Britannica
Στιγμιότυπα μιας διαφορετικής, αλλά πάντοτε ίδιας, ανθρώπινης κωμωδίας
Χάρης Βλαβιανός
Νεφέλη, 2004
213 σελ.
(από την εισαγωγή του βιβλίου)
[...] το λογοτεχνικό ανέκδοτο είναι ένα είδος που διεκδικεί την αυτονομία του, ''στις παρυφές της συγγραφικής τέχνης''.[...]
[...]-κι όμως το λογοτεχνικό ανέκδοτο είναι,θα μπορούσαμε να πούμε,κάτι ανάλογο με το φολκλόρ που περιβάλλει την επίσημη κουλτούρα,με τους θρύλους των αγίων που διανθίζουν κάθε θρησκεία.Συχνά περιέχει την αλήθεια ενός μύθου,παρά ενός γεγονότος.[...]
[...]'Oσο κι αν κάποιοι κριτικοί μάς υπενθυμίζουν ότι θα πρέπει να είμαστε απρόσωποι όταν γράφουμε και επομένως κι όταν διαβάζουμε,ξέρουμε πως κάτι τέτοιο-όπως ομολογεί και η αυστηρή Γουλφ στο δοκίμιό της ''Προσωπικότητες''- ''είναι αδύνατον''.[...]
[...]Αν τα λογοτεχνικά ανέκδοτα και κατ' επέκταση οι βιογραφίες συνεχίζουν να μας συγκινούν και να μας τέρπουν,είναι γιατί,παρόλο που ο ''συγγραφέας'' 'εχει πεθάνει,όπως διακηρύττει ο Μπλανσό,ο Μπάρτ και οι λοιποί,ο ''άνθρωπος'' συνεχίζει να ζει.Ενίοτε μάλιστα,όπως στην περίπτωση του Bίτγκενστάιν (αλλά και του Μπλανσό του ίδιου),οι δύο ταυτίζονται.[...]
Χάρης Βλαβιανός
II
'' Γράφει φρικτά,αλλά πλέκει θαυμάσια''.
Η Ήντιθ Σιτγουελ για τη φίλη της Βιρτζίνια Γουλφ .
VII
O Oράτιος έλεγε ότι για να μπορεί ο ποιητής να αξιολογεί σωστά ένα έργο του,θα πρέπει να το δημοσιεύει μετά την παρέλευση τουλάχιστον εννέα χρόνων από τη στιγμή της συγγραφής του.
Ο ίδιος έκρινε πως για τις Ωδές του αρκούσαν δύο βδομάδες.
VIII
Oβίδιος:'' H ποίηση του Πίνδαρου κινείται με ανεξέλεγκτη ταχύτητα''.
Πεσσόα :''...τόσο ανεξέλεγκτη που πολλές φορές εκτροχιάζεται''.
ΧΙΙ
Ο Ροσσίνι φορούσε πάντοτε περούκα.
Όταν έβρεχε φορούσε δύο.
ΧV
'' O Nίτσε έχασε τα μυαλά του γιατί σκεφτόταν πολύ.
Εγώ σκέφτομαι ελάχιστα,άρα δεν κινδυνεύω να τα χάσω''.
Αναφώνησε ο Νιζίνσκι στο φρενοκομείο.
ΧΧΙ
Το 1579,όταν ο Σαίξπηρ ήταν δεκαπέντε
χρόνων ,ο πληθυσμός του Στράτφορντ δεν ξεπερνούσε τις
δεκατρείς χιλιάδες ' συνεπώς θα πρέπει να γνώριζε τη νεαρή κοπέλα ονόματι Κάθριν Άμλετ που το καλοκαίρι εκείνο έπεσε και πνίγηκε στον ποταμό Έιβον.
ΧΧΧ
Για τον Μπετόβεν ο Χαίντελ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες.
Για τον Μπερλιόζ,ένα βαρέλι γεμάτο λίπος και μπίρα.
ΧΧΧV
Επί πέντε χρόνια προσπαθούσε ο Μπωντλαίρ, με ποιήματα και σπαραξικάρδιες επιστολές,να πείσει τη Μαντάμ Σαμπατιέ να γίνει ερωμένη του
Το πρώτο ραντεβού όμως έμελλε να είναι και το τελευταίο.
Κάποιοι μελετητές θέλουν την ωραία Σαμπατιέ να φεύγει αηδιασμένη από την κρεβατοκάμαρα του ποιητή.
ΧΧΧVII
O Mωυσής ήταν τραυλός.
Και ο Βιργίλιος.
Και ο Σώμερσετ Μωμ.
Και ο Φίλιπ Λάρκιν.
(Αυτό εξηγεί και κάποιες ανορθόδοξες γαστρονομικές εμμονές τους.)
ΧL
H 'Αλμα Μάλερ μισούσε τους Εβραίους,
(Δύο από τους τρεις συζύγους της,ο Μάλερ και ο Φράντζ Βέρφελ,ήταν Εβραίος.)
LX
'' Όταν ήμουν νέος,όλοι μου έλεγαν:
Περίμενε να γίνεις πενήντα και θα δεις.
Είμαι πενήντα.
Δεν έχω δει τίποτα''.
Ο Σατί στο ημερολόγιό του.
LXII
''Ψαρόσουπα''.
Ο Σαλβαντόρ Νταλί σχολιάζοντας έναν πίνακα του Τζάκσον Πόλλοκ.
LXIV
'' O Xέρμαν άρχισε να γράφει ποιήματα.
Δεν πρέπει να το πεις σε κανέναν,γιατί ξέρεις πόσο γρήγορα κυκλοφορούν τα κακά νέα''.
Η Ελίζαμπεθ Σω Μέλβιλ σε επιστολή προς την ξαδέλφη της.
LXV
''Ξέρεις πόσο απεχθάνομαι τα έργα του Σαίξπηρ,τα δικά σου όμως είναι ακόμη χειρότερα''.
Τολστόι προς Τσέχωφ,μετά την παράσταση του Θείου Βάνια.
LXXI
''H σαρκική επαφή γιατρεύει την εξασθενημένη όραση'',έλεγε ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος'
όντας ο ίδιος μύωψ.
LXXII
Μόλις κυκλοφορούσε ένα βιβλίο του,ο Γουίτμαν έγραφε αμέσως δύο τρεις διθυραμβικές κριτικές και τις ταχυδρομούσε σε διάφορες εφημερίδες.
Φροντίζοντας ν 'αλλάζει κάθε φορά γραφικό χαρακτήρα και όνομα -φυσικά.
LXXIII
''H τέχνη είναι οι περιορισμοί της.Το πιο όμορφο μέρος του πίνακα είναι η κορνίζα''.
Ο Τσέστερτον σχολιάζοντας ένα πορτραίτο του.
LXXV
''Fortissimo επιτέλους!''
Ο Μάλερ αντικρίζοντας τους καταρράκτες του Νιαγάρα.
LXXXVI
''Ποτέ μην κρίνεις ένα εξώφυλλο από το βιβλίο του''.(Ανωνύμου)
XCVIII
Σικελιανός προς Σεφέρη,μετά το εγκεφαλικό:
''Eίδα το απόλυτο μαύρο.'Ηταν ανέκφραστα ωραίο.''
CLVII
''Oλοι οι χαρακτηρες στον 'Αμλετ είναι ή τρελοί ή εγκληματίες''.
Ο Σατωμπριάν ,σε επιστολή.
CLXII
''Tόλμησε να γράψει ποιήματα με θέμα το μίσος.Ποιήματα που εγώ δεν θα τολμούσα να γράψω ποτέ.''
Η 'Ανν Σέξτον για τη Σύλβια Πλαθ.
CLXXV
''Tι είναι η ποίηση;
Oυσιαστικά και ρήματα.
Ουσιαστικά και ρήματα.
Τίποτα άλλο''.
Η Μάριαν Μουρ απαντώντας σε ερώτηση φοιτητή.
CCXXXV
''Πολλοί πιστεύουν ότι η ποίηση πρέπει να συμβάλλει στην ευτυχία του ανθρώπου'τη συγχέουν,πιστεύω,με τον Στρατό της Σωτηρίας''.
Ο Τζων Άσμπερυ ,σε συνέντευξη.
CCXLI
''Δεν έχω τίποτα να πω,το λέω,κι αυτό είναι ποίηση''.
Ο Τζων Καίητζ ,στο έργο του Silence.
(από την εισαγωγή του βιβλίου)
[...] το λογοτεχνικό ανέκδοτο είναι ένα είδος που διεκδικεί την αυτονομία του, ''στις παρυφές της συγγραφικής τέχνης''.[...]
[...]-κι όμως το λογοτεχνικό ανέκδοτο είναι,θα μπορούσαμε να πούμε,κάτι ανάλογο με το φολκλόρ που περιβάλλει την επίσημη κουλτούρα,με τους θρύλους των αγίων που διανθίζουν κάθε θρησκεία.Συχνά περιέχει την αλήθεια ενός μύθου,παρά ενός γεγονότος.[...]
[...]'Oσο κι αν κάποιοι κριτικοί μάς υπενθυμίζουν ότι θα πρέπει να είμαστε απρόσωποι όταν γράφουμε και επομένως κι όταν διαβάζουμε,ξέρουμε πως κάτι τέτοιο-όπως ομολογεί και η αυστηρή Γουλφ στο δοκίμιό της ''Προσωπικότητες''- ''είναι αδύνατον''.[...]
[...]Αν τα λογοτεχνικά ανέκδοτα και κατ' επέκταση οι βιογραφίες συνεχίζουν να μας συγκινούν και να μας τέρπουν,είναι γιατί,παρόλο που ο ''συγγραφέας'' 'εχει πεθάνει,όπως διακηρύττει ο Μπλανσό,ο Μπάρτ και οι λοιποί,ο ''άνθρωπος'' συνεχίζει να ζει.Ενίοτε μάλιστα,όπως στην περίπτωση του Bίτγκενστάιν (αλλά και του Μπλανσό του ίδιου),οι δύο ταυτίζονται.[...]
Χάρης Βλαβιανός
II
'' Γράφει φρικτά,αλλά πλέκει θαυμάσια''.
Η Ήντιθ Σιτγουελ για τη φίλη της Βιρτζίνια Γουλφ .
VII
O Oράτιος έλεγε ότι για να μπορεί ο ποιητής να αξιολογεί σωστά ένα έργο του,θα πρέπει να το δημοσιεύει μετά την παρέλευση τουλάχιστον εννέα χρόνων από τη στιγμή της συγγραφής του.
Ο ίδιος έκρινε πως για τις Ωδές του αρκούσαν δύο βδομάδες.
VIII
Oβίδιος:'' H ποίηση του Πίνδαρου κινείται με ανεξέλεγκτη ταχύτητα''.
Πεσσόα :''...τόσο ανεξέλεγκτη που πολλές φορές εκτροχιάζεται''.
ΧΙΙ
Ο Ροσσίνι φορούσε πάντοτε περούκα.
Όταν έβρεχε φορούσε δύο.
ΧV
'' O Nίτσε έχασε τα μυαλά του γιατί σκεφτόταν πολύ.
Εγώ σκέφτομαι ελάχιστα,άρα δεν κινδυνεύω να τα χάσω''.
Αναφώνησε ο Νιζίνσκι στο φρενοκομείο.
ΧΧΙ
Το 1579,όταν ο Σαίξπηρ ήταν δεκαπέντε
χρόνων ,ο πληθυσμός του Στράτφορντ δεν ξεπερνούσε τις
δεκατρείς χιλιάδες ' συνεπώς θα πρέπει να γνώριζε τη νεαρή κοπέλα ονόματι Κάθριν Άμλετ που το καλοκαίρι εκείνο έπεσε και πνίγηκε στον ποταμό Έιβον.
ΧΧΧ
Για τον Μπετόβεν ο Χαίντελ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες.
Για τον Μπερλιόζ,ένα βαρέλι γεμάτο λίπος και μπίρα.
ΧΧΧV
Επί πέντε χρόνια προσπαθούσε ο Μπωντλαίρ, με ποιήματα και σπαραξικάρδιες επιστολές,να πείσει τη Μαντάμ Σαμπατιέ να γίνει ερωμένη του
Το πρώτο ραντεβού όμως έμελλε να είναι και το τελευταίο.
Κάποιοι μελετητές θέλουν την ωραία Σαμπατιέ να φεύγει αηδιασμένη από την κρεβατοκάμαρα του ποιητή.
ΧΧΧVII
O Mωυσής ήταν τραυλός.
Και ο Βιργίλιος.
Και ο Σώμερσετ Μωμ.
Και ο Φίλιπ Λάρκιν.
(Αυτό εξηγεί και κάποιες ανορθόδοξες γαστρονομικές εμμονές τους.)
ΧL
H 'Αλμα Μάλερ μισούσε τους Εβραίους,
(Δύο από τους τρεις συζύγους της,ο Μάλερ και ο Φράντζ Βέρφελ,ήταν Εβραίος.)
LX
'' Όταν ήμουν νέος,όλοι μου έλεγαν:
Περίμενε να γίνεις πενήντα και θα δεις.
Είμαι πενήντα.
Δεν έχω δει τίποτα''.
Ο Σατί στο ημερολόγιό του.
LXII
''Ψαρόσουπα''.
Ο Σαλβαντόρ Νταλί σχολιάζοντας έναν πίνακα του Τζάκσον Πόλλοκ.
LXIV
'' O Xέρμαν άρχισε να γράφει ποιήματα.
Δεν πρέπει να το πεις σε κανέναν,γιατί ξέρεις πόσο γρήγορα κυκλοφορούν τα κακά νέα''.
Η Ελίζαμπεθ Σω Μέλβιλ σε επιστολή προς την ξαδέλφη της.
LXV
''Ξέρεις πόσο απεχθάνομαι τα έργα του Σαίξπηρ,τα δικά σου όμως είναι ακόμη χειρότερα''.
Τολστόι προς Τσέχωφ,μετά την παράσταση του Θείου Βάνια.
LXXI
''H σαρκική επαφή γιατρεύει την εξασθενημένη όραση'',έλεγε ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος'
όντας ο ίδιος μύωψ.
LXXII
Μόλις κυκλοφορούσε ένα βιβλίο του,ο Γουίτμαν έγραφε αμέσως δύο τρεις διθυραμβικές κριτικές και τις ταχυδρομούσε σε διάφορες εφημερίδες.
Φροντίζοντας ν 'αλλάζει κάθε φορά γραφικό χαρακτήρα και όνομα -φυσικά.
LXXIII
''H τέχνη είναι οι περιορισμοί της.Το πιο όμορφο μέρος του πίνακα είναι η κορνίζα''.
Ο Τσέστερτον σχολιάζοντας ένα πορτραίτο του.
LXXV
''Fortissimo επιτέλους!''
Ο Μάλερ αντικρίζοντας τους καταρράκτες του Νιαγάρα.
LXXXVI
''Ποτέ μην κρίνεις ένα εξώφυλλο από το βιβλίο του''.(Ανωνύμου)
XCVIII
Σικελιανός προς Σεφέρη,μετά το εγκεφαλικό:
''Eίδα το απόλυτο μαύρο.'Ηταν ανέκφραστα ωραίο.''
CLVII
''Oλοι οι χαρακτηρες στον 'Αμλετ είναι ή τρελοί ή εγκληματίες''.
Ο Σατωμπριάν ,σε επιστολή.
CLXII
''Tόλμησε να γράψει ποιήματα με θέμα το μίσος.Ποιήματα που εγώ δεν θα τολμούσα να γράψω ποτέ.''
Η 'Ανν Σέξτον για τη Σύλβια Πλαθ.
CLXXV
''Tι είναι η ποίηση;
Oυσιαστικά και ρήματα.
Ουσιαστικά και ρήματα.
Τίποτα άλλο''.
Η Μάριαν Μουρ απαντώντας σε ερώτηση φοιτητή.
CCXXXV
''Πολλοί πιστεύουν ότι η ποίηση πρέπει να συμβάλλει στην ευτυχία του ανθρώπου'τη συγχέουν,πιστεύω,με τον Στρατό της Σωτηρίας''.
Ο Τζων Άσμπερυ ,σε συνέντευξη.
CCXLI
''Δεν έχω τίποτα να πω,το λέω,κι αυτό είναι ποίηση''.
Ο Τζων Καίητζ ,στο έργο του Silence.
Britannica
Στιγμιότυπα μιας διαφορετικής, αλλά πάντοτε ίδιας, ανθρώπινης κωμωδίας
Χάρης Βλαβιανός
Νεφέλη, 2004
213 σελ.
