ΜΙΣΕΛ ΝΤΕΓΚΥ /// ΣΚΗΝΗ ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΦΤΗ

Σκηνή στον καθρέφτη

Ανθολόγιο ποιημάτων

Μισέλ Ντεγκύ
μετάφραση: Ανδρονίκη Δημητριάδου
επιμέλεια σειράς: Νέστορας Πουλάκος

Εκδόσεις Βακχικόν, 2016
78 σελ.

*****

Γράφει ο ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ


       Θεωρούμε πολύ σημαντικό το ότι ορισμένοι εκδοτικοί οίκοι, εκδίδουν ξένες ποιητικές συλλογές, μεταφρασμένες στα ελληνικά, έτσι ώστε να γνωρίζουμε την ποίηση άλλων χωρών και τους κυριότερους εκπροσώπους της.
       Αρωγός σε αυτή την προσπάθεια είναι και το “Vakxikon.gr”, που εκδίδει αρκετούς σύγχρονους λογοτέχνες άλλων χωρών, μεταφρασμένους στα ελληνικά με πολύ καλές και προσεχτικές μεταφράσεις και μια τέτοια έκδοση είναι και το βιβλίο του πολυβραβευμένου Γάλλου ποιητή Μισέλ Ντεγκύ «Σκηνή στον καθρέφτη» σε μετάφραση Ανδρονίκης Δημητριάδου. Πρόκειται για μια ποιητική συλλογή ή, για να το χαρακτηρίσουμε πιο σωστά, ένα ανθολόγιο ποιημάτων, όπως αναφέρει και ο υπότιτλος, γιατί πρόκειται για συλλογή  ποιημάτων, τα οποία γράφτηκαν σε διάφορες περιόδους και όχι για μια αυτούσια μεταφρασμένη ποιητική συλλογή.
       Ο Μισέλ Ντεγκύ είναι δύσκολος. Η δυσκολία, όμως, δεν έγκειται σε κάποια έλλειψη νοήματος, αλλά ίσα – ίσα στα πολύ πυκνά νοήματα, που εμπεριέχονται στα ποιήματά του. Οπαδός της αποδόμησης των μονοδιάστατων εννοιών, ο Ντεγκύ μας δίνει ποιήματα, όπου ο κάθε στίχος τους έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Με βαθύ φιλοσοφικό στοχασμό, εξάλλου είναι και ο ίδιος φιλόσοφος, θα λέγαμε ότι ποιεί φιλοσοφικά και φιλοσοφεί ποιητικά. Εδώ, θα πρέπει να συγχαρούμε την μεταφράστρια του βιβλίου Ανδρονίκη Δημητριάδου, γιατί κατάφερε να αποδώσει τα πυκνά νοήματα και τη φιλοσοφία, που διαπερνά τους στίχους του ποιητή, βοηθώντας αρκετά τον αναγνώστη να κατανοήσει τα ποιήματα.
       Διαβάζοντας το ανθολόγιο ποιημάτων «Σκηνή στον καθρέφτη» βλέπουμε ότι ο Ντεγκύ χρησιμοποιεί τον ελεύθερο στίχο κυρίως σε πεζολογική μορφή και πιο σπάνια με χωρίσματα στίχων, αλλά είναι συνηθισμένο γνώρισμα της σύγχρονης ποίησης να περιλαμβάνει στίχους, που είναι γραμμένοι, όπως ακριβώς, θα διαβάζαμε ένα πεζό κείμενο. Σημασία έχει περισσότερο το περιεχόμενο και λιγότερο η μορφή αν και θα λέγαμε ότι στην περίπτωση του Ντεγκύ η μορφή είναι επιτηδευμένη. Ο ποιητής παίζει με τις λέξεις και τις παρηχήσεις, όχι για να εντυπωσιάσει, αλλά για να δώσει την έμφαση που χρειάζεται σε όσα θέλει να μας μεταφέρει: «Ο άνεμος της οδού των ναών, ο ναός της οδού των ανέμων, η οδός του ναού των ανέμων, ο άνεμος των ναών καθ’ οδόν, ο ναός των ανέμων της οδού, η οδός του ανέμου των ναών» και αλλού: «Η αγάπη είναι ισχυρότερη από τον θάνατο λέγατε / αλλά η ζωή είναι ισχυρότερη από την αγάπη και / η αδιάφορη ισχυρότερη από τη ζωή». Βλέπουμε πως μια μικρή αλλαγή στη σειρά των λέξεων δίνει διαφορετικά νοήματα στην ανάγνωση του στίχου.
       Πολύ δυνατό ποίημα είναι ένα άτιτλο στη σελ. 55, που αναφέρεται στο Άουσβιτς και απογοητεύεται με όσους αποδέχτηκαν τη φρίκη αδιαμαρτύρητα: «Τίποτα δεν σηκώνεται στον δρόμο δεν ξαπλώνει δεν ουρλιάζει / με τον δικό του θάνατο ασχολείται ο καθένας».
       Συμπερασματικά το ανθολόγιο ποιημάτων του Μισέλ Ντεγκύ «Σκηνή στον καθρέφτη» είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ποιητικό έργο και όπως, γράφει και ο ποιητής Δημοσθένης Αγραφιώτης στο επίμετρο του βιβλίου ένα έργο «ακραίως σύγχρονο».  


*****