Ο δίκαιος άνθρωπος κάποτε, πράος, τραβούσε το δρόμο του, μες στην κοιλάδα του θανάτου, ώσπου ο αχρείος που το κακό του σχεδιάζει τον παρασέρνει σε τόπους άγονους, εκεί όπου λιοντάρια τριγυρίζουν. Πάντα υπάρχει το δίπολο Καλό-Κακό, απαραίτητο για την Εξέλιξη, για τη Ζωή την ίδια. Τα αντίθετα, Αγάπη και Μίσος, Λογική και Ενέργεια, Έλξη και Απώθηση είναι αναγκαία στην Ανθρώπινη Ύπαρξη, διαβάζουμε στους «Γάμους του Ουρανού και της Κόλασης», τη δίγλωσση έκδοση σε μετάφραση Χάρη Βλαβιανού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη. Και παρακάτω, η προκλητική φωνή του Διαβόλου μάς αναστατώνει, σημειώνοντας τα Λάθη των γραφών και των Ιερών Κωδίκων και κορυφώνοντας ως εξής: «Η ενέργεια είναι Αιώνια Ηδονή». Aκολουθεί μια «Αξιομνημόνευτη Φαντασίωση» (σε διακειμενική ανταπόκριση με τις «Αξιομνημόνευτες σχέσεις του Swedenborg»), για να καταλήξει στις πνευματώδεις «Παροιμίες της Κόλασης». Συναρπαστικοί αφορισμοί, οξείς, ανατρεπτικοί, διαχρονικοί, που ερεθίζουν τη σκέψη του απαιτητικού αναγνώστη, κάθε εποχής (Ένα μικρό δείγμα: «Αυτός που επιθυμεί αλλά δεν πράττει, γεννάει την πανούκλα», «Η Αιωνιότητα είναι ερωτευμένη με τους καρπούς του χρόνου», «Η εργατική μέλισσα δεν έχει καιρό για θλίψη», «’Ό,τι πιστευτό, είναι μια εικόνα της αλήθειας», «Αυτός που άφησε να τον εξαπατήσεις, σε γνωρίζει», «Το Σφρίγος είναι Ομορφιά»). Kαι μετά συναντάμε κι άλλες «Αξιομνημόνευτες Φαντασιώσεις» που εναλλάσσονται με στοχασμούς του Mπλέηκ αναφορικά με την εποχή του και τις ιδέες που την κατακλύζουν. Το έργο κλείνει με το δυνατό «Τραγούδι της Ελευθερίας» και ακούγεται από το στόμα του Χορού: «[…] Ούτε η ωχρή θρησκευτική λαγνεία θα ονομάσει παρθενία ό ,τι μόνο ποθεί αλλά δεν πράττει! Γιατί το καθετί που ζει είναι Ιερό».
Oι σύγχρονοί του κριτικοί δεν είδαν με καλό μάτι τον Ουίλιαμ Μπλέηκ (1757-1827), τον οραματιστή, μυστικιστή και ρομαντικό αυτόν ποιητή. Τον αντιμετώπισαν όχι μόνο με καχυποψία, αλλά και με εχθρότητα. Εκείνος, πλουραλιστικός, πολύπλευρος και εκκεντρικός, θέλοντας να υπερασπιστεί το έργο του, γράφει κάπου: «Το Υψηλό παραμένει κατ’ ανάγκη σκοτεινό για τους Αδύναμους ανθρώπους. Αυτό που μπορεί να είναι σαφές για έναν ηλίθιο δεν είναι άξιο της προσοχής μου.» Ακόμα, τον απασχολεί μέσα στους γάμους, αλλά και γενικότερα, ο ρόλος της Φαντασίας και κατά πόσο επηρεάζει το πνεύμα και τη ζωή του ανθρώπου. Τί γίνεται άραγε όταν η φαντασία συναντά την Πραγματικότητα; Για τον ποιητή, Φαντασία ίσον ο Θεός ο ίδιος και πώς αυτός διεισδύει στην ανθρώπινη ψυχή και την επηρεάζει. Η σχέση της Φαντασίας με την Ενόραση απασχόλησε γενικά τους ρομαντικούς ποιητές.
«Οι Γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης» μια ιδιαίτερη και τολμηρή σύνθεση, γεμάτη πνευματικότητα, σατιρική διάθεση και ενόραση και λεπτό χιούμορ. Η παρούσα μετάφραση βασίζεται στο αντίγραφο που βρίσκεται στο Μουσείο Fitzwilliam του Καίμπριτζ. Στις αριστερές σελίδες του βιβλίου τούτου παρουσιάζονται οι 27 πίνακες του αντιγράφου, ενώ η μετάφραση στις δεξιές, σε ανταπόκριση και αντιστοιχία.
Έχω μπροστά μου λοιπόν μια καλαίσθητη έκδοση (με ωραίο χαρτί, σκληρόδερμο εξώφυλλο και τετραχρωμία) σε εισαγωγή-μετάφραση και σημειώσεις Χάρη Βλαβιανού, που περιλαμβάνει τις 27 χαλκογραφίες του πρωτοτύπου. Στην πλούσια και αναλυτική εισαγωγή ο μεταφραστής δίνει το στίγμα της τέχνης του Μπλέηκ, και δίνει ακόμα κατατοπιστικά στοιχεία για τη ζωή και την σκέψη του.
Μετά από την πρώτη του εκτός εμπορίου έκδοση το 1783 με τίτλο « Ποιητικά Σχεδιάσματα» (χαρισματικές ποιητικές δοκιμές), το 1789 αναλαμβάνει μόνος την έκδοση του βιβλίου του «Τραγούδια της αθωότητας». Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε και το Βιβλίο της Θελ, ιδιότυπο, «κρυπτικό», «προφητικό» βιβλίο.
H «Ιερουσαλήμ» αποτελεί το τελευταίο και πιο μακροσκελές «προφητικό» και αλληγορικό του βιβλίο, με πολλά πρόσωπα, μετά τη συγγραφή του οποίου ο Μπλέηκ ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη ζωγραφική και τη χαρακτική, γράφοντας ελάχιστη ποίηση.
Ο Μπλέηκ «έπαιξε» με την ίδια ζέση πολλούς ρόλους στη ζωή του, αυτόν του συγγραφέα, του εικονογράφου, του χαράκτη, ακόμα και του βιβλιοπώλη. Με τόλμη κοίταξε αντισυμβατικά τη θρησκεία, την πολιτική, την ηθική και την τέχνη, προβάλλοντας μια ιδιαίτερη καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία από μικρή κιόλας ηλικία. Παρότι η ποίησή του θεωρήθηκε «δύσκολη», ξεχωρίζει για την οξύνοιά της, την γοητευτική πολυπλοκότητά της, τους πυκνούς συνειρμούς που μας απογειώνουν, το θυελλώδες ύφος της και ο ίδιος κατέχει ιδιαίτερη θέση στην παγκόσμια λογοτεχνική σκηνή.
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ.// http://frear.gr/?p=17975]