''Aνθολογία ποίησης και πεζού λόγου-Αφιέρωμα στον ποιητή-ακαδημαϊκό Νικηφόρο Βρεττάκο”, (επιμ. Βασιλική Β. Παππά-Εύα Πετροπούλου-Λιανού), Θεσσαλονίκη 2012.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού ανακήρυξε το 2012 «Ετος Βρεττάκου» με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του Λάκωνα ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου.
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος (1912-1991) αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στην εξέλιξη της νεοελληνικής γραμματείας. Το έργο του εκτιμήθηκε στην εποχή του -μια μεγάλη περίοδο ζυμώσεων, πνευματικών, κοινωνικών και πολιτικών για τον ελληνισμό- ενώ εξακολουθεί να διαβάζεται και να συγκινεί τις νεότερες γενιές αναγνωστών.
Μέσα στο 2012 κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη η “Ανθολογία ποίησης και πεζού λόγου-Αφιέρωμα στον ποιητή-Ακαδημαϊκό Νικηφόρο Βρεττάκο” που επιμελήθηκαν οι: Βασιλική Β. Παππά και η Εύα Πετροπούλου – Λιανού. Πρόκειται για ένα βιβλίο που όπως προλογικά – και τόσο εύστοχα- σημειώνει ο θεωρητικός- Ιστορικός της Τέχνης Λεόντιος Πετμεζάς «…Η πέννα της γραφής του κινείται, εισχωρεί, φωτίζει και αναλύει με αρμονικό τρόπο την σχετική αυτονομία που διαχέεται από ένα πέπλο αισιοδοξίας από ένα κλίμα ανοίγματος και διόδου στο χώρο της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης…».
Στο βιβλίο αυτό ανθολογούνται νεότεροι και προγενέστεροι λογοτέχνες που έχουν εμπνευστεί από τον Λάκωνα ποιητή. Όπως ο ποιητής εκφράζει με το πλούσιο έργο του ποικιλότροπες εμπειρίες της μκρόχρονης λογοτεχνικής του πορείας, έτσι και οι ανθολογούμενοι εκφράζουν τον εσωτερικό τους κόσμο ποικιλότροπα μα πάντα με την ίδια ευαισθησία ψυχής.
Το εγχείρημα πρωτότυπο, μία αφορμή για να δοθεί το βήμα της δημοσιότητας σε -νέους κυρίως- ποιητές και λογοτέχνες. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Βρεττάκος ακολούθησε πιστά στη ζωή του τους δύο λογοτεχνικούς δρόμους: Τον πεζό και τον ποιητικό λόγο. Yπηρέτησε και τα δύο λογοτεχνικές γραμμές. Ο λόγος του πάντα αποδίδει τη γεωμετρία και τη γραμματική του περιβάλλοντος χώρου και οι δύο ερανίστριες των κειμένων ενέσκηψαν μετά μεγίστης επιμελείας σε ένα πλούσιο υλικό για να διανθίσουν τα απαραίτητα κείμενα και τους στίχους εκείνους που αντανακλούν το πνεύμα του ποιητή, δίχως επάρσεις και φλυαρίες.
Οι εναλλασσόμενες λογοτεχνικές αναφορές- καταθέσεις προσελκύουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και από τούτο το σημείο θα μου επιτρέψετε μικρές αναφορές στα κείμενα και τους στίχους των συνολικά δέκα επτά ανθολογούμενων λογοτεχνών.
Ο Αγαθοκλέους Μάριος, μάς αποδίδει δύο ηρωϊκά ποιήματα “Ο Στρατιώτης χωρίς πρόσωπο” και “Οι Άγνωστες λέξεις του Γρηγόρη Αυξεντίου”. Κατά τον Κύπριο ποιητή « Ό,τι δεν αφαιρείται καίγεται». Αυτό για τον Ήρωα που … « Χώθηκε στη γη που αγάπησε/ και χάϊδευε /τα στοιχειωμένα του όνειρα.» Πόσο υπέροχες λέξεις, πόσο μεγάλα νοήματα. Επίσης, συμμετέχει με δύο ακόμη λυρικά ποιήματα.
Ο λυρισμός υπερέχει στην ποίηση του Θεσσαλονικέως Γιάννη Αρκέτου που αναπέμπει ωδές στις Μούσες:
«Πρώτη εσύ καλή μου Μούσα Ερατώ
Τις χορδές της ψυχής μου αγγίζεις
Το κορμί με μουσική ανακουφίζεις…»
Απέριτος και ουσιώδης, περιγράφει με λεπτολόγα ποίηση, με λίαν επιλεγμένες λέξεις στο στίχο του, αυτό που θέλει να υμνήσει.
« Το καλοκαίρι ο άνεμος σφυρίζει
Ορμάει γοργά επάνω σου μητέρα γη
Σε απανθίζει ωσάν μουσώνας.»…
Η Ελένη Αστερόσκονη –Βασιλείου, πολυτάλαντη επιμένει λυρικά και μας πείθει ότι με την ποίηση ασχολείται με επιτυχία… με στίχο 15σύλλαβο ομοιοκατάληκτο…
«Τα όνειρα φεγγάρι μου, δεν έχουν τελειωμό,
ριζώνουνε κατάσαρκα σε κάθε ερχομό…
Θλίψη στα χείλη κατοικεί, το δάκρυ κρυσταλλώνει,
όντε τ’ όνειρο ξεψυχεί, και η ζωή τελειώνει…»
Η Αρχοντία Δέρβου κινείται σε μία διάσταση εξαιρετικής ευαισθησίας που – με εμφανή σημάδια πεσιμισμού- μεταφέρει στον αναγνώστη τα συναισθήματα της με λόγο σχεδόν δωρικό αλλά τόσο θελκτικό γι αυτό και έχουν μελοποιηθεί στίχοι της.
« Και έγινε ο λόγος σου
Βότσαλο που παίρνει
Η πικρή η θάλασσα
Σε χρυσή ακτή
Και έμεινε η σκέψη σου
Σύννεφο που φέρνει
Στη ζωή που χάλασα
Αλμυρή βροχή».
Πρωτοεμφανιζόμενη μέσα από την ανθολόγιση η Ελέαν μάς ξαφνιάζει ευχάριστα με τη διατύπωση εννοιών και τους στίχους της:
«Το κοκκινάδι της εντιμότητας ξεθώριασε απ’ τα/
μάγουλα,
έλειψαν οι αγνές μορφές/
και σκέψεις ντροπής δεν βαραίνουν πια το κεφάλι /
τους…»
Από τους πλέον νέους η Γλυκερία Κακούρη, πολυτάλαντη με ζωγραφική, αγιογραφική, θεατρική παρουσία, ποιήτρια με διακρίσεις, σταχυολογείται
στην παρούσα ανθολόγιση με ένα διήγημα που κορυφώνει την διάσταση της ανθρωπιάς και των ηθικών αξιών.
« Το πλησίασε με δέος. Έτρεμε η καρδιά της από ενοχές μπροστά στη δική του αγνότητα. Λύγισε… Δε μπορούσε να προχωρήσει στην ανέντιμη πράξη της. Όχι όσο υπήρχαν ακόμη ανυποψίαστα ματάκια. Το μωρό την είχε κερδίσει. Σταδιακά, μεθοδικά υπομονετικά. Λιθαράκι-λιθαράκι έχτισε τη σχέση του μαζί της . Και την κατέκτησε”.
Νέα και η Κανελλοπούλου Μαριλένα η οποία επίσης ανθολογείται στην πρώτη της λογοτεχνική απόπειρα. Μάς μιλάει με λόγο τρυφερό, νεανικό κι ως εκ τούτου ανεπιτήδευτο με τέσσερα ποιητικά και ένα πεζογράφημά της.
Και όπως ο Νικηφόρος Βρεττάκος, εἶναι ο ποιητὴς τῆς ἐλεύθερης φαντασίας, ἀφήνεται σὲ λυρικὲς ὀνειροπολήσεις, ἄλλοτε στοὺς κανόνες τῆς μετρικῆς καί, συχνότερα, σὲ ρυθμικὴ διαδοχὴ στίχων, έτσι και οι ανθολογούμενοι καταθέτουν- ο καθένας με τους κανόνες της μετρικής- το δικό τους λιθάρι στο οικοδόμημα της λογοτεχνίας. Έχει γραφτεί από τον Μιχαήλ Περάνθη για τον Βρεττάκο ότι ήταν: « Ἰδιοσυγκρασία εὐαίσθητη, φύση συναισθηματικὴ καὶ γνησίως λυρική, τυλίγει τὰ γραπτά του μὲ μιὰ διάχυση τρυφερότητας, δινοντὰς τοὺς τὸ ἅπλωμα, τὸ γύρισμα καὶ τὴν ἐλαστικότητα τῆς φαντασίας του». Μήπως όμως και οι ανθολογούμενοι δεν διαθέτουν πολλά από τα στοιχεία του ποιητή που ασφαλώς για τους περισσοτέρους εξ αυτών αποτελούσε πρότυπο;
Τα βήματα του φθινοπώρου αντηχήσαν
νωρίς, κι είπε με πίκρα η αδελφή μου:
« Η νυχτερινή βροχή τα ρόδα μας
τά μάδησε αδελφούλη μου, και τώρα;»
Ένα βιβλίο ρομαντικό θα συλλογίστηκε…
Μα εγώ αναμέτρησα τις ιστορίες γύρω από τα ρόδα που πεθάνανε
στη φύση ανάμεσα και στην καρδιά μου… … …( ποίημα Δειλινά)
Ω Νουμήνιε αγαπημένε φίλε
Έχεις τη λύπη στα κουρασμένα μάτια
Δεν θες να δεις τα κόκκινα λουλούδια
Της Άνοιξης τα πράσινα παλάτια… Από το ποίημα “Στον Valentino Deflorian” του Γιάννη Αρκέτου ( σελ 32).
——————————————————-
Δίχως πανί, δίχως κουπί, αν μας σέρνει
ο γιαλός μας,
δίχως άστρο αν μας θέλει η νύχτα,
δίχως ήλιο αν μας καλεί η ημέρα,
πού είναι ο κόσμος; ( Ποίημα Δίχως πανί)
Ανέσπερο φως η ύπαρξή σου
Τόσο κοντά και τόσο μακριά
Θολή παρουσία
Στο βάθος του ορίζοντα
Ήλιος που ματώνει
στη Δύση του.
( UNTTITLET – Βασιλική Β. Παππά, Πλαταριά 12-1-11)
Είναι σαφές, ότι οι στίχοι που παρατίθενται ως προέκταση των στίχων του ποιητή, αν όχι τίποτε άλλο, είναι βαθειά επηρεασμένοι από την ποίησή του, είναι εμπνευσμένοι από το μεγάλο μας ποιητή.
Σου στέλνω αυτὸ το βρέφος με το τσακισμένο ποδαράκι.
Ανέβασέ το στο παράθυρο μὲ τὸν αυγερινό,
κοντὰ στὸν κόσμο, κοντὰ στὸ όνειρο,
κοντὰ στὴν καλοσύνη σου, ποὺ είναι ζεστὴ σὰ μιὰ ανάσα μητέρας,
κοντὰ στὸ τζάκι ποὺ ονειρεύεσαι μὲ τὸ χέρι στὸ μέτωπο
τὴν ευτυχία του πεινασμένου, του στρατιώτη, του άρρωστου.
Βάλτο κοντὰ στὴν πράσινη σημαία. Κοντὰ στὸ κόκκινο
άλογο. Στὴ μητέρα σου πλάι, ποὺ τριγυρισμένη
ἀπ᾿ του Γενάρη τοὺς σπουργίτες, γνέθει τὴν ἐλπίδα.
αλτο κοντὰ στὸ στεναγμὸ της φιλίας. Κοντὰ κοντά.
Βάλτο νὰ κάτσει, κι άνοιχτου σὰν ένα γέλιο τὸ παράθυρο
νὰ ἰδεί τὸν κόσμο. Ποίημα Γράμμα)
Στους κήπους σε εκείνα τα περβόλια
Από το παραθύρι ζητούσε ένα παιδί
Να τα δει να τα μυρίσει.
…
Άνοιξε τα μάτια
Τότες
Έλαμψε ένα αστέρι φωτεινό
Πρωτοφανέρωτο απεκρίθη
«καλημερούδια»
Του έγνεψε. ( “Παιδιού επιθυμία” της Πετροπούλου -Λιανού Εύας)
πηγη:http://www.elliniki-gnomi.eu/archives/40233
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου