, ακίνητη, άφαντη

ξαφνικά μέσα στην κόμη του χρόνου, ένα παιχνίδι
ομορφιάς, είδωλο κι αλήθεια μαζί, καλειδοσκό
πιο δέους των πρωτόγονων φυλών, ένα βλέμμα μου.

  Ν, όπως Νοσταλγία, Ύψιλον 2008

*Η φωτογραφία είναι παρμένη από το διαδίκτυο (Bookpress)

Δανάη Σιώζιου /// Ποιήματα

Ανθολόγηση για το varelaki: Aσημίνα Ξηρογιάννη

Κολομβιανά περιδέραια

Τα κολομβιανά περιδέραια 

ήταν τα αγαπημένα της Φρίντα Κάλο.

Είμαι ερωτευμένη σαν ένα κοχύλι 

που ένα μέρος της ψυχής του 

είναι η ηχώ μιας άλλης.

Προσπαθώ ν' αφουγκραστώ

το ακατανόητο βουητό που εκπέμπω,

αλλά υπάρχει ένα τυφλό σημείο 

που εμποδίζει να συλλάβω τη μελωδία.

Προσπαθώ να φανταστώ 

έναν ωκεανό ανάμεσά μας.

Κάτω απ' τον καλοκαιρινό ήλιο 

τα δόντια σου αστράφτουν σαν περιδέραιο

κι εγώ υπόσχομαι να μην πάθω αμνησία. 

  Ενδεχόμενα τοπία, Αντίποδες, 2021

*****

Ο χάρτης

Ας απλώσουμε το χάρτη.

Αναθεωρήστε ό,τι ξέρατε για τη γεωγραφία.

Τι κρύβεται στις λεπτομέρειες; 

Σύρετε το δάχτυλό σας ως την άκρη. 

Καμιά απάντηση δεν είναι αναγκαία.

Σταδιακά αποκαλύπτεται η αταξία του κόσμου:

δεξαμενές φωτός, κλίμακες, εξισώσεις

μια αλυσιδωτή αντίδραση τεκτονικών πλακών,

η άνοδος της στάθμης των υδάτων,

μια πυγολαμπίδα

που προσγειώνεται στο χέρι του Θεού 

κι αυτός το κλείνει. 

  Ενδεχόμενα τοπία, Αντίποδες, 2021

*****

Τροπικότητες

Υπάρχει ένας κήπος, αλλά δεν προεκτείνεται 

υπάρχει μια σκάλα, αλλά καμία αλλαγή ύψους

υπάρχει ο ανεμιστήρας οροφής,

αλλά καμία σταθερή θερμοκρασία 

υπάρχει η ώρα της νύχτας, η ώρα του πρωινού 

η τέλεια λειτουργία του φωτοκύτταρου 

το κλείδωμα της πόρτας, ο συναγερμός 

και το δικό μου πέρασμα απ' τη φωτιά στους πάγους. 

      Ενδεχόμενα τοπία, Αντίποδες, 2021

*****

Το ποίημα της μαμάς

Η μαμά μου ξέρει να ξεχωρίζει

τα φύλλα των δυόσμων

από των μαϊντανών

είναι όμορφη

σαν την Ωραία

Κοιμωμένη των Αγράφων

είναι πικρή σαν καρύδι

αγκαθερή σαν κάστανο

και θρεπτική σαν αστέρι της αυγής

γκρεμίζει το σπίτι και μετά το ξαναφτιάχνει

γιατί είναι ο Μέγας Συγυριστής

στη θέση της καρδιάς έχει έναν καταψύχτη

που η κοιλιά του δεν γουργουρίζει ποτέ.

 Χρήσιμα παιδικά παιχνίδια, Αντίποδες, 2016

 

*****

Ο ωραιότερος άντρας στη γη

Αν ο παππούς δεν ήταν ο ωραιότερος άντρας στη γη

ίσως να μην τον είχα ερωτευτεί με την πρώτη ματιά

και αν δεν τον είχα ερωτευτεί ίσως το κακό να μην είχε γίνει.

