ΣΤΗΛΗ ΤΗΕ ΑRTMANIACS///BAΣΙΛΗΣ ΛΑΛΙΩΤΗΣ

...συνέντευξη στην ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ

---

Κύριε Λαλιώτη,σας καλωσορίζω στο varelaki/notationes και ξεκινώ αμέσως.Παρακολουθείτε , φαντάζομαι, τις πολιτικές,κοινωνικές και οικονομικές εξελιξεις!Ζούμε λοιπόν σε ανισόρροπους καιρούς.Σε καιρούς δύσκολους για την Ελλάδα ως έθνος και για τους πολίτες της.Τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στην κρίση .Και δεν είναι λίγοι οι συμπολίτες μας που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης.Μέσα σε όλα αυτά ,μήπως οι Ποιητές και η Ποίησή τους περισσεύουν;Mήπως δεν είναι τούτη εποχή για Ποίηση και άλλα παρόμοια;

Είναι αστείο μια έκφραση εμφυλιοπολεμικής μνησικακίας όπως αυτή του Αναγνωστάκη να μας δεσμεύει τόσο, εκτός κι αν πάμε σε νέο εμφύλιο. Έχω πει σε ανύποπτο χρόνο ότι η ποίηση δεν εξαρτάται από αυτούς που τη γράφουν αλλά από αυτούς που την έχουν ανάγκη. Η ποίηση είναι η πολυτέλεια των κρίσεων κάθε είδους. Αν μας διαβάζει κανένας άνεργος θα το καταλάβει όπως το κατάλαβα κι εγώ όταν έμεινα άνεργος επί κλεπτοκρατίας.

• 
  

  
  

  
  Κάντε μου ένα σχόλιο για τη σύγχρονη λογοτεχνική πραγματικότητα.

  
  Ρευστή και με μια καινούρια δυναμικότητα. Οι αθάνατοι διαχειριστές της δυστυχώς πεθαίνουν και παρασύρουν μαζί τους και τους κοινούς τόπους που σταθεροποίησε η εξουσιαστική τους παρουσία. Από την άλλη το αρχείο γίνεται ψηφιακό και ξεβολεύει. Αργόσυρτα όπως είθισται σε μια λογοτεχνία με ήθος δημοσίου υπαλλήλου υπάρχουν θρήνοι και απλωμένα ποδαράκια στα νέα ψιχουλάκια του Κράτους.
• 
  
  

  
  

  
  

  
  Πώς βλέπετε το μέλλον της Ποίησης στον τόπο μας;

  
  Από την άποψη των γραφόντων λαμπρό από την άποψη των γραφομένων προβληματικό. Προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου τιμωρημένο μόνο να δει από μακριά τη Γη Χαναάν της ποίησης του μέλλοντος. ( Γελάκι)
• 
  
  

  Λογοτεχνία και Διαδίκτυο.Σχήμα οξύμωρο,αλλά....

  
  Σχήμα νομοτελειακό. Με το ερώτημα κάτω από ποιούς όρους και με τι μορφή θα μας έλθει ο διανοούμενος του μέλλοντος που θα στηρίζεται μονάχα στο ψηφιακό αρχείο. Η έγνοια για μια διαδοχή του μαθησιακού και βιωματικού ήθους στο νέο αρχείο είναι πιο σημαντική από τα κλαψουρίσματα και τις προφητείες απωλείας.
  Γι αυτό και δεν αναλαμβάνουν να την σκεφτούν οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας στη διασταύρωση υπουργείων παιδείας και πολιτισμού.

Συμφωνείτε με τη γνώμη ότι, στον τόπο μας, όσοι συγγραφείς προβάλλονται είναι υπερεκτιμημένοι, ενώ όσοι έχουν πραγματικά αξία μένουν άγνωστοι;


Για το πρώτο σίγουρα. Αλλά αυτό οφείλεται στα εξωλογοτεχνικά ταλέντα που έχουν οι υπερεκτιμημένοι. Η κουτοπονηριά όμως των δημοσιογράφων δεν τους αφήνει να κατισχύσουν και τους έχει σε αναμονή, αν όχι σε λεπτή περιφρόνηση. Παραγνωρισμένοι αληθινά είναι όλοι οι σοβαροί λογοτέχνες εν Ελλάδι ακόμα και όταν τους συμπεριλαμβάνει ο συρφετός εργαλειακού λόγου, λογοτεχνικά περιοδικά, σχολεία, φροντιστήρια, ΑΣΕΠ, φιλολογικές σχολές, μεταπτυχιακοί νταβατζήδες. Εκκαλύπτουν τη σημασία τους με ορεκτικές ποσότητες σκουπιδιών δήθεν αναλυτικού λόγου.



Αγαπημένοι σας συγγραφείς ,ποιητές και μεταφραστές παλαιότεροι /σύγχρονοι.
 

Ελληνικά έμαθα από τους μεταφραστές. Η ελληνική λογοτεχνία είναι ολίγον αποπνικτική εκτός των ακραίων εκφάνσεών της. Σκαρίμπας, Πεντζίκης, Χειμωνάς, Καχτίτσης, Κυριακίδης, Θεοφίλου, Μήτσορα, Καραπάνου, ο Νόλλας στα δύο πρώτα, Γιατρομανωλάκης, Ξεξάκης, Θεοδωρίδης,Παπαδημητρακόπουλος, Γονατάς, συμπληρώστε μόνοι σας τους ελλείποντες. Από το άκρο του ο καθένας οδηγούσε στο κέντρο των συγχρόνων ζυμώσεων του παγκόσμιου παιχνιδιού της μυθοπλασίας. Και με αξιώσεις συνομιλίας όχι επαρχιώτικου εξιμπισιονισμού.
Από ποιητές ο Ρίλκε και ο Ρίλκε και ο Ρίλκε. Αλλά στις τροπές που με συντάραξαν βάζω τον Εμπειρίκο, τον Γκίνσμπεργκ, τον Λουίς Θερνούδα. Ο καθένας μου πρόσφερε και μια κρίση αναθεώρησης των ως τότε γραφομένων μου. Ξέρετε οι ποιητές ή διαβάζουν την Ιλιάδα και γράφουν την Οδύσσεια, οι περισσότεροι, ή διαβάζουν την Οδύσσεια και γράφουν την Ιλιάδα. Εγώ ανήκω στους πρώτους, όποτε μπορείτε να εικάσετε πως διαβάζω την ποιητική γραμματεία.
Αυτή η μερική απάντηση ως συμβολή στο γεγονός πως δεν υπάρχει μια ολική απάντηση που να περιέχει ένα σύμπαν όταν το βλέπεις από την άκρη της ανάγνωσής σου.

Αγαπημένα σας βιβλία.

Η Αρκούδα του Φώκνερ, Το Κουτσό του Κορτάσαρ, Η Αφροδίτη του Πιερ Λουί, Η Επανάληψη του Κίρκεγκααρντ, Ο τελευταίος Αποχαιρετισμός του Ρέιμοντ Τσάντλερ, και όλα τα βιβλία τούβλα, από δυο τόμους κι επάνω. (γελάκι). Αυτές οι ερωτήσεις είναι για να ερεθίσουμε τη ματαιοδοξία... Το: Ο ρωμαίος η Ιουλιέτα και τα σκοτάδια του Γιαν Οτσενάσεκ, έπεσε ποτέ στην αντίληψή σας;
Το Άριελ από τις εκδόσεις Ατλαντίς; Το Μες στους καπνούς του Οπίου του Κλωντ Φαρέρ; Τα Έξεργα του Μανιάτη; Την επόμενη φορά να με ρωτήσετε για τα μισημένα μου βιβλία. Θα είναι πιο πρωτότυπο. ( γελάκι).


Πέρα από την Τέχνη του λόγου, ποιά άλλη τέχνη σας συγκινεί;


Η μουσική γιατί με κάνει δίπατο. Από το διάφραγμα και κάτω λαϊκά, από το διάφραγμα και πάνω η Κλασική Μουσική. Ο νεοελληνικός διχασμός για μένα είναι μουσικός και απολαμβάνω πάντα την προσπάθεια να τον συγκεράσω. Ωραία το έφτιαξα το παραμυθάκι ε;
Ακριβώς όπως στους περισσότερους, σινεμάς, θέατρο, χορός, ζωγραφική με μια συνεχή απροσπάθεια πια όξυνσης του γούστου.
Ο εγκυκλοπαιδισμός στο καρότο της γενιάς μου που λεγόταν Νόμπελ ήταν απαραίτητος... Τι θα λέγαμε στην τελετή της απονομής;
( γελάκι)

Παρακολουθείτε θέατρο;

