Ο ΣΙΣΥΦΟΣ 17 /// ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΗΡΩ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

(επιμέλεια αφιερώματος: Γρηγόρης Τεχλεμετζής)

Εργογραφικό…………………….……………………………………………………….

Άννα Αφεντουλίδου,το αστικό τοπίο της Ηρώς Νικοπούλου: οι όψεις μιας πόλης που ποτέ δεν κοιμάται……………………………………………………………………………………

Γιώργος Βέης, Ηρώ Νικοπούλου: οι συλλαβές, τα χρώματα- 5 στάσεις………………………………………..................................................................

Κώστας Βούλγαρης, η ασφυξία του σώματος…………………………………………….

Θανάσης Γαλανάκης, Η διορθωτική διάσταση των πραγμάτων: ο κόσμος των αντικειμένων στο έργο της Ηρώς Νικοπούλου…………………………………………………………

Σπύρος Γιανναράς, Σχόλιο σε μια έκθεση, το φαρμάκι και το φάρμακο…………………………………………………………………………………..

Διώνη Δημητριάδου, Διαλογικές παρεμβάσεις στην αφήγηση (η μικρή φόρμα στη γραφή της Ηρώς Νικοπούλου)……………………………………………………………………….

Βαλεντίνη Χρ. Καμπατζά, Η ανάδρομη πορεία του Χρόνου, βασικός μοχλός αίρεσης της ανθρώπινης ζωής, όπως διαφαίνεται στο πολυσχιδές έργο της Ηρώς Νικοπούλου………

Νατάσα Κεσμέτη, Ένας λόγος καρδιάς……………………...……………………………

Κατερίνα Κωστίου, Ανοίγοντας την «Καταπακτή»: ο χώρος του τραύματος στα διηγήματα της Ηρώς Νικοπούλου…………………………………………………………………

Κωνσταντίνος Μπούρας, Ηρώ Νικοπούλου, Ασφαλής πόλη, διηγήματα, εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2015, σελ. 176………………………………………………………

Παναγιώτης Νικολαΐδης, Ελεγεία και ύμνος του άστεως: σχόλια πάνω στη συλλογή διηγημάτων Ασφαλής πόλη και στην ποιητική συλλογή Το πριν και μετά την παύλα της Ηρώς Νικοπούλου………………………………………………………………………………

Στυλιανή Παντελιά, Η ποίηση σε βάθος χρόνου (Το πριν και το μετά την παύλα)…………

Γιάννης Πατίλης, Αργυρώ, ζωγράφος…………………………………………………….

Μαρώ Τριανταφύλλου, Προβληματισμοί για τον Θεό στην τελευταία ποιητική συλλογή της Ηρώς Νικοπούλου Το πριν και το μετά την παύλα (εκδ. Γαβριηλίδης, 2018)……………

Σταυρούλα Τσούπρου, Από το σκοτάδι στο φως………………………………………….

Δήμος Χλωπτσιούδης, Η εικονιστική ποίηση της Νικοπούλου ως προβολή της γλώσσας.

Μαρία Ν. Ψάχου, Ανυπεράσπιστοι στη σύγχρονη «Ασφαλή πόλη»……………………….
Αδημοσίευτα ποιήματα της Ηρώς Νικοπούλου....................................................................

ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΜΑΤΑ

Λεία Χατζοπούλου – Καραβία, Θάνατοι (άλλων κι ο δικός μου), Μας ανήκει, Πέθανα δύσκολα (ποίηση)….…………………………………………………………………….

Μαρκ Στραντ// δυο ποιήματα (Μετάφραση Ασημίνα Ξηρογιάννη)……………………..
Σωτήρης Σαράκης, Στιγμή, σημείον αντιλεγόμενον (ποίηση)...........................................

Σοφία Παπαχριστοφίλου,  Δίψα για μάθηση, Εργόχειρο ημιτελές, Στον Παπαδιαμάντη, Σύγχρονη Μήδεια, Άγριο πέλαγος, Ατίθαση ποίηση (ποίηση)…………………………

Ευσταθία Δήμου, (χαϊκού, ποίηση)………………………………………………………

Στέλιος Θ. Μαφρέδας, Πειθαρχώ στη φωνή σου, Λουλούδι στο χέρι (ποίηση)……….

Κωνσταντίνος Μαρκογιάννης, Σιωπηλός παρατηρητής (ποίηση/ ένας πίνακας)……….

Γιάννης Βούρος, Περί σιωπής, Βιου-μάστερ, Δακρυσμένος Αύγουστος ....................
Ραφαήλ Αγγελής, Κόσμος (ποίηση)..............................................................................