Αν δεν πίστευε πως έχω το βλέμμα του

όπως περήφανα είχε διακηρύξει τη μέρα της γεννήσεώς μου

μπορεί να μην είχα κληρονομήσει τα μάτια και τη δυνατή του καρδιά

το γούστο του στα καπέλα και στις γυναίκες

κι εκείνος να μην είχε αναβάλει για πέντε χρόνια το θάνατό του

αν ήμουν αγόρι ίσως να με έβαζε κι εμένα να λύνω μαθηματικά

αντί να μου μαθαίνει καλούς τρόπους, πώς να σκαρφαλώνω, γιατί αγαπάμε το πιάνο

και αν ήξερε πως καταλαβαίνω

δεν θα μου είχε πει ποτέ όλες εκείνες τις πικρές ιστορίες

που πίστευε πως θα ξεχάσω

αν ο παππούς μου δεν ήταν αυτός ο γενναίος και ο όμορφος άντρας

με τα δυνατά πόδια που σκαρφαλώνει και επιδιορθώνει

πάνω κάτω στη γη ως την τελευταία του πνοή

ίσως να είχε και αυτός μουστάκι από άποψη

ίσως να διπλοπαντρευόταν, να έκανε κι άλλα παιδιά

να χάναμε τελείως το λογαριασμό

αν είχε τραχιά καρδιά και μαλακά χέρια δηλαδή ανάποδα

ίσως να μην με άφηνε να χοροπηδάω στο κρεβάτι του

να του χαϊδεύω την κοιλιά

ίσως να μην είχε φόβο χειρουργείου

και να ζούσαμε εμείς καλά

αν ο παππούς δεν ήταν ένας από αυτούς

που πέρασαν τα σύνορα

οι δικοί μας τάφοι τώρα ρημαγμένοι αλλού

αν δεν χόρευε δεν έφτιαχνε σαντιγύ για επιδόρπιο

τσιγκουνευόταν το λουναπάρκ ή το ποδήλατο

δεν θα ήταν ο πρώτος μου έρωτας

και ο πρώτος μου θάνατος

δεν θα ήταν ο ωραιότερος άντρας στη γη·

θα είχα τώρα μια ελπίδα.

 Χρήσιμα παιδικά παιχνίδια, Αντίποδες, 2016

*****

Στο πάρκο

Σκοτάδι, στο τέλος τέλος

γερμανικό παραμύθι είσαι

γλώσσα που δεν μου ανήκει

το σώμα μου δικό σου

πένθος κανένα

ούτε αστέρι

  Χρήσιμα παιδικά παιχνίδια, Αντίποδες, 2016

* Η φωτό είναι παρμένη από το διαδίκτυο.

Αύγουστος του ’22, διηγήματα για την Μικρασιατική Καταστροφή στο ΦΡΑΚΤΑΛ

 

[αναδημοσίευση από το Φράκταλ]

Με θέμα την Μικρασιατική Καταστροφή, εκατό χρόνια μετά, 40 έλληνες συγγραφείς υπογράφουν για το fractal την δική τους εκδοχή- ιστορία.

 

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

Από ιδέα της Αγγελικής Κώττη //

 

Νοέλ Μπάξερ, Χρύσα Φάντη, Ελένη Τσαμαδού,

Εύα Στάμου, Πολυχρόνης Κουτσάκης, Μαριάννα Παπουτσοπούλου,

Μάνος Κοντολέων, Μαρία Σκιαδαρέση, Φίλιππος Φιλίππου,

Κώστια Κοντολέων, Αντώνης Μπουλούτζας, Ελένη Πριοβόλου,

Τίτσα Πιπίνου, Γιώργος Ρούσκας, Ζαχαρίας Στουφής, Γιώργος Ιατρού,

Δημήτρης Καρύδας, Ελένη Χωρεάνθη, Γιώργος Γλυκοφρύδης,

Πέρσα Κουμούτση, Τζούλια Γκανάσου, Κούλα Αδαλόγλου,

Ιφιγένεια Θεοδώρου, Κωνσταντίνος Μπούρας, Χρήστος Ναούμ,

Τέσυ Μπάιλα, Ελένη Στασινού, Δημήτρης Βαρβαρήγος,

Μπελίκα Κουμπαρέλη, Γεράσιμος Δενδρινός, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης,

Ασημίνα Ξηρογιάννη, Βασίλης Κυριλλίδης, Αντώνης Δ. Σκιαθάς…

 

«Φωτιές πέρα μακριά» /// Της Ασημίνας Ξηρογιάννη

Φόρεσε τα καλά της ρούχα. Στάθηκε στην κορυφή της στριφογυριστής σκάλας. Αγέρωχη. Τα μάτια της πέταγαν φλόγες.

-Μάνα, βιάσου!

Μα εκείνη δεν κουνήθηκε.

-Μάνα, έλα!

Η Ευγενία δεν μίλησε, κι ο γιος της κατάλαβε! Ακούστηκε βουητό από μακριά. Σε λίγο οι φωτιές θα έφταναν και στο σπίτι τους, σε λίγο ο ουρανός θα βαφόταν κόκκινος. Κοιτάχθηκαν στα μάτια βαθιά.

-Πάρε τον Ιωσήφ και φύγετε.

Ο λόγος της ήταν νόμος, ο Νικόλας υπάκουσε. Ήξερε πως αυτό θα ήταν το τέλος. Ή μια νέα αρχή για τον ίδιο και τον Ιωσήφ; Ίσως. Θάλασσα θα περνούσαν, σε ξένο τόπο θα πήγαιναν. Ο μικρός αμέριμνος έπαιζε στον κήπο. Πριν λίγο καιρό έθαψαν τη γυναίκα που του χάρισε τη ζωή. Η Σουλτάνα έφυγε αναπάντεχα από την κακιά αρρώστια και δεν έμελε να δει την καταστροφή.

Η Ευγενία κατέβηκε στο πλατύσκαλο, έβγαλε και μια κίνηση σταθερή και αποφασιστική το δαχτυλίδι της, παλαιότατο κειμήλιο, το έδωσε στον Νικόλα την ίδια στιγμή:

-Για να θυμάσαι, του είπε σχεδόν ψυχρά. Και τώρα δρόμο.

Ο Νικόλας δεν είχε άλλη επιλογή, αυτή ήταν η μοίρα του, αυτό έπρεπε να κάνει. Φόρεσε το ολόχρυσο δαχτυλίδι στο τελευταίο του δάχτυλο. Έσφιξε τις χούφτες του. Μέσα στο δισάκι του ένα λευκό σεμεδάκι που έπλεξε πόντο πόντο η μάνα του όταν ήταν μικρός, ένα ζευγάρι παπούτσια για τον Ιωσήφ, λίγο χώμα από τον κήπο, λίγο ψωμί ζυμωτό. Αναλογίστηκε τη Σουλτάνα, τις χαρές που βίωσαν αυτά τα λίγα χρόνια που έζησαν μαζί. Τη γέννηση του μικρού, τα χαμόγελα, τα οικογενειακά τραπέζια, όλα. Μπροστά από τα μάτια του πέρασε μια ζωή τριάντα τριών χρόνων, σαν να ήταν μια στιγμή. Μία μόνο στιγμή.

Άρπαξε τον μικρό από το χέρι και του είπε:

-Πάμε, έχουμε δρόμο.

-Μπαμπά, πού πάμε; Και τα παιχνίδια μου;

Έτρεξε και πήρε ένα πολύχρωμο τόπι που είχε παραπέσει μέσα στο περιβόλι της γιαγιάς του. Δεν καταλάβαινε τίποτα. Δεν ήξερε τίποτα. Δεν μπορούσε τίποτα να φανταστεί. Και γιατί άλλωστε; Ένα παιδί ήταν.

Η ζέστη αφόρητη. Οι φωτιές πλησίαζαν εκβιαστικά, τα ποδοβολητά αλόγων γίνονταν τώρα πια αισθητά. Ξάφνου, κι ενώ είχαν ξεμακρύνει αρκετά, μια φωνή σπάραζε από μακριά.

-Ιωσήφ, Ιωσήφ!

Απελπισία απέραντη, συντριβή ολοκληρωτική.

-Ιωσήφ, Ιωσήφ! Θλιβερό ρεφρέν!

-Ιωσήφ μου!

Γύρισε ο εν τέλει ο μικρός στο άκουσμα του ονόματός του.

-Γιαγιά, γιαγιά!

Τρέχει ανέμελα την αγκαλιάζει, τον φιλάει εκείνη στα μάγουλα, στα μαλλιά, στα χέρια. Καυτά δάκρυα κυλάνε από τα μάγουλά της.

-Μάνα, έλα μαζί μας.

Το είπε ο Νικόλας έτσι, τυπικά, καθώς μέσα του γνώριζε τη ροή των πραγμάτων και το πεπρωμένο…

-Καλό δρόμο, είπε εκείνη και στάθηκε στη μέση του δρόμου μέχρι να τους χάσει από τα μάτια της.

Έπειτα γύρισε στο δίπατο σπίτι της, έκλεισε τις πόρτες και τα παράθυρα, άναψε τα καντήλια, προσευχήθηκε. Κάθισε στη βαριά σκαλιστή πολυθρόνα και περίμενε στο σκοτάδι.

Έξω χαρά θεού. Μια θαλασσινή αύρα έφτανε  ως τον ουρανό.

Τα λουλούδια ολάνθιστα! Το φως δυνατό και διαυγές- για λίγο ακόμα.

Ήταν Αύγουστος του 1922. Κι ημέρα Κυριακή.

****

 Πηγή:https://www.fractalart.gr/foties-pera-makria

☆ Αύγουστος του ’22, διηγήματα για την Μικρασιατική Καταστροφή

Επιμέλεια αφιερώματος: Ελένη Γκίκα

Η φωτό είναι παρμένη από το ηλεκτρονικό περιοδικό Φράκταλ.