Όποτε με σύρουν το απολαμβάνω, και μετά την παράσταση ψάχνω να πω ότι ως φοιτητής έπαιρνα κάθε Τρίτη το Βήμα και με τις οδηγίες του Γεωργουσόπουλου έβλεπα καμιά πενηνταριά παραστάσεις το χειμώνα και σερνόμουνα πίσω από τους θιάσους από χωρίον εις χωρίον το καλοκαίρι... Μια μέρα πήγα να δω την Βουνίσια Γλώσσα του Πίντερ και η παράσταση δεν έγινε λόγω ελλέιψεως θεατών. Έκτοτε από νομάδας έγινα σποράδας ( Γελάκι)

Θεός;



Κατά βάθος σκέφτομαι πως δεν υπάρχει, αλλά όταν το λέω δεν πεθαίνω κι έτσι δεν μπορώ να το αποδείξω άμεσα. Και σε μια πολιτική κηδεία που πήγα παίζαν Μπετόβεν όποτε λέω τι πολιτική κηδεία με τέτοια μουσική είναι αυτή; Ακούω με προσοχή την εξόδιο ακολουθία κι όλο λέω να αποφασίσω αλλά το αναβάλλω. Τουλάχιστον ας υπάρχει ως κάτι για το οποίο είμαι μικρός να εκφέρω γνώμη. Εξ'άλλου η θρησκεία είναι αρρώστια και η Ορθοδοξία η θεραπεία της, που λέει και ο Ρωμανίδης. Το ότι γράφω ποιήματα θέλω δε θέλω σημαίνει, πάντως, πως υπάρχει.

H γνώμη σας για τα λογοτεχνικά βραβεία.
 
Εκ θεού είναι κι αυτά... Αν μου πείτε ποιος πήρε το Βραβείο της Ποιήσεως πριν τέσσερα χρόνια, θα σας θαυμάσω. Αυτό τα λέει όλα.

Γίνονται πολλές προσπάθειες τα τελευταία χρόνια για την υποστήριξη του ψηφιακού βιβλίου.

Γίνονται έντονες προσπάθειες για την καθυστέρηση της έλευσης του ψηφιακού βιβλίου. Αλλά αυτή η ιστορία τελειώνει τόσο που δεν χρειάζεται να μιλάμε γι αυτή. Των εχθρών τα φουσάτα περάσαν... και δώστου κλάμα οι κερδοσκόποι οι υπερτιμολογητές.




Yπάρχει από πολύ κόσμο μια αγανάκτηση απέναντι στους εκδοτικούς οίκους και τις πολιτικές τους.Είναι δικαιολογημένη η αγανάκτηση αυτή;

Υπάρχουν εναλλακτικές, αντί να χαλάμε σάλιο και φαιά ουσία, ας ξεβολευτούμε να τις αναζητήσουμε. Επ' αυτού οι εκδότες δείχνουν την άλλη πλευρά της σχιζοφρένειας που τους κατέχει. Είναι στυγνοί μικρομπακάληδες. Στο λογοτεχνικό περιοδικό δίνουν συνέντεξη ως άνθρωποι του πνεύματος και ενίοτε ως μεγάλοι ερασταί..

Υπάρχουν νέοι εμπνευσμένοι ποιητές σήμερα;Ποιά λόγια θα απευθύνατε σε έναν νέο ποιητή

Υπάρχουν δύο κατηγορίες βασικά. Οι ντόκτους που προβάλλει το Κέντρο βιβλίου, μέτρια ταλέντα στα όρια της λογοκλοπής με ισχυρές προσφύσεις σε μηχανισμούς εκδοτικής και πανεπιστημιακής εξουσίας και οι άλλοι, εγώ τους λέω ακαριαίους, που προσπαθούν με δυσκολία να διαχειριστούν τους ήπιους αποκλεισμούς από τους μηχανισμούς των πρώτων. Το ταλέντο πάει με το αναπάγγελτο και οι δυσκολίες των αληθινών ταλέντων θα είναι αρκετές, αν και όχι σε επίπεδο λογοκρισίας με τα νέα μέσα διάδοσης. Γι αυτό και η μόνη μου έγνοια είναι όταν συναντάω νέο ποιητή να τον ρωτάω πως βιοπορίζει. Από την απάντηση τα καταλαβαίνω σχεδόν όλα.

Πόσα βιβλία έχετε μεταφράσει;Yπάρχει κάποιο που επιθυμείτε διακαώς να μεταφράσετε και ευελπιστειτε στο μέλλον;

Αρκετά. Το μεταφραστικό μου πρόγραμμα ναυάγησε. Από την Αμαλιάδα καταγόμενος νταβατζήδες του λεξικού Μπαμπινιώτη δεν ανέχομαι. Προετοιμάζομαι τριάντα χρόνια για μια μετάφραση. Η ώρα της ήρθε, αλλά θα την τυπώσω και τότε θα μαθευτεί ποια είναι. Θέλω να τους αποδείξω ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα χωρίς την διεφθαρμένη παρουσία καμιάς κρατικής βοήθειας. Να λασπώσω το βιβλίο στη μούρη τους. ( Γελάκι)

Ενδυμίων.Ποσα βιβλία έχει εκδώσει.Ειστε ανταγωνιστικός εκδότης;


Ο Ενδυμίων είναι εκδοτική παρέμβαση. Πολλοί στη αρχή πίστευαν ότι θα ενδώσω στην εξουσία του εκδότη. Απλά προσπαθώ να βγάζω βιβλία αξιοπρεπή, δηλαδή να με βρίζει αγαπητικά ο Καλιακάτσος όταν πέφτουν στα χέρια του, και με ενδιαφέρει ο σεβασμός της αξιοπρέπειας του γράφοντος καθώς και να τον δηλητηριάσω με το μεράκι των εκδόσεων. Το ότι αποκαλύπτει στις τιμολογήσεις του τη μεγάλη απάτη των εκδοτικών που εκδίδουν ποίηση, δεν ήταν στις προθέσεις μου. Ήταν όμως μια από τις κινήσεις που με έμαθε πως όταν ελέγχεις την τεχνολογία όλες οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι χάρτινες τίγρεις. Ό,τι κάνω εγώ τώρα στον Ενδυμίωνα θα αποτελεί απαραίτητη σκευή του ποιητή στην επόμενη δεκαετία. Έχει ακόμη λίπος η έκδοση της ποίησης στην Ελλάδα και κάποιο θα το μαζεύουν όπως είναι φυσικό. Πάντως με τα σχεδόν πενήντα βιβλία του Ενδυμίωνα έχω ξεθυμάνει το πάθος μου για να κάνω εξώφυλλα κι έχω ξενυχτήσει στεναχωρημένος για τα ορθογραφικά σε βιβλίο, εγώ ο δυσορθόγραφος.

Πιο από τα δικά σας ποιητικά βιβλία αγαπάτε περισσότερο;

Ξέρετε η δημοκρατία των εκδόσεων έως εμφανίσεως διαδικτύου μου έχει αφήσει και μερικά βιβλία ανέκδοτα.
Ένα από αυτά που λέγεται: Τρεις Φορές ο Κήπος είναι το αγαπημένο μου.

Tί θεση εχει στη ζωή σας ο Γιώργος Μίχος;

Υπήρξε Μπορχεσιανό παιχνίδι που σαν παγίδα έπιασε πολλούς.
Με οδήγησε σε συμβιβασμούς σε αίθουσες δικαστηρίων, τώρα ίσως να κατάλαβαν αυτοί που με πήγαν ότι στο μέλλον θα κατηγορηθούν για φασίστες, και στην απόρριψη μιας δηλητηριασμένης από μνησικακία λογοτεχνίας όπως εκφράστηκε από το εισαγγελικό στυλάκι ενός περιοδικού που μας άφησε χρόνους. Τα υπόλοιπα στα Γιώργου Μίχου Άπαντα. Το όνομα στην πτωχή μας επαρχιακή λογοτεχνία είναι το χρώμα του αστεριού που υποχρέωναν οι Ναζί να φέρουν όλοι οι μη Άρειοι.

Τί ονειρεύεστε;Tί ελπίζετε;

Όταν είσαι νέος σκέφτεσαι το θάνατο. Ώριμος αρχίζεις να σκέφτεσαι το πως. Γιατί πριν πεθάνεις θα γεράσεις και θα
φιλήσεις ίσως εκεί που έφτυνες.
Εύχομαι ένα θάνατο γρήγορο, κι ας μη γράψω εκείνο το ποίημα του καρκινοπαθούς με τα στάδια της Κούμπλερ Ρος, κι ελπίζω να μη ζήσω τον πατέρα που είδα να ακολουθεί το φέρετρο του παιδιού του.
Ένας θάνατος με κάποιο παράδειγμα Υποτακτικής της Ισπανικής στο στόμα θα ήταν πολύ σικ και θα μου πήγαινε γάντι. Θάνατος με λέξεις στο στόμα από τη γλώσσα της επιθυμίας μου, ποιητικό, ε;
Φοβάμαι ότι χωρίς ένοπλη σύγκρουση η κρίση αυτή δεν θα πάρει τέλος.