Κρατώ στα χέρια μου το βιβλίο της Ξένιας Γεωργοπούλου, Επίκουρης Καθηγήτριας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που φέρει τον εντυπωσιακό τίτλο «Ο Σαίξπηρ οριζοντίως και καθέτως». Στο θέατρο και τον κινηματογράφο! Αποτελείται ως επί το πλείστον από κείμενα που αρχικά δημοσιεύτηκαν ή παρουσιάστηκαν στα αγγλικά, κυρίως στο εξωτερικό. Στο τέλος υπάρχει και παράρτημα με θεατρικές κριτικές έργων του Σαίξπηρ που ανέβηκαν στο διάστημα 2005 έως 2019 .1
Πώς παίρνουν σάρκα και οστά τα έργα του μεγάλου ελισαβετιανού δραματουργού στο οριζόντιο επίπεδο της θεατρικής σκηνής και στο κάθετο της κινηματογραφικής οθόνης; Η έρευνα της Γεωργοπούλου, γενικότερα , επικεντρώνεται κυρίως στον Σαίξπηρ, και ειδικότερα σε θέματα όπως τα φύλα και η ετερότητα, οι διασκευές σαιξπηρικών έργων και οι σαιξπηρικές αναφορές στη σύγχρονη λαϊκή κουλτούρα. Μάλιστα προηγούμενα βιβλίο της φέρουν τους σχετικούς με αυτά τα θέματα τίτλους: «Ζητήματα φύλου στο θέατρο του Σαίξπηρ και της Αναγέννησης» (εκδόσεις Παπαζήσης 2010) και “The Body as Text in Shakespeare’s Plays. The Fashioning of the Sexes” (Mellen, 2011)
Στο βιβλίο που εξετάζουμε στο εντυπωσιακό και συνάμα παιχνιδιάρικο εξώφυλλο παρουσιάζεται ο μεγάλος Ελισαβετιανός ως ζητούμενο σε σταυρόλεξο. Ο Σαίξπηρ είναι πολύπλευρος, πλουραλιστικός, πολυσήμαντος, οπότε πρέπει να ναι κανείς δυνατός λύτης, ούτως ή άλλως και να έχει επιμονή και υπομονή στην εξερεύνησή του που ποτέ δεν τελειώνει.
Ποια αλήθεια η σχέση του Σαίξπηρ με την πολιτική στη νεοελληνική σκηνή; Πώς μπορεί να σχετιστεί το σαιξπηρικό δράμα με την νεώτερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας ; Ακόμα, στον 21ο αιώνα ποια η θέση του σπουδαίου αυτού ανθρώπου στην ελληνική σκηνή; Ζητήματα που τίθενται, σημεία που θίγονται και ερεθίζουν τη σκέψη του υποψιασμένου αναγνώστη. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται λόγος για το πολύ ιδιαίτερο και αινιγματικό έργο του Σαίξπηρ Τίμων ο Αθηναίος, που χαρακτηρίστηκε μεν τραγωδία , όμως δεν ήταν μια πετυχημένη τραγωδία κατά τους μελετητές. Η Γεωργοπούλου τον συσχετίζει με την πρόσφατη ελληνική και οικονομική κρίση των τελευταίων 10 χρόνων και τον θεωρεί πιο επίκαιρο από ποτέ. Κατά την μελετήτρια υπάρχει εμφανής σχέση ανάμεσα και την συνθήκη του έργου και την σαθρή πραγματικότητα της Κρίσης (ξεκίνησε το 2008 και σταθερά εξελίχθηκε σε επόμενα χρόνια, δημιουργώντας κλίμα δυστοπίας). Στη σελίδα 43 του βιβλίου αναφέρει τον Scott Hamilton πoυ είδε έναν Τίμωνα σε κάθε Έλληνα άστεγο και γράφει χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν πολλοί Τίμωνες στην Ελλάδα του σήμερα. Οι άντρες και οι γυναίκες που κοιμούνται στην ύπαιθρο, στα άλση της Ακαδημίας είναι μόνο μερικοί από τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που φτωχοποιήθηκαν από την Κρίση που ξεκίνησε το 2008»2 Σχολιάζει ιδιαίτερα την παράσταση του Λιβαθινού και θέτει το θέμα και των σκηνικών της Ελένης Μανωλοπούλου που είναι γεμάτα με συμβολικές αναφορές .
Σε επόμενο κεφάλαιο με τίτλο «Επαναπροσδιορίζοντας το φύλο των σαιξπηρικών ηρώων στην αθηναϊκή σκηνή» εστιάζει στο σαιξπηρικό ρεπερτόριο των τελευταίων χρόνων για να διερευνήσει πιο πολλά ζητήματα που σχετίζονται με το φύλο και αναφορικά με το κείμενο και τη σκηνή. Σημειωτέον ότι ηθοποιοί σε ρόλους του άλλου φύλου είναι πλέον ένα μάλλον σύνηθες φαινόμενο στην Ελλάδα και αυτοί καλούνται να ερμηνεύσουν εμβληματικούς χαρακτήρες. Συχνά, όταν ο σκηνοθέτης αλλάζει το φύλο ενός χαρακτήρα αυτό αποβαίνει ενδιαφέρον και λειτουργικό, αφού συμβάλλει στον επαναπροσδιορισμό του χαρακτήρα, αλλά και στον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων ανάμεσα στους χαρακτήρες του έργου. Δίνεται μία νέα οπτική στην σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία και την υποκριτική ανανεώνοντας τη σκέψη πάνω στον Σαίξπηρ και την δραματουργία του.
Ένα ουσιαστικό βιβλίο, εμπνευσμένο, σε ωραία και προσεγμένη έκδοση των πάντα ενημερωμένων εκδόσεων «Αιγόκερως» που πρέπει να βρίσκεται στην βιβλιοθήκη κάθε λάτρη του Σαίξπηρ, αλλά και κάθε απαιτητικού αναγνώστη.
------------
1 Παραθέτω τους τίτλους των κεφαλαίων (σελ 139 ως 228): « Βασιλιάς Ιωάννης, Με το ίδιο μέτρο, Τρωίλος και Χρυσηίδα ,Πλάνο πρώτο (2004 -2005) , « Σαιξπηρικές προκλησεις στην Αθηνα ική σχολή (2006-2007) », Παιχνίδια φύλου στην αθηνα ική σκηνή (2008- 2009) ,« Ο Άμλετ στους δρόμους της Αθήνας και πάνω στη σκηνή (2011) / Ο Άμλετ αυτοκτόνησε .Από την ομάδα Minus [ two] » , « Αμήχανος Μακμπέθ στη Στέγη (2012) » ,«Το Όνειρο και ο Καίσαρας σε μια άδεια σκηνή (2012-2013) ». « Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο (2013)» , « Άμλετ ή το μικρό σπίτι στη Στέγη (2015) », « Μακμπέθ .Η Βίβλος του Σκότους .( 2015) » ,« Ηamlet and Punk (2015) », « Ο Κυμβελίνος στα σίξτις ( 2016 ) », « Οίκος ΜΑΚ- ΜΠΕΘ ( 2017)» ,« Βασιλιάς Ιωάννης για τέσσερις ( 2018) » και « Ένας τραγικωμικός Οθέλλος με έναν λευκό μαύρο και ένα καλάθι λεμόνια (2019 ) »
2 Απόσπασμα από το άρθρο του Ηamilton με τίτλο « Ο Σαίξπηρ και η ελληνική τραγωδία του καπιταλισμού», που δημοσίευσε στο Blog τον Φεβρουάριο του 2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου