ΠΕΡΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ /ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ /ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: AΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ

 

    

 Τούτο το μικρό αφιέρωμα στην ουσία αποτελεί μια αποδελτίωση των απόψεων, των σκέψεων και των ιδεών περί κριτικής κάποιων λογοτεχνών από τους οποίους πήρα συνέντευξη. Πάντα συνηθίζω στις συνεντεύξεις μου να ρωτάω σχετικά με την κριτική και τους κριτικούς. Οπότε παραθέτω απόψεις ποικίλες και στο τέλος  έχω το λινκ από τη σχετική συνέντευξη. Τα συμπεράσματα δικά σας.

     Ασημίνα Ξηρογιάννη

******

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΟΚΥΡΗΣ

-Κριτική και κριτικοί.

Για να παραλλάξουμε μια τετριμμένη ρήση, η κριτική είναι πολύ σοβαρό ζήτημα για να την αφήνουμε στους κριτικούς. Εγώ, λόγω καταγωγής και λόγω διαστροφής, είμαι Κρητικός της λογοτεχνίας. Ασφαλώς αποτελεί κοινό τόπο ότι, στη γλώσσα μας, ελάχιστοι διακονούν την τέχνη της λογοτεχνικής κριτικής. Γιατί η κριτική πρέπει να ξεπεράσει το κρινόμενο έργο και να το δει πανοραμικά, μέσα σε πολλά πλαίσια: ιστορίας, γλώσσας, τεχνικής, συγγενειών κλπ. Όλα σχεδόν τα κείμενα που εμφανίζονται με το ένδυμα της βιβλιοκρισίας απλώς εγκωμιάζουν το βιβλίο κάποιου φίλου. Ευνόητο, αφού κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να κατακρεουργήσει ή, έστω, να γράψει ένα αρνητικό κείμενο για τις μυριάδες τα ασήμαντα βιβλία. Καλό είναι πάντως να υπάρχει κάποιο μέτρο αναλογίας στις υμνωδίες: όταν γράφεις τριάντα σελίδες για την Χ ποιητική συλλογή, τι θα έγραφες για τον Σεφέρη; τριάντα τόμους; Υπάρχουν όμως 10-15 πρόσωπα με γνώση, εύρος καλλιέργειας και συνδυαστικές ικανότητες, που παρεμβαίνουν στο λογοτεχνικό τοπίο δυναμικά.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/dimitris-kalokyrhs/

***

ΑΛΕΞΗΣ ΖΗΡΑΣ

Κάντε μου ένα σχόλιο για τη σύγχρονη λογοτεχνική πραγματικότητα.

Η γνώμη μου για τη σύγχρονη λογοτεχνική πραγματικότητα; Είναι ένα ποτάμι που το νερό του κατεβάζει πέτρες, ξύλα και σκουπίδια. Ο καθένας παίρνει εκείνο που νομίζει πως του χρειάζεται περισσότερο.

Συμφωνείτε  με τη γνώμη ότι, στον τόπο μας, όσοι συγγραφείς προβάλλονται είναι υπερεκτιμημένοι, ενώ όσοι έχουν πραγματικά αξία μένουν άγνωστοι; 

 Το ότι προβάλλονται κάποιοι συγγραφείς από τους πολλαπλώς γνωστούς εξώνητους, τους δημοσιογράφους, δεν σημαίνει ότι εμείς είμαστε αθώοι του αίματος!  Γίνονται δεκτοί και μυθοποιούνται στο φαντασιακό πολλών, διότι η συστηματική προβολή της δημόσιας εικόνας ενός συγγραφέα είναι γι’ αυτούς εξαγιασμένη και αποδεκτή. Για να μην πω ότι στην πλειοψηφία τους ονειρεύονται τη μαγική στιγμή που θα γίνουν πρίγκιπες στη θέση των πριγκίπων!  `Ετσι ή αλλιώς, όταν αφήνουμε κάποιους άλλους να αποφασίζουν για λογαριασμό μας ποιό πρέπει να είναι το μέτρο των αξιολογήσεών μας, δεν είμαστε άξιοι της τύχης μας;

https://varelaki.blogspot.com/2013/07/notationesioy-2013-he-artmaniacsa.html

***

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

-Κριτική και κριτικοί.

Άσκησα την κριτική, σε συστηματική βάση, περίπου επί ένα τέταρτο του αιώνα και συνεχίζω να την ασκώ αραιότερα. Ταυτόχρονα ήμουν κρινόμενος, αφού εξέδιδα τα ποιήματά του, τα δοκίμιά μου, τις μεταφράσεις μου. Είχα έτσι το «πλεονέκτημα» του διπλού βλέμματος ή των αμφίπλευρων αισθημάτων. Αυτή η διττότητα μου έδωσε να καταλάβω με τον καιρό πως ό,τι κι αν πούμε τελικά, όσα επιχειρήματα κι αν καταθέσουμε, η καχυποψία απέναντι στην κριτική δεν θα πάψει να υπάρχει.

Είναι των αδυνάτων αδύνατο πάντως να καταφέρει ένας/μία κριτικός να ασχοληθεί με όλη την ολονέν διευρυνόμενη παραγωγή. Είναι βέβαιο ότι θα του ξεφύγουν και καλά ή και πολύ καλά βιβλία. Αυτό όμως δεν γίνεται από μεροληψία στενοκεφαλιά, προκατάληψη ή «συμφέρον», όπως βιαζόμαστε να υποθέσουμε.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/pantelis-mpoykalas/

***

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΟΝΑΣ

-Κριτική και κριτικοί.

Δεν υπάρχει πια κριτική. Μόνο φακελάκια.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/giorgos-chronas-interview/

****

ΝΙΚΟΣ ΛΑΖΑΡΗΣ

– Ποιος είναι ο ρόλος τού κριτικού;

Σε μια χώρα όπως η δική μας, στην οποία η κριτική εξοβελίζεται βίαια στο περιθώριο τής πνευματικής ζωής, υπονομεύεται παντοιοτρόπως και αντικαθίσταται, κατά κανόνα, με δελτία τύπου των εκδοτών, φληναφήματα, αλληλολιβανίσματα και πράξεις ανέντιμης συναλλαγής, ο ρόλος τού κριτικού είναι σύνθετος και εξόχως σημαντικός. Ο κριτικός είναι, κατά τη γνώμη μου, εκείνος που θα διαχωρίσει την ήρα από το στάρι. Εκείνος, δηλαδή, ο οποίος μέσα στον μεταμοντέρνο χυλό που μας κατακλύζει, θα μας υποδείξει ποια λογοτεχνικά έργα αξίζει να διαβάσουμε και για ποιους συγκεκριμένους λόγους. Είναι, επίσης, εκείνος που με τη γνώση, την εμπειρία, το γούστο και το αισθητήριό του θα μας δείξει τη διαφορά ανάμεσα στο γνήσιο και το κίβδηλο, στο υψηλό και το χαμηλό, στην ποιότητα και την ευτέλεια στην τέχνη. Από τον άξιο τού ονόματός του κριτικό περιμένουμε ακόμη: Να αναδείξει νέες φωνές στην ποίηση, στην πεζογραφία, στη μελέτη, στο δοκίμιο. Να φέρει στο φως τις κρυμμένες πτυχές ενός λογοτεχνικού έργου τις οποίες ο απλός αναγνώστης δεν μπορεί να διακρίνει. «Να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά» στηλιτεύοντας (με αδιάσειστα επιχειρήματα) τα κακώς κείμενα τής λογοτεχνίας, αλλά και να επανορθώσει εξόφθαλμες αδικίες. Να προσπαθήσει με τις απόψεις του να βελτιώσει την πνευματική καλλιέργεια του αναγνωστικού κοινού. Να συμβάλλει με τις θέσεις του στη διαμόρφωση (ή στην τροποποίηση) τού λογοτεχνικού κανόνα. Εν κατακλείδι: Ο ρόλος τού κριτικού είναι να ξεδιαλύνει τη λογοτεχνική σύγχυση και να βάλει μια τάξη στο χάος που επικρατεί γύρω μας.

– Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να συγκεντρώνει ο κριτικός;

Αν όπως έχει γράψει κάπου ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο κριτικός είναι ένας στρατηγός στη μάχη τής λογοτεχνίας, τότε είναι φυσικό να κατέρχεται πάνοπλος σε αυτό το ιδιότυπο πεδίο μάχης. Τα «όπλα» του (ή αν θέλετε τα βασικά εφόδιά του ) είναι αρκετά. Είναι, πρώτα απ’ όλα, η βαθιά και ουσιαστική πνευματική του καλλιέργεια που δεν περιορίζεται μόνο στη λογοτεχνία, αλλά εκτείνεται σε όλους τους τομείς τής ανθρώπινης γνώσης. Είναι, επίσης, το οξύ κριτικό του αισθητήριο (δίχως το οποίο οι γνώσεις του είναι άχρηστες), η αναλυτική του σκέψη και η δύναμή του να πηγαίνει ενάντια στο ρεύμα, να αντιστέκεται στις κατεστημένες αντιλήψεις, στον στείρο ακαδημαϊσμό και στις εκάστοτε λογοτεχνικές μόδες. Είναι ακόμη: το θάρρος του να διατυπώνει μη δημοφιλείς αλήθειες, η τόλμη του να βάλλει με ευθείες βολές εναντίον ποιητών, πεζογράφων ή δοκιμιογράφων που έχουν καταλάβει περίοπτες θέσεις στο πάνθεον τής λογοτεχνίας χωρίς να το αξίζουν, το αίσθημα δικαιοσύνης που τον διέπει, η γενναιοδωρία του απέναντι στους νέους, η φιλαλήθεια, αλλά και η ευκρίνεια των απόψεών του. Όμως η μεγαλύτερη αρετή που πρέπει να διαθέτει ο άξιος τού ονόματός του κριτικός είναι η εντιμότητα ή αν θέλετε το ήθος του. Χάρη στην εντιμότητα (και βέβαια χάρη στην κριτική του οξύνοια), ο κριτικός-στρατηγός εξέρχεται νικητής από το πεδίο τής λογοτεχνικής μάχης, αποκτά κύρος και κερδίζει τη γενική αναγνώριση.

Διαβάστε όλη τη συνεντευξη εδώ;

https://www.fractalart.gr/nikos-lazaris/

***

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ

Πιστεύετε στην κριτική;O ίδιος διαβάζετε τις κριτικές που γράφονται για τα έργα σας;

Πιστεύω απόλυτα. Εγώ ευτύχησα να έχω καλούς κριτικούς. Κατάλαβαν τι προσπαθούσα να κάνω. Και όταν με έψεγαν για κάτι, ήταν απόλυτα σωστό. Με βοηθούσε. Το εντυπωσιακό είναι πως δεν είχα ποτέ ούτε καν κοινωνική σχέση μαζί τους. Μερικούς από αυτούς τους γνώρισα χρόνια πολλά μετά από τις κριτικές τους. Αλλά πέρα από την προσωπική μου εμπειρία, νομίζω πως η κριτική είναι φυσική απόρροια της ποίησης. Ο πρώτος κριτικός είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης. Πρέπει να υπάρξει δίκαιος, αυστηρός, αλλά και συγκαταβατικός απέναντι στις μεθόδους και τα υλικά του. Ο δεύτερος κριτικός είναι ο  αναγνώστης. Δεν γίνεται αλλιώς. Οι μέθοδοι και τα υλικά του ποιητή είναι πράγματα που σχετίζονται με τη γλώσσα. Είναι δεσμευμένος από τη ριζική λειτουργία της γλώσσας που είναι η επικοινωνία. Αυτοί που αναλαμβάνουν τον ρόλο του «επαγγελματία» -ας πούμε-  κριτικού, επιτελούν έργο σημαντικό για την ενσωμάτωση της ποίησης στις διαδικασίες της αναπαραγωγής ή της αμφισβήτησης ενός πολιτισμού. Και διακινδυνεύουν περισσότερα από τους ποιητές. Αν κάνουν λάθος, θα χαθούν κάτω από το βάρος του αδικημένου ποιητή. Αν κρίνουν σωστά, θα παραμείνουν για πάντα στη σκιά του.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2012/07/blog-post_7868.html

***

ΜΙΣΕΛ ΒΟΛΚΟΒΙΤΣ

-Πιστεύετε στην Κριτική και τα Βραβεία;

Στην Ελλάδα δεν ξέρω, αλλά στην Γαλλία οι καλοί κριτικοί είναι λίγοι μεν, αλλά υπάρχουν. Χωρίς αυτούς τους ξεναγούς, θα χανόμασταν στον λαβύρινθο των βιβλιοπωλείων. Αν και προσωπικά, βασίζομαι περισσότερο στις συμβουλές ορισμένων φίλων.  Όσο για τα βραβεία, σε μας πολλά απ’ αυτά πάνε σε έργα που δεν αξίζουν, αλλά δεν πειράζει. Ας είναι κακό το βραβευμένο βιβλίο, ο φουκαράς ο συγγραφέας θα πάρει λίγο χαρτζιλίκι και ο εκδότης, αφού πωλήσει περισσότερα αντίτυπα, θα μπορέσει να εκδώσει ένα καλό βιβλίο. Και πρέπει να πω ότι στην Ελλάδα τουλάχιστον, όσο μπορώ να κρίνω, τα λογοτεχνικά βραβεία είναι εκπληκτικά αξιόπιστα! Γίνεται μια σοβαρή δουλειά σ’ αυτό τον τομέα, μπράβο σας.  

Διαβάστε όλη τη συνεντευξη εδώ;

https://www.fractalart.gr/michel-volkovitch/

***

ΑΝΝΑ ΑΦΕΝΤΟΥΛΙΔΟΥ

-Μιλήστε μου για το ρόλο της Κριτικής και των Κριτικών.

Τα κριτικά δοκίμια είναι επίπονα, σχεδόν οδυνηρά. Δεν έχεις απέναντί σου μόνο τον αναγνώστη, ο οποίος ενδέχεται να είναι ανυποψίαστος ή καχύποπτος. Έχεις και τον συγγραφέα, τον αφηγηματικό του κόσμο, τις προσδοκίες και τις διαψεύσεις του. Είναι μια αναδημιουργία πολύ περισσότερο απαιτητική από την «πρωτογενή». Πιστεύω ωστόσο στην αξία και στον σημαντικό τους ρόλο. Χρειάζεται βέβαια να συμφωνήσουμε τι εννοούμε λέγοντας «κριτική» και «κριτικοί»… κάτι που ασφαλώς δεν είναι αυτονόητο.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/anna-afentoylidoy/

***

ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ

-Τo νόημα της Κριτικής!

Θίγετε, φοβάμαι, ένα πολύ ευαίσθητο θέμα. Γράφοντας εγώ η ίδια κριτικές βιβλίου, γνωρίζω και τη δυσκολία της καλής κριτικής αλλά και τις πολλές παγίδες που κρύβει. Με τον όρο «καλή κριτική» δεν εννοώ την ευνοϊκή σε καμία περίπτωση. Ούτε όμως και την εμπαθή και χαιρέκακη, την υπερφίαλη και εγωπαθή. Πιστεύω ότι ένας καλός κριτικός έχει δύο χαρακτηριστικά: γνώση του αντικειμένου και αγάπη για τη λογοτεχνία. Έτσι μπορεί να δώσει τη θέση του ξεκάθαρη, να εμπλουτίσει το γνωστικό πεδίο του αναγνώστη, να λειτουργήσει ως δρόμος μεσολαβητικός ανάμεσα σ’ αυτόν και στο βιβλίο. Άλλωστε μια κοινή αγάπη τους ενώνει, αναγνώστη, συγγραφέα και κριτικό.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/diwni-dimitriadou-interview/

***

ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΑΣΤΑΚΑΣ

A.Ξ. Πιστεύετε στην κριτική;

Σ.Π.Ναι. Ακράδαντα. Είχα πολύ αυστηρούς κριτές: το Φίλιππο Βλάχο, τον Άλκη Αγγέλου, το Ντίνο Χριστιανόπουλο. Τους άκουσα και πιστεύω πως μόνο χαμένος δεν βγήκα.

https://varelaki.blogspot.com/2012/12/th-artmaniacs.html

***

KΩΣΤΑΣ ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ

Πιστεύετε στην κριτική; O ίδιος διαβάζετε τις κριτικές που γράφονται για τα έργα σας;

Πιστεύω στην κριτική. Υπάρχουν εμπνευσμένες στιγμές μιας απόλυτης ταύτισης του κριτικού κειμένου με το δημιουργικό κείμενο. Είναι ανάγκη όμως η σύγκλιση δύο στάσεων να υπάρχει, και το κριτικό βλέμμα να αποτοιχίσει μέρη από την παράσταση. Υπάρχουν κριτικά κείμενα που γίνονται μια δεύτερη δημιουργία πλάι στην κρινόμενη, που φωτίζουν περιοχές, και από αίσθημα τις μεταβάλλουν σε ορθό λόγο. Οφείλει όμως ο κριτικός, όπως έλεγε ο παλιός Ντιντερό, «να μην ντρέπεται τη συγκίνηση», να μην θεωρεί την αισθαντικότητα έναν ασύντακτο ερασιτεχνισμό. Να συμπλεύσει με το ξένο συγγενικό πνεύμα. Όπως διαφαίνεται από ό,τι λέω, με ενδιαφέρει η ιμπρεσιονιστική, όχι θεωρητική κριτική. Για τον ανέτοιμο δέκτη του έργου, όμως, η κάθε κριτική είναι κάτι που δεν ξέρει τι να το κάνει. Είναι όπως το ειλητάριο που είχαμε εμείς οι παλιότεροι και αντιγράφαμε τις λύσεις σε μιαν μαθηματική άσκηση. Αν δεν προϋπάρξει η σύμπνοια και η ταύτιση με το έργο είναι άχρηστη οποιαδήποτε κριτική που θα δείξει το δρόμο προς το κείμενο. Δεν υπάρχει γέφυρα για τον αναγνώστη αν δεν έχει προκύψει η σχέση της κατάνυξης

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2014/09/k-h.html

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΑΛΕΙΦΟΣ

Πιστεύετε στην κριτική και τους κριτικούς;

Σε αντίθεση με το θέατρο, και οι τρεις ποιητικές μου συλλογές έγιναν δεκτές με πολλή συμπάθεια από τους κριτικούς, πράγμα που οπωσδήποτε με χαροποίησε ιδιαίτερα. Ίσως να συνέτεινε το γεγονός ότι είμαι ηθοποιός, οπότε με είδαν με κάποια αίσθηση επιείκειας. Αν ήμουν μόνο ποιητής ή εάν συνεχίσω να γράφω, μπορεί να γίνουν αυστηροί, όπως είναι οι κριτικοί του θεάτρου. Γενικότερα η κριτική είναι ένα ζήτημα πολύπλοκο, άλλοτε είναι χρήσιμη, άλλοτε πολύ άδικη, άλλοτε ύποπτη κ.λπ. Πάντως θα ήμουν ψεύτης αν δεν παραδεχόμουν ότι μια καλή κριτική με ευχαριστεί και μια αρνητική με στενοχωρεί.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/22806-dimitris-kataleifos-sinentefxi-asimina-xirogianni

***

ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΤΑΟΥΛΤΖΗΣ

H κριτική και οι κριτικοί στην Ελλάδα;

Έχω μικρή προσωπική πείρα. Ως αναγνώστη πάντως με βοήθησαν. Ως συγγραφέας πρέπει να τους κυνηγήσεις – σε αντίθεση με εσάς που με αναζητήσατε, σας και είμαι ευγνώμων – πράγμα απαραίτητο, που όμως δεν είναι προς το παρόν στα ενδιαφέροντά μου.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/giannis-ntaoyltzis/

***

ΕΥΑ ΣΤΑΜΟΥ

-Πιστεύετε στην κριτική;

Απόλυτα: η κριτική είναι απαραίτητη. Παρόλα όσα λέγονται θεωρώ ότι στη χώρα μας έχουμε αρκετούς καταξιωμένους και ιδιαίτερα καλλιεργημένους κριτικούς. Το πρόβλημα είναι οι μηχανικές βιβλιοπαρουσιάσεις από άτομα που δεν έχουν καμία λογοτεχνική παιδεία: αφενός οδηγεί σε ένα πληθωρισμό παρουσιάσεων που πνίγει ό,τι αξιόλογο θα έπρεπε να προσεχθεί από κοινό και κριτικούς. Αφετέρου παγιώνεται την αίσθηση ότι η ποίηση κι η πεζογραφία είναι απλώς θέμα ατομικού ‘γούστου’, και δεν χρειάζεται καμία ιδιαίτερη προσπάθεια, σκέψη, ή ταλέντο – οδηγώντας στην ισοπέδωση τόσο της δημιουργικής διαδικασίας όσο και της λογοτεχνικής αξιολόγησης.

Διαβάστε όλη τη συνεντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/eya-stamoy/

***

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

-Κριτικοί και κριτική.

Δυστυχώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων η κριτική έχει υποβαθμιστεί σε άνευρη βιβλιοπαρουσίαση. Είναι γεγονός πως έχουν σχεδόν εκλείψει οι αρνητικές κριτικές. Ο κριτικός επιλέγει να αγνοήσει ένα βιβλίο παρά να γράψει μια κακή κριτική. Κατά την άποψη μου θα έπρεπε να ενδυναμωθεί ο ρόλος της κριτικής σε μια εποχή απίστευτου εκδοτικού πληθωρισμού όπου τα βιβλία έχουν μετατραπεί σε προϊόντα με σύντομο κύκλο ζωής. Ωστόσο αυτό δε σημαίνει πως συμφωνώ με τα εμπαθή παραληρήματα που βαφτίζουν ως κριτικές ορισμένοι αυτόκλητοι προστάτες των Γραμμάτων.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/konstantinos-nikolaoy/

***

ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΟΥΤΣΟΔΟΝΤΗΣ

-Πιστεύετε στην κριτική;

Μπορώ να μιλήσω μόνο από τη σκοπιά του συγγραφέα. Μια αυστηρή, εμπεριστατωμένη κριτική μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμη για έναν δημιουργό, ώστε να ανοίξει δρόμους, να φωτίσει σημεία, να επισημάνει τρόπους, ύφη, επαναλήψεις που πάνε με τον εκάστοτε δημιουργό και φυσικά να εμπεριέχει παρατηρήσεις που ενδεχομένως να μπορούσαν να ωθήσουν σε περαιτέρω βελτίωση, ενίσχυση και περισσότερη εμβάθυνση των μελλοντικά παραγόμενων έργων. Κάποτε, οι πιο τυχεροί συγγραφείς, έχουν την χαρά να δουν να γράφεται, με αφορμή έργο τους, κείμενο θεωρητικής αξίας που να αγγίζει ζητήματα τα οποία αφορούν ευρύτερα την λογοτεχνία της εποχής στην οποία ανήκουν και της οποίας αποτελούν τους διαμορφωτές.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/nikolas-koytsodontis/

***

ΑΡΙΑΔΝΗ ΚΑΛΟΚΥΡΗ

-Κριτικοί και κριτική.

Ως αναγνώστρια η κριτική με έχει κατευθύνει αρκετές φορές να επιλέξω ή να διασταυρώσω επόμενες αναγνωστικές επιλογές. Με περιέργεια, χαρά και αγωνία διαβάζω τις κριτικές για δικά μου κείμενα. Κατανοώ καλύτερα θέματα που με μπερδεύουν και ίσως δεν τα παραδέχομαι, ενώ ταυτόχρονα μου δημιουργείται μία οξύμωρη απόσταση από την αρχική προσωπική κατάθεση.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/ariadni-kalokyri/

***

ΑΝΝΑ ΓΡΙΒΑ

–Κριτική και κριτικοί.

Προσωπικά παρακολουθώ αρκετά τον κριτικό λόγο, γιατί με ενδιαφέρει να μαθαίνω για τα βιβλία που κυκλοφορούν και τις εκδοτικές τάσεις. Από εκεί και πέρα, όταν διαβάζω ένα βιβλίο, αποκτώ μόνη μου μια άποψη για αυτό. Από την πλευρά μου, γράφω κριτικές μόνο περιστασιακά, όταν διαπιστώνω πως ένα βιβλίο παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο αισθητικό ή/και θεματικό υπόβαθρο που αξίζει να έρθει στο προσκήνιο. Θεωρώ πως η κριτική δικαιώνεται όταν συνδέεται με τον ευρύτερο χώρο των ιδεών, της ιστορίας της λογοτεχνίας, της φιλοσοφίας, των διαχρονικών αισθητικών θεωριών, όταν εν ολίγοις κινητοποιεί τον βαθύτερο στοχασμό. Τουλάχιστον εμένα με ελκύει να διαβάζω τέτοια κείμενα.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/anna-griva/

***

ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ

Πιστεύετε στην κριτική;O ίδιος διαβάζετε τις κριτικές που γράφονται για τα έργα σας;

Η κριτική είναι χρήσιμη και υπάρχουν στην Ελλάδα μερικοί εξαιρετικοί  κριτικοί από κάθε άποψη. Πολλοί άλλοι όμως είναι προφανές ότι εξυπηρετούν συμφέροντα. Με αποτέλεσμα να πλαστογραφείται η ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, είτε από την ανεπάρκεια, είτε από την ιδιοτέλειά τους. Ναι, διαβάζω τις κριτικές που γράφονται για τα βιβλία μου αλλά δεν με έχουν επηρεάσει ούτε στο ελάχιστο.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2012/11/he-artmaniacsto.html

****

KΩΣΤΑΣ ΚΡΕΜΜΥΔΑΣ

Πιστεύετε στην κριτική;

Ασφαλώς, με ενδιαφέρει, τη χρειάζομαι, την ψάχνω, μακάρι να την είχαμε δυναμική στον Μανδραγόρα. Την επιχειρήσαμε με τον Χρήστο Ηλιόπουλο σύντροφο και φίλο, ο μικρότερος συλληφθείς στα χρόνια της χούντας, που δυστυχώς μας άφησε οριστικά στα σαράντα του στις 23 Ιανουαρίου 1997.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2013/05/rtmaniacsk.html

****

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ

-ΠΙστεύεις στην κριτική;

-To πρόβλημα με την κριτική, γράφει κάπου ο Στάινμπεκ, είναι πως γίνεται πάντα πολύ αργά,

όταν έχει πια εκδοθεί το βιβλίο.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2012/10/artmaniacs_28.html

****

NIKOΣ ΧΡΥΣΟΣ

Η κριτική σας αφορά;

Αν και κάθε δημοσιευμένο έργο ακολουθεί την δική του διαδρομή, ελεύθερο από τις προσδοκίες και τις προθέσεις του δημιουργού του, η κριτική είναι ένα πολύτιμο εργαλείο αφού αποκαλύπτει αδυναμίες ή επιτεύγματα, η επισήμανση των οποίων ίσως αποδειχθεί ευεργετική για την δημιουργική πράξη. Κάθε βιβλίο είναι εντέλει ένα πεδίο διάδρασης μεταξύ αναγνώστη και συγγραφέα κι επομένως τόσο η γραφή όσο και η ανάγνωσή του προϋποθέτουν ενθουσιασμό, εμπειρία, κατάρτιση και ωριμότητα.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.vakxikon.gr/nikos-xrysos-interview/

KATΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ

Πώς βλέπετε και βιώνετε τη σύγχρονη λογοτεχνική πραγματικότητα; Σας αρέσουν πράγματα, σας ενοχλούν κάποια άλλα;

Μου αρέσει η ποικιλία της σύγχρονης λογοτεχνικής δημιουργίας, ο πολλαπλασιασμός των λογοτεχνικών περιοδικών, το ενδιαφέρον ολοένα και περισσότερων για τη γραφή. Με ενοχλεί το θόλωμα των κριτηρίων, η ευκολία με την οποία εξυμνούνται βιβλία χαμηλής ποιότητας που άλλοτε δεν θα έβρισκαν με τίποτα εκδότη, η δυσανεξία απέναντι στην κριτική. Με ενθουσιάζει η μέριμνα για την γλώσσα, όποτε την συναντώ, και με θυμώνει η αφροντισιά της. Με προβληματίζει, επίσης, το ότι ολοένα και περισσότεροι γράφουν παρά διαβάζουν.

Νιώθετε περισσότερο κριτικός ή μεταφράστρια;
Θεωρώ τον εαυτό μου καλή αναγνώστρια. Ως αναγνώστρια προσέρχομαι και στην κριτική και στην μετάφραση.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.vakxikon.gr/katerina-shina/

***

ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΝΗΣ

Πιστεύετε στην κριτική;

Βεβαίως. Αρκεί να είναι ουσιαστική και καλοπροαίρετη. Η κριτική οφείλει να επιχειρεί την αξιολόγηση του έργου με συγκεκριμένα κριτήρια. Τα φιλικά σημειώματα, που διαβάζουμε σε εφημερίδες και περιοδικά, όπου εκθειάζονται τα βιβλία και οι συγγραφείς, χωρίς να λέγεται τίποτε ουσιαστικό, είναι άνευ σημασίας.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.vakxikon.gr/%CF%83%CF%84%CE%AC%CE%B8%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CF%89-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CE%B6%CE%AE%CF%83%CF%89-%CF%84

****

AΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ

Πιστεύετε στην κριτική; Η ίδια διαβάζετε τις κριτικές που γράφονται για τα έργα σας; 

 Όταν έχει πειστικά κριτήρια πιστεύω στην κριτική και ασφαλώς διαβάζω τις κριτικές που γράφονται για το έργο μου.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ: 

https://varelaki.blogspot.com/2014/11/notationes-noemb-2014-artmaniacs.html

***

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ

Συμφωνείς με τη γνώμη ότι, στον τόπο μας, όσοι συγγραφείς προβάλλονται είναι υπερεκτιμημένοι, ενώ όσοι έχουν πραγματικά αξία μένουν άγνωστοι;

Σε γενικές γραμμές δε συμφωνώ.. Υπάρχουν συγγραφείς 1. που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή με το σπαθί τους (Βουτυράς, Παπαδημητρακόπουλος, Τριαρίδης, Δούκας, Ιωάννου, Χάκκας, Σκαμπαρδώνης, Μπεράτης, Θεοδωρόπουλος, Πατρίκιος, Αισχύλος, Καρυωτάκης, Δούκα, Θεοτόκης, Ηρόδοτος, Καβάφης, Θουκυδίδης, Ρωμανός, Σεφέρης, Ροϊδης, Βαλτινός, Βιζυηνός, Χατζής, Παπαδιαμάντης, Τσίρκας, Βασιλικός, Ευριπίδης, Δούκας, Κουμανταρέας, Ρωμανός κλπ). Αυτοί οι συγγραφείς είναι οι περισσότεροι 2. που βρίσκονται (ακόμα;) στο προσκήνιο, ενώ η μέση ποιότητα του έργου τους είναι χαμηλή (Μακρυγιάννης, Σοφοκλής και Πλάτωνας κατά το λογοτεχνικό σκέλος τους, Σικελιανός, Καραγάτσης, Λειβαδίτης, Πεντζίκης, Ρίτσος, Ελύτης, Δημουλά, Μελάς, Παλαμάς, Μυριβήλης, κλπ, και, βεβαίως, σύμπαν το συγγραφολόι της «γυναικείας λογοτεχνίας» –κι ας γράφεται κι από τα δύο φύλα– και το στρατοκαυλικό ανάλογο των αντρών) 3. με απήχηση όχι απολύτως ανάλογη προς τη σημαντική αξία τους (Αλεξάνδρου, Ν. Νικολαϊδης, Λουκιανός, Πάλλης, Ασλάνογλου, Μητσάκης, Θεοδωρίδης, Πετρόπουλος, Μήτσου, Αλ. Παπαδόπουλος, Ρόμβος κλπ). Φυσικά, η γνώμη μου έχει περιορισμένη αξία, γιατί μιλάω μόνο για ό,τι έχω διαβάσει- κι εκείνα που δεν έχουμε διαβάσει είναι πάντα περισσότερα. Ας πούμε, δεν έχω διαβάσει Μπακόλα, Καχτίτση, Φραγκιά, Γονατά, Λούλη, Χειμωνά, Δημητριάδη, Μπούτο, Κούρτοβικ, Θέμελη, Καπάνταη και πολλά άλλα.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2010/02/artmaniac-18.html

****

ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΣΟΚΟΣ

Πιστεύετε  στην Κριτική και τους Κριτικούς;

Πιστεύω ότι τέχνη και κριτική είναι έννοιες αλληλένδετες. Σε ό,τι αφορά τους κριτικούς, σέβομαι απόλυτα το έργο τους, δίνω όμως μεγαλύτερη βαρύτητα στη γνώμη του απλού αναγνώστη.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/search/label/%CE%91%CE%9D%CE%A4%CE%A9%CE%9D%CE%97%CE%A3%20%CE%A4%CE%A3%CE%9F%CE%9A%CE%9F%CE%A3

****

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΥΣΟΥΛΑ

Κριτική και Κριτικοί.

Δίλημμα. Και προσωπικό, αφού γράφω λογοτεχνική κριτική. Όσο οι κριτικοί παραμένουν ό, τι λέει το όνομά τους και δεν μετατρέπονται σε παράγοντες και παραγοντίσκους της λογοτεχνικής φωλεάς, θα τους ακούω και θα ενδιαφέρομαι για την όποια γνώμη τους. Από εκεί και πέρα, αυτοακυρώνονται άρα πλέον δεν αξιολογούνται.

Διαβάστε τη συνέχεια της συνέντευξης εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2018/09/artmaniacs-kat.html

***

KYΡΙΑΚΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ

 Διαβάζεις κριτικές για τα έργα σου; 

Δεν υπάρχουν και πολλά για να διαβάσω – το δικό σου, για τα Κορίτσια μου, ήταν ωραίο δώρο, και ευχαριστώ! Γενικώς, σκέψου ότι το Ρέκβιεμ για τους απόντες θεωρήθηκε ως πρώτο μου μυθιστόρημα, ενώ είχε προηγηθεί το Τσίρκο. Πάντως, ναι, πριν από 4-5 χρόνια με ενδιέφερε το θέμα, ήθελα να δω ότι κάποιος ασχολείται. Μια φορά, σε ένα μπλογκ (στο «Βιβλιοκαφέ») μπήκα στον κόπο να απαντήσω κιόλας, σε μια κριτική. Τις κάνω κάτι τέτοιες ανοησίες. Πλέον, δεν με νοιάζει – αλλά ας μην παρεξηγηθώ: υπάρχουν εκλεκτοί κριτικοί, και τους /σας σέβομαι απεριόριστα, και εύχομαι να διαβάσουν όσα ετοιμάζω. Κατά τα άλλα, όμως, έχω την εντύπωση ότι το άθλημα της κριτικής υπηρετείται όλο και πιο πολύ από έναν αστοιχείωτο κόσμο. Δεν με αφορά αυτός ο κόσμος. 

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2015/07/artmaniacs.html

****

ΚΩΣΤΑΣ ΑΡΚΟΥΔΕΑΣ

Πιστεύετε στην κριτική και τους κριτικούς;

Πιστεύω στη αντικειμενική κριτική και στους κριτικούς που είναι απαλλαγμένοι από εμμονές και προκαταλήψεις. Θα σας μεταφέρω μια δική μου εμπειρία. Κάποιος κριτικός κάθισε και έγραψε έναν λίβελο για κάποιο από τα βιβλία νου χωρίς να το έχει διαβάσει παρά μόνο διαγωνίως. Το αποτέλεσμα ήταν να γράψει στην αρχή μια γενικόλογη αρλούμπα, στη συνέχεια να μιλήσει για πράγματα εντελώς άσχετα με το πνεύμα του κειμένου και να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα διαμετρικά αντίθετο με το νόημα του βιβλίου. Με λίγα λόγια, έγραψε μόνο για να θάψει. Του έστειλα μήνυμα στο προσωπικό του μέηλ, όπου του επισήμανα αναλυτικά τα σημεία στα οποία έσφαλε, παραθέτοντάς του σχετικά αποσπάσματα. Φυσικά ποτέ δεν απάντησε.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2014/03/notationes-2014-artmaniacs.html

***

ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ

Πιστεύετε στην κριτική;

Η κριτική όταν ασκείται με αγαπητικό τρόπο μπορεί ακόμη και να καταχεριάζει δημιουργικά. Όμως έχουμε και φαινόμενα κριτικής/χειροκρότημα και κριτικής/δηλητήριο. Υπάρχει, δυστυχώς μεγάλη μιζέρια στην κριτική που ασκείται σήμερα…

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2013/10/artmaniacs_24.html

***

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ

Πιστεύεις στην κριτική;

-Φυσικά και πιστεύω στην κριτική. Είναι μια αναγκαία και χρήσιμη λειτουργία. Υπήρχε, υπάρχει  και θα υπάρχει. Είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση. Εκείνο που δεν πιστεύω είναι οι «αυλές», οι «παρέες», τα «κυκλώματα». Κι αυτά μέσα στην ανθρώπινη φύση είναι. Απλά σε μένα μοιάζουν αποκρουστικά.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://varelaki.blogspot.com/2013/02/artmaniacs.html

***

ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ

Πιστεύετε στην κριτική; O ίδιος διαβάζετε τις κριτικές που γράφονται για τα έργα σας;

Η κριτική είναι χρήσιμη και υπάρχουν στην Ελλάδα μερικοί εξαιρετικοί  κριτικοί από κάθε άποψη. Πολλοί άλλοι όμως είναι προφανές ότι εξυπηρετούν συμφέροντα. Με αποτέλεσμα να πλαστογραφείται η ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, είτε από την ανεπάρκεια, είτε από την ιδιοτέλειά τους. Ναι, διαβάζω τις κριτικές που γράφονται για τα βιβλία μου αλλά δεν με έχουν επηρεάσει ούτε στο ελάχιστο.

 

https://varelaki.blogspot.com/2012/11/he-artmaniacsto.html 

****

ANAΣΤΑΣΙΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ

-Πιστεύεις στην Κριτική και στους Κριτικούς;

Όταν η κριτική είναι –όσο γίνεται- αντικειμενική. Όταν ασκείται με γνώση και αγαθή προαίρεση, μπορεί να λειτουργήσει εποικοδομητικά.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/anastasia-michopoyloy/

***

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

-Πιστεύετε στην Κριτική και στους Κριτικούς;

Πιστεύω πολύ στους κριτικούς που εμβαθύνουν στο έργο ενός δημιουργού, ακόμα κι αν γράφουν αρνητικά σχόλια γι' αυτό.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ:

https://www.fractalart.gr/konstantinos-n-ioannidis/

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Οι έννοιες “κριτική” και “κριτικός” είναι παρεξηγημένες από πάντα. Προκαλούσαν, προκαλούν και θα προκαλούν αμηχανία σε αναγνώστες και δημιουργούς.’Οπως γράφει και ο Σεφέρης στις “Δοκιμές” του, ο κριτικός κάνει “έργο ευαισθησίας”. Βρίσκει μέσα μας “τις νέες πηγές ευαισθησίας”. Εχει ρόλο ραβδοσκόπου. Οφείλει και πρέπει να είναι έντιμος, αντικειμενικός και ακέραιος. Οφείλει και πρέπει να είναι απαλλαγμένος από μικρότητες, συμπάθειες, εμπάθειες και κακεντρέχειες.

Το ζητούμενο είναι να δείχνει νέους δρόμους στους δημιουργούς και στους αναγνώστες, να δείχνει “πώς να αισθάνονται την τέχνη που τριγύρω τους υπάρχει”. Να κάνει έναν σωστό και εποικοδομητικό διάλογο με το έργο τέχνης που έχει μπροστά του. Να μην εξαντλείται σε απλοϊκές, φθηνές, αβασάνιστες και άστοχες κρίσεις. Να είναι αυστηρός, ευθύβολος, διαυγής, ακριβολόγος, ώστε να δώσει σωστές κατευθύνσεις, αναφορικά με την ποιότητα και την αλήθεια του κειμένου προσανατολίζοντας σωστά την ευαισθησία μας. Να μην πηγαίνει να σώσει τις ιδέες, τις εμμονές και τις κρίσεις του, αλλά ατέρμονα να αναζητεί την αλήθεια και την αξία των πραγμάτων, έχοντας πάντα ένα αληθινό πρόσωπο,έχοντας πάντα ήθος. Αλλά και μια σοβαρότητα και το σωστό ύφος κάθε φορά, ανάλογα με τις περιστάσεις. Κριτικός και μικροπρεπής ή κακεντρεχής δεν γίνεται. Δεν συμβαδίζουν αυτά τα δύο. Οταν συμβαίνει να συμβαδίζουν σημαίνει πως ο “κριτικός” δεν επιτελεί σωστά το ρόλο του ή, τέλος πάντων, πως κάτι δεν λειτουργεί σωστά.

A.Ξ.

Απόσπασμα  από το κείμενο: https://culturebook.gr/grafeio-pezografias/gonimi-gi/i-ennoia-tis-kritikis-sti-logotechnia-tis-asiminas-xirogianni/

* Οι φωτογραφίες είναι παρμένες από το pexels