ΒΙΒΛΙΟ

Θεοδόσης Πυλαρινός, Γλωσσικές διαστρωματώσεις και υφολογικά χαρακτηριστικά της ποίησης του Κυριάκου Χαραλαμπίδη……………………………………………………

Βαλεντίνη Χρ. Καμπατζά, Η Συμβολή των Βιβλιοθηκών στην Καλλιέργεια της Μουσικής Παιδείας…………………………………………………………………………………

Διώνη Δημητριάδου, Ένα δάσος κατακτημένης ήττας – πολλαπλές αντιστίξεις. Για το ποιητικό βιβλίο του Γιώργου Γώτη, Συγκλίνοντες Άνεμοι, Στιγμή, 2018………………

Γρηγόρης Τεχλεμετζής, Η όψη των όντων μέσα από τη μνήμη στο βιβλίο Ο κόσμος των πραγμάτων του Γιάννη Δ. Στεφανάκι (Καστανιώτης 2019)……………………………

Μιχάλης Πάτσης, Παναΐτ Ιστράτι, Ένας πλανητικός της λογοτεχνίας και της ζωής (Μιχάλης Πάτσης, Παναϊτ Ιστράτι ο σημερινός συγγραφέας: ζωή, έργο ελληνική μοίρα, Ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 2019)……………………………………………………………………………
Αναστάσιος Στέφος, Ευριπίδου Συλεύς Σατυρικός, Ανασύνθεση: Αλεξάνδρα Ροζοκόκη (Κοράλλι 2019)..................................................................................................................
Κυριακή Λυμπέρη, Φωτεινή Βασιλοπούλου, Αμείλικτο Νερό (Οι Εκδόσεις των Φίλων 2019)..........................................................................................................................
Γιώργος Ρούσκας Τα αινίγματα ορθογραφούν, προσέγγιση στην ποιητική συλλογή της Τζίνας Ξυνογιαννακοπούλου Αφύλακτο Κενό. Οι εκδόσεις των φίλων, 2019......................
 
Το τεύχος κοσμούν πίνακες του Γιώργου Γκέλμπεση. 

* Η φωτό είναι παρμένη απο το προφίλ της κ.Νικοπούλου στο FB

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

  

ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ:AΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ

  

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ 

Γυναίκες

…Φτωχές γυναίκες,

μοδίστρες, δακτυλογράφοι, ασπρορουχούδες,

τίμιες ή σπιτωμένες, ακόμα κι άλλες

εκείνες του σκοινιού και του παλουκιού,

γυναίκες του ανέμου, της βροχής, του κουρνιαχτού,

νιώσαμε το φόβο που κρύβεται καμιά φορά

πίσω από την αγνότητα,

την κούραση πίσω από την καλοσύνη ή την αδιαφορία

πίσω απ’ την υπακοή.

Μα πιο πολύ νιώσαμε την αδυναμία που

κρύβεται πίσω απ’ την κακία.

Συχνά μας άφησαν εκείνοι που αγαπούσαμε

πολλές, πάνω στη τρέλα τους, τους ρίξανε βιτριόλι,

οι πιο πολλές βέβαια κλάψαμε, χτυπηθήκαμε,

μα φροντίσαμε σύντομα να βρούμε έναν άλλον,

γιατί τα χρόνια περνάνε…

Αν μας έβλεπε κανείς το βράδυ, όταν μένουμε μονάχες

και βγάζουμε τις φουρκέτες, τις ζαρτιέρες, και κρεμάμε

στην κρεμάστρα το πανωφόρι κι αυτήν τη βαμμένη μάσκα

που μας φόρεσαν, εδώ και αιώνες τώρα, οι άντρες

για να τους αρέσουμε –

αν μας έβλεπαν, θα τρόμαζαν μπροστά σε τούτο

το γυμνό, κουρασμένο πρόσωπο.

Αχ, γυναίκες έρημες,

κανείς δεν έμαθε ποτέ πόση αγωνία κρύβεται πίσω απ’

τη λαγνεία, ή την υστεροβουλία μας.

Και πάντα γυρεύαμε το καλύτερο….

Συχνά καταφύγαμε και στις χαρτορίχτρες,

τρέχουμε στα μέντιουμ να μάθουμε- τι να μάθουμε;

Διαβάζουμε καθημερινά το ωροσκόπιο στις εφημερίδες,

πηγαίνουμε σε διάφορους ύποπτους αστρολόγους…

λοιπόν πού πάμε; Από πού ερχόμαστε; Τι ψάχνουμε

παλεύοντας αιώνια με τα έξω και τα μέσα μας στοιχεία;

Ερχόμαστε απ’ το φόβο και το φόνο, απ’ το αίμα και

την επανάληψη. Ερχόμαστε απ’ την παλαιολιθική αρπαγή-

κι αρχίζουμε την ανθρώπινη φιλία.

Τέλος, ύστερα από πολλά, παντρευόμαστε,

κάνουμε κάμποσες εκτρώσεις, αρκετά παιδιά,

ύστερα έρχεται η κλιμακτήριος, οι μικρονευρασθένειες,

κι ύστερα τίποτα. Όλα καταλαγιάζουν μέσα μας.

Κι επιθυμίες κι αναμνήσεις- αχ περνάει

γρήγορα η ζωή, ούτε το καταλαβαίνεις.

Τα παιδιά ζούνε σ’ ένα δικό τους κόσμο, δε μας ξέρουν

παρά μονάχα σα μητέρες, δεν μπόρεσαν να μας δουν

ποτέ λίγο κι εμάς σαν ανθρώπους-

με τις μικρότητες ή τις παραφορές τους.

Έτσι ζήσαμε. Αγνοημένες και μονάχες μέσα

στο εσωτερικό μας πάθος,

αγνοημένες κι έρημες μέσα στην ιερότητα

της μητρότητάς μας…”

(Τάσος Λειβαδίτης, Ποίηση, τ. 1, Κέδρος)

***  

Κωστής Παλαμάς, 

Γυναίκα

Γυναίκα, αν θες αντρίκεια να δουλέψεις

για τον ξεσκλαβωμό σου, δε σε φτάνει

να κάψεις, να σκορπίσεις, να ξοδέψεις

Το χρυσάφι, τη σμύρνα, το λιβάνι

στο νέο βωμό. Μέσα σου πρώτα κάψε

το τριπλό ξόανο που τους δούλους κάνει,

Συνήθεια, κέρδος, πρόληψη. Και σκάψε,

και του παλιού καιρού τα παραμύθια,κι ας είν’ όμορφα, μια για πάντα θάψε…

Α! τα μεστά καμαρωτά σου στήθια

βραχνάς τα πνίγει, πνίχ’ τον, πολεμίστραγια την Αγάπη και για την Αλήθεια.

Πάντα μαζί σου κ’ η Ομορφιά η μεθύστρα.

Η Κική Δημουλά εμπνεύστηκε το «Σημείο αναγνωρίσεως» από το γλυπτό του Κώστα Σεφερλή «Βόρειος Ήπειρος» (1951), στον πεζόδρομο της Τοσίτσα, που εικονίζει τη Β. Ήπειρο με τη μορφή μιας αλυσοδεμένης γυναίκας. 


Κική Δημουλά 

Σημείο Αναγνωρίσεως – άγαλμα γυναίκας με δεμένα χέρια 

Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,

 εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν. 

Στολίζεις κάποιο πάρκο.

 Από μακριά εξαπατάς.

 Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθήσει 

να θυμηθείς ένα ωραίο όνειρο που είδες, 

πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις. 

Από κοντά ξεκαθαρίζει το όνειρο: 

δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου

 μ’ ένα σκοινί μαρμάρινο 

κι η στάση σου είναι η θέλησή σου 

κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις

 την αγωνία του αιχμαλώτου. 

Έτσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη:

 αιχμάλωτη. 

Δεν μπορείς ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου, 

ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα. 

Δεμένα είναι τα χέρια σου. 

Και δεν είν’ το μάρμαρο μόνο ο Άργος.

 Αν κάτι πήγαινε ν’ αλλάξει

 στην πορεία των μαρμάρων, 

αν άρχιζαν τ’ αγάλματα

 αγώνες για ελευθερίες και ισότητες,

 όπως οι δούλοι, 

οι νεκροί 

και το αίσθημά μας, 

εσύ θα πορευόσουνα 

μες στην κοσμογονία των μαρμάρων

 με δεμένα πάλι τα χέρια, αιχμάλωτη.

Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,

εγώ σε λέω γυναίκα αμέσως. 

Όχι γιατί γυναίκα σε παρέδωσε 

στο μάρμαρο ο γλύπτης 

κι υπόσχονται οι γοφοί σου 

ευγονία αγαλμάτων, 

καλή σοδειά ακινησίας.


Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις 

όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω, 

σε λέω γυναίκα. 

Σε λέω γυναίκα 

γιατ’ είσ’ αιχμάλωτη. 

(Από τη συλλογή «Το λίγο του κόσμου» 1971 –συγκεντρωτική έκδοση «Κική Δημουλά, Ποιήματα», Ίκαρος)

_____

Νίκος Καρούζος

 Μεσονύχτι

 Έξι ποιήματα για το θήλυ 

Μικρή γυναίκα βλέποντας τη συμφορά 

έχουν μεθύσει τα μέλη σου από έρωτα 

που θύεται αγνότερος αντίκρυ στ’ άστρα. 

Κ’ εγώ θα μείνω μια βρόμικη προσευχή

με κρύσταλλα χρωματιστά ψηλά χαμένος. 

(Από τη συγκεντρωτική έκδοση «Νίκος Καρούζος, Τα Ποιήματα», εκδ. Ίκαρος)

Διονύσιος Σολωμός

[...] 

 Iδού, αυτές οι γυναίκες φέρνονται θαυμαστά· 

αυτές είναι μεγαλόψυχες, και λένε ότι μαθαίνουν από μας· 

δε δειλιάζουν, μολονότι τους επάρθηκε η ελπίδα που είχαν 

να γεννήσουν τέκνα για τη δόξα και για την ευτυχία. 

Eμείς λοιπόν μπορούμε να μάθουμε απ’ αυτές 

και να τες λατρεύουμε έως την ύστερην ώρα.....

(Από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους)