KΡΙΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ /// « 'ΕΡΡΙΚΑ » του ΜΑΡΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ [ΜΟΜΕΝΤUM 2018 ]

ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ

Ο  πεζογράφος και ποιητής Μάριος Μιχαηλίδης τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο της Κυπριακής Δημοκρατίας τρεις φορές ως τώρα για τα έργα του: « Σαν άλλοθι οι λέξεις » , ποιητική συλλογή (Μεταίχμιο, 2003), «Ο οστεοφύλαξ », μυθιστόρημα  (Μεταίχμιο, 2007) και 
« Ο ανακριτής » , νουβέλα (Γαβριηλίδης, 2012). Και δεν είναι απλά για να αναφέρουμε τα βραβεία - που άλλωστε στις μέρες μας μεγάλη συζήτηση γίνεται περί αυτών. Είναι επειδή ο Μιχαηλίδης με τον στιβαρό του πάντα λόγο κατορθώνει να αγγίξει τις πνευματικές , διανοητικές και συναισθηματικές χορδές μας , καθώς αντιστέκεται σε κάθε προχειρότητα και ευκολία.

      H Έρρικα , η ηρωίδα του Μάριου Μιχαηλίδη στο ομώνυμο βιβλίο μού θυμίζει  για έναν λόγο που δεν μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς - την Μιράντα του μείζονος  Λιθουανού  σκηνοθέτη  Όσκαρα Κορσουνόβα  , περσόνα που είναι εμπνευσμένη από την Μιράντα του Σαίξπηρ στην Τρικυμία. Ίσως γιατί και τα δύο αυτά πλάσματα ενώ θα περιμένε κανείς να είναι « αδύναμα » , μυστηριωδώς συγκεντρώνουν επάνω τους όλο το φως. Η Μιράντα είναι παραπληγική. Η Έρρικα παρουσιάζει κάποια υστέρηση . Πάντως και οι δυο δίνουν την αισθηση του διαφορετικού  ,  του μοναδικού , του σπάνιου. Η ΄Ερρικα είναι περισσότερο αγνή , αθώα, και το θεμα είναι πώς ερμηνεύεται εν τέλει τόση ομορφιά και τόση ποιητικότητα- γιατί αυτά αποπνέει- σε ένα άτομο που εύκολα κάποιοι θα έβαζαν ταμπέλες 

   Διαβάζοντας αυτά τα διηγήματα , ο στοχασμός σε βρίσκει σαν κάτι φυσικό , σαν να είναι  η φυσική ροή των πραγμάτων και αυτός δεν είναι αποκομμένος από την συγκίνηση που οδηγεί στη λογοτεχνική απόλαυση . Δεν πρόκειται για μια επίπεδη αδιάφορη γραφή, αλλά μια άμεση φωνή που έχει τη δύναμη και τη θέρμη να θεωρείται συνώνυμη του γνήσιου πάθους και να διαβάζεται ως τέτοια . Και να μεταφράζεται ως  αληθινή έκφραση που  βάζει σε εσωτερική κίνηση τον αναγνώστη . Kαλοδουλεμένες ιστορίες , που αποτυπώνουν τη ζωή , ανθρωποκεντρικές με εμπόδια και ανατροπές που ερμηνεύουν τις πολλαπλές εκφάνσεις της ανθρώπινης φύσης. Με αυτό το διήγημα , την « 'Ερρικα » δεν είναι διδακτικός , δεν κουνάει το δάχτυλο ,  άλλά θίγει διακριτικά ένα εξαιρετικα δύσκολο θέμα  υποβάλλοντας με τρυφερότητα την ανθρώπινη διάσταση των πραγμάτων. Στο διήγημα μικρής φόρμας « Τα κάλαντα » φιλτράει το  θέμα της μνήμης και της λησμονιάς που δεν έχει ώρα κι εποχή ,πάντα διαχρονικό ταλανίζει την ανθρώπινη ψυχή που αδυνατεί να λύσει το αιώνιο αίνιγμα του θανάτου. Δυνατό , με πολλές προεκτάσεις και πολιτική χροιά το Επεισόδιο στην Αρχαία Φιλιππούπολη  με την ξεναγό Βουλγάρα Πέτκα Μιχαήλοβα  « που μιλά σαν Ελληνίδα » να κυριαρχεί στο σκηνικό  και να εγείρει ερωτηματικά.

        Φαίνεται πως ο συγγραφέας έχει παρατηρήσει και επεξεργαστεί πολύ καλά το υλικό του  και μας δίνει εν τέλει ιστορίες που συμφιλιώνουν τις αντιθέσεις  που η ίδια η ζωή ενέχει. Δίνει εύγλωττα την ανατομία της φυγής,  αλλά και αφήνει  το στίγμα μιας σκέψης πολιτική. Τα μυστικά της Ηλέκτρας στις « Εκκρεμότητες » ανιχνεύει, τις αλλόκοτες ποιητικές φαντασιώσεις του Άγγελου Φευ στα   'Αυλα  χαρτογραφεί. Ενώ με  τον  ψεύτικο έρωτα,  την  κομπίνα , την μείξη ονείρου - πραγματικότητας είναι σουρρεαλιστικό που μπλέκεται μια πεσκαντρίτσα. Στις τρεις τα ξημερώματα με τα 

« καρφιά » εν δράσει ο εμμονικός ήρωας ακούει μυστικές φωνές που αναδεύονται μέσα του και μοιάζουν με φτερουγίσματα πουλιών. Και βλέπει το ποίημα μέσα του να τελετουργείται.

        Διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας Μιχαηλίδη συνειδητοποιώ πως εκείνο που με έλκει να επαναλάβω την ενέργεια , είναι επειδή  βρίσκω συνδέσεις με θέματα που με απασχολούν ως άνθρωπο που έχει την ανάγκη για στοχασμό και αναστοχασμό. Συν ότι ετούτη  η γραφή μου επιβεβαιώνει πως δεν υπάρχει σκοτάδι που να μην διψάει για  φως ή φως που δεν  γοητεύεται απ΄το σκοτάδι.