Δύστηνος έγκειμαι πόθω [Ανθολόγηση-μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας, Vakxikon.gr 2014) ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ

ΠΗΓΗ:VAKXIKON BLOG

Της Ασημίνας Ξηρογιάννη

Σαν μικρή εισαγωγή, η σημείωση ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος σύγκρισης με τις ήδη υπάρχουσες ανθολογίες ερωτικής ποίησης. Πρόχειρα μού ερχονται στο  μυαλό οι εξής: η Ανθολογία ερωτικής ποίησης - Κρατώ την καρδιά σου (την κρατώ μες στην καρδιά μου), Πατάκης, σε εισαγωγή και μετάφραση Χάρη Βλαβιανού, Η νεοελληνική ερωτική ποίηση σε δύο τόμους, σε επιμέλεια Ευγένιου Αρανίτση, καθώς και η ανθολογία που έχει επιμεληθεί ο Γιάννης Η. Παππάς και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο με τον τίτλο Επειδή σ' αγάπησα και σ' αγαπώ ακόμη (ποιήματα για την αγάπη και τον έρωτα).

Και δεν υπάρχει κανένας λόγος σύγκρισης, γιατί οι στόχοι, οι αναφορές και οι θεωρήσεις πάνω στα πράγματα διαφέρουν αισθητά. Ο έρωτας και οι επιμέρους σχετικά με αυτόν επιλογές γίνεται αντικείμενο προσοχής και παράλληλα προσφοράς στο αναγνωστικό κοινό με διαφορετικούς τρόπους από τους τρεις ανθολόγους. Τα βλέμματα μαγικά και απολύτως ερεθιστικά.

O έρωτας ιδωμένος από διάφορους σημαντικούς δημιουργούς, η άκρως ενδιαφέρουσα σημειολογία του, οι επιλογές του Γιώργου Μπλάνα, και το έμπειρο μεταφραστικό του βλέμμα, όλα αυτά συναντιούνται ως παράμετροι στο Ανθολόγιο  ερωτικής ποίησης, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Vakxikon.gr και φέρει τον τίτλο Δύστηνος Έγκειμαι Πόθω.

Το ποίημα -ως κατεξοχήν έργο τέχνης- είναι ο προνομιακός τόπος του έρωτα. Δίχως την τέχνη,ο έρωτας δεν θα υπήρχε καν. Θα περιοριζόταν στην αναπαραγωγή. Τα έργα τέχνης και ιδίως τα ποιήματα  μας μαθαίνουν να ερωτευόμαστε, γράφει ο μεταφραστής στη σχετικά σύντομη, αλλά περιεκτική εισαγωγή του βιβλίου. Η μεγαλύτερη ίσως λυρική μας αρχαία ποιήτρια, η Σαπφώ, ο επιγραμματοποιός Παλλάδας ο Αλεξανδρεύς, η βυζαντινή υμνογράφος Κασσιανή, o ρουμάνος εβραικής καταγωγής Τριστάν Τζάρα, ο αμερικανός ποιητής και μυθιστοριογράφος Κένεθ Πάτσεν, ο ιταλικής καταγωγής Γκρέγκορυ Κόρσο, αλλά και ο Μπίλχανα, ποιητής από το Κασμίρ, που δεν ξέρουμε λεπτομέρειες για τη ζωή του, επιλέγονται να συναντήσουν την Ιταλή ποιήτρια Κριστίν Ντε Πιζάν, τον ισπανό ποιητή Λουίς δε Γκόνγκορα υ Αργότε, τον σπουδαίο Σαίξπηρ, την μεξικανή ομότεχνη Σορ Χουάνα Ινές Ντε Λα Κρουζ, τον Ιάπωνα Κομπαγιάσσι 'Ισσα, καθώς και τον άγγλο ποιητή και αναρχικό ακτιβιστή Τζων Έβελην Μπαρλας. Ακόμα ανθολογούνται: ο 'Eζρα Πάουντ, ο Βλαντιμίρ Μαγιακόβσκη, ο αμερικανός ποιητής εβραϊκής καταγωγής Τσάρλς Ρέζνικωφ, ο επίσης αμερικανός ποιητής, δοκιμιογράφος και μεταφραστής Κένεθ Ρέξροθ, ο τούρκος ποιητής Ορχάν Βελλ'η Κανίκ, οι ρώσοι ποιητές Αντρέι Βοζνισένσκι και Γιόσιφ Μπρόντσκυ. 

H αθάνατη Αφροδίτη, η θεά του έρωτα συναντιέται στο ίδιο βιβλίο με την πρώην αμαρτωλή, την μετανοημένη Κασσιανή, καθώς και την ερωτοχτυπημένη γυναίκα στο ποίημα του Μπίλχανα. Αμέτρητα τα πρόσωπα, αλλά και τα προσωπεία του 'Ερωτα και της Ομορφιάς, αμέτρητες οι εκφάνσεις, αμέτρητες οι εκδοχές. Εδώ έγκειται η γοητεία. Και είναι ιδιαίτερη η προσέγγιση του κάθε δημιουργού και ιδιαίτερος ο τρόπος που ο μεταφραστής μας το κοινωνεί σαν πολύτιμο δώρο. ('Oταν κάνω έρωτα μαζί σου/είναι σαν να πίνω θαλασσινό νερό/Όσο περισσότερο πίνω,τόσο περισσότερο διψώ./Ωσπου δεν γίνεται πια να ξεδιψάσω/αν δεν πιω τη θάλασσα όλη. Κένεθ Ρέξροθ, Ερωτικά τραγούδια της Μαρίτσικο).

Υπάρχει πλατωνικός έρως; Αρκεί να αγγίζονται μονάχα οι ψυχές, αλλά τα σώματα να ζουν ξεχωριστά τη δική του ζωή το καθένα; Mπορεί η φαντασία να αντικαταστήσει τη ζωή; ...στα χέρια και στο στήθος μου -δε λέω- μιαν εξουσία την έχεις/ κάνε ό,τι θες.' Ομως σου λέω θα χάσεις, αφού σε καταδίκασα να ζεις στη φαντασία. (Σορ Χουάνα Ινές Ντε Λα Κρουζ, Σονέτο σχετικό μ' ένα όραμα πλατωνικού έρωτα)

Το βιβλίο γλαφυρά μάς αφηγείται ζωές που, σαν πύραυλοι διαγράφουν στο σκοτάδι μια παραβολή. Το βιβλίο μάς ταξιδεύει με παρελάσεις ερώτων ιδανικών, μη ιδανικών, αλλά πάντως μοιραίων. Αξίζει να το διαβάζουμε συνέχεια, να το έχουμε ως σημείο αναφοράς έχοντας πάντα κατά νου τις λέξεις του σημαντικού μεταφραστή του: ...o έρωτας δεν αρκείται σε μία πρόταση. Απαιτεί όλη τη γραμματική του άλλου. Χρειάζεται το κείμενο του οποίου ο άλλος αποτελεί το θέμα.