ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΥΣΚΑΣ /// ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

        

ΕΚΕΙ

Εκεί

που σε πρωτοαντίκρισα

ευλογημένος τόπος.

Εδώ 

όπου σε σκέφτομαι

ευλογημένος χώρος.

Τότε

που συγκλονίστηκα

ευλογημένη ώρα.

Τώρα 

που ακόμα κι οι σκιές κρατάνε φως

χρόνος ευλογημένος.

Χθες 

νόμιζα πως ζούσα.

Σήμερα 

νιώθω να ζω.

Αύριο

θέλω μόνο

μαζί να είμαστε.

***

ΜΠΟΥΡΙΝΙ

Η 

θάλασσα.

'Ηρεμη ,γαλήνια,αργοσαλεύει

στον μεσημεριανό της ύπνο.

Ο 

αέρας.

Τη χα ι δεύει τρυφερά,

απαλά στην αρχή

ανεπαίσθητα μα καταλυτικά.

Ανατριχιάζει.

Της ξεσηκώνει πόθους, ορμές

με αγγίγματα ,με φιλιά

επιθυμίες φουντώνει.

Την κρίσιμη στιγμή

βίαιος γίνεται

απότομα εισχωρεί

στις θηλυκές υγρές καμπύλες

κι εκείνες αγριεύουν

κύματα αφρισμένα

χτυπάν τα βράχια στη στεριά

αέρας και νερό σε σώμα ένα.

Στα μουσκεμένα σεντόνια της γης

ως τον απάτητο βυθό

ένταση,κορύφωση,σπασμοί,

εκρήξεις ,απανωτοί σεισμοί,

ολοκλήρωση.

Μετά,η γλυκιά νηνεμία.

Εκείνη χορτασμένη,ανασαίνει αργά.

Άκου τον φλοίσβο

στη βρεγμένη αμμουδιά.

***

                                                                  Ερώ

                                                         Γιώργος Ρούσκας

                                                          Σοκόλη 2017

***

Πέντε ποιήματα για το Θέατρο // Κλασικοί Έλληνες ποιητές

Ανθολόγηση – επιμέλεια: Ασημίνα Ξηρογιάννη //

*Αναδημοσίευση από το Φράκταλ

Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ

ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Βαρέθηκα να βλέπω την σκηνή,

και σήκωσα τα μάτια μου στα θεωρεία.

Και μέσα σ’ ένα θεωρείο είδα σένα

με την παράξενη εμορφιά σου και τα διεφθαρμένα νιάτα.

Κι αμέσως γύρισαν στο νου μου πίσω

όσα με είπανε το απόγευμα για σένα,

κι η σκέψις και το σώμα μου συγκινηθήκαν.

Κι ενώ κοίταζα γοητευμένος

την κουρασμένη σου εμορφιά, τα κουρασμένα νιάτα,

το ντύσιμό σου το εκλεκτικό,

σε φανταζόμουν και σε εικόνιζα,

καθώς με είπανε το απόγευμα για σένα.

[Α55,1904]

Κρυμμένα ποιήματα [1877;-1923],

φιλολογική επιμέλεια Γ.Π.Σαββίδη, Εκδόσεις Ίκαρος.

***

ΛΑΜΠΡΟΣ ΠΟΡΦΥΡΑΣ

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Δεν ξέρω πως να σου το πω. Μα ο δρόμος χθες το βράδυ

μες στη σταχτιά τη συννεφιά σα θέατρο είχε γίνει΄

μόλις φαινόταν η σκηνή στ’ ανάριο το σκοτάδι

και σα σκηνές φαινότανε μακριά μου οι θεατρίνοι.

Τα σπίτια πέρα, κι οι αυλές και τα κλωνάρια αντάμα

έλεγες κι ήταν σκηνικά παλιά και ξεβαμμένα,

κι εκείνοι εβγαίναν κι έπαιζαν τ’ αλλόκοτό τους δράμα

κι άκουγες βόγγους κι άκουγες και γέλια ευτυχισμένα.

Εγώ δεν ξέρω. Εβγαίνανε κι εσμίγαν κι επαγαίναν,

κι ήταν μια παράσταση και θλιβερή κι ωραία,

κι έβγαινε- θέ μου! κι η νυχτιά, καθώς επαρασταίναν

έβγαινε-θέ μου !κι έριχνε τη μαύρη της αυλαία.

Ποιητική ανθολογία, Εκδόσεις Πάπυρος

****

ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΕΡΗΣ

ΠΡΟΒΑ

Ζούμε καλά

σ’ αυτό το απόμακρο νεκροταφείο.

Στους ευάερους τάφους

κάνουμε πρόβες ξαπλωμένοι

ενώ φυσάει από παντού ζωή

και μας γεμίζει νιάτα.

Όταν τελειώνει η πρόβα σηκωνόμαστε

γεμάτοι αισιοδοξία και δύναμη. Αύριο πάλι.

Οι πρόβες συνεχίζονται επ’ αόριστον

και μας μικραίνουν

σιγά σιγά ξαναγυρίζουμε στη γέννησή μας

και παραδινόμαστε

ετοιμοθάνατα νεογέννητα

γεμάτα σφρίγος.

Ζούμε καλά

σ’ αυτό το απόμερο νεκροταφείο.

Ποτέ σας δεν θα μάθετε

πώς μεγαλώνει ένας άνθρωπος

σε βρέφος

που δεν κλαίει.

Από τη συλλογή «Στα ξένα», 2001

ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ

ΟΡΕΣΤΗΣ

Σέλινα τα μαλλιά σου μυρωμένα,

λύσε τα να φανείς, ως είσαι, ωραίος,

και διώξε από το νου σου  πια το χρέος

του μεγάλου χρησμού, μια και κανένα

τρόπο δεν έχεις άλλονε! Και  μ’ ένα

χαμόγελο ιδές που  σ’ έφερ’ εως

του Άργους την πύλη ο δρόμος σου ο μοιραίος

το σπλάχνο ν’ αφανίσεις που σ’ εγέννα.

Κανείς δε σε θυμάται εδώ. Κι εσύ όμοια

τον εαυτό σου ξέχανέ τον κι άμε

στης χρυσής πολιτείας τα σταυροδρόμια

και το έργο σου σα να ‘ταν άλλος κάμε.

Έτσι κι αλλιώς θα παίρνει σε από πίσου

για το αίμα της μητρός σου για η ντροπή σου.

***

ΜΑΡΙΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ

ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΟΥ ΤΡΕΛΟΥ

 Καημένε μου Γιόρικ

Κάπως λοξός, ουχ ήττον όμως και δεινός στοχαστής

-έτσι σε εκλαμβάνουν οι σημερινοί αγιογράφοι-

Κλειστός άνθρωπος ο Άμλετ. Πνευματικά ασταθής.

Μιλάει για να ζει και ζει μόνο για να γράφει.

Προνόμια δικά μου καταχράται αυτός ο ποιητής.

Ονειρεύεται, μας λέει, διαρκώς τα όνειρά του

της φθηνής πραγματικότητας δήθεν αρνητής:

Ψέματα. Απλώς παρακμάζει η μπογιά του.

(Βαποράκια, Νεφέλη 1999)

***

'ΑΘΩΣ ΔΗΜΟΥΛΑΣ

Επίδαυρος

Ζητώ να εννοήσω  τί ακριβώς σημαίνει

Τ’ ότι  «πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια»

κτίστηκε.

Πέτρα, βέβαια, σημαίνει, λεία

δύσκολη του χρόνου. Εργάτες (δούλοι

ίσως) που τη λάξευσαν λία για να γίνει.

Επιστάτες με τις φωνές (ή το μαστίγιο)

σημαίνει.

Και, βιαστικοί να τελειώσει

το έργο τους, οι λίγοι, με την περίεργη

προαίσθηση, ότι σ’ αυτό το αμφιθέατρον

η έκφραση του ωραίου θ’ αντηχεί

ακόμη κι έπειτ’ από τρεις χιλιάδες χρόνια

ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ /// ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΑΝΤΙΔΟΥ /// Κόριννα (1946-1949)

Κόριννα (1946-1949) Ένα ξεχωριστό μαθητικό περιοδικό του Αχιλλοπουλείου Παρθεναγωγείου Μαρία Αδαμαντίδου επιμέλεια: Δημήτρης Φύσσας ΑΩ Εκδόσεις, 2017 96 σελ.

«Σε ρέουσα δημοτική, γεμάτη ελληνική ψυχή, το μικρό αυτό περιοδικό δείχνει την γνησιότητα και την ζωντάνια του Αιγυπτιώτου ελληνισμού. Θα άξιζε τα παιδιά των δικών μας σχολείων να το διαβάσουν, (…) να το μιμηθούν αν μπορούν…»

Η Καθημερινή, 20 Μαΐου 1947

***

Στο μεταπολεμικό Κάιρο, σε περίοδο μεταβατική για την Αίγυπτο και τους Έλληνες της χώρας, γεννήθηκε η Κόριννα, με πρωτοβουλία μαθητριών του παρθεναγωγείου της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου. Γεμάτο ιδεαλισμό και προσεγμένο από κάθε άποψη, το περιοδικό μέτρησε μόνο εννέα τεύχη. Η –για πολιτικούς λόγους– διακοπή της έκδοσής του έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς φωτογραφίζει μια κρίσιμη για τους Αιγυπτιώτες χρονική στιγμή, με φόντο το ταραγμένο αιγυπτιακό τοπίο. Μα σημαντικότερη, ίσως, για την πολιτισμική της αξία είναι η κληρονομιά της Κόριννας: μαθητικά γραπτά όπου αποτυπώνονται η χαρά του ερχομού στο σχολείο, ο σεβασμός στον δάσκαλο, η κοινωνική συνείδηση, η όρεξη για δουλειά, δίπλα στον νεανικό ενθουσιασμό και την άκρατη αγάπη για την Ελλάδα, δίνουν το στίγμα μιας γενιάς — εύγλωττα ντοκουμέντα ελληνικής παιδείας, σχολικής κουλτούρας και γενικότερα, της ζωής μιας ακμάζουσας ακόμη παροικίας. Εβδομήντα χρόνια αργότερα, η παρούσα έκδοση έρχεται να προσθέσει τη διαδρομή της Κόριννας στο λαμπρό κεφάλαιο της παιδείας των Αιγυπτιωτών, που δεν έχει ακόμη μελετηθεί στον βαθμό που της αξίζει.

***

Η Μαρία Αδαμαντίδου γεννήθηκε στο Κάιρο, μαθήτευσε στο Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο και την Αμπέτειο Σχολή και σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Καΐρου. Στην Ελλάδα σταδιοδρόμησε στον περιοδικό Τύπο ως αρχισυντάκτρια και διευθύντρια σύνταξης, με συντομότερες θητείες στη μετάφραση, τη γελοιογραφία και την επιμέλεια εκδόσεων. Μεταξύ άλλων, ήταν υπεύθυνη έρευνας και σύνταξης κειμένων για το δίγλωσσο λεύκωμα Μίκης Θεοδωράκης: Οι αφίσες μου (Εκδόσεις Κέρκυρα, 2007).

Παράλληλα, από τη δεκαετία του 1990 ασχο­λείται ποικιλόμορφα με την αιγυπτιώτικη ιστορία και έχει στο ενεργητικό της: τη συγγραφή των βιβλίων Ελληνικός αθλητισμός στο Κάιρο του 20ού αιώνα και Ελληνικός περίπατος στο Κάιρο (εκδόσεις της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, στις συλλογές της British Library και της Library of Congress), μελέτη για τον ζωγράφο Σταμάτη Βασιλείου (Πανεπιστήμιο Princeton, http://libguides.princeton.edu/c.php?g=84432&p=541391), δημοσιεύσεις άρθρων, οργάνωση εκδηλώσεων, ομιλίες με προβολή εικόνων για την παροικία και τις ελληνικές εκκλησίες Καΐρου, τον αιγυπτιώτικο Τύπο, τις ομοιότητες ελληνικού και αιγυπτιακού σινεμά.

Οι πιο πάνω δράσεις πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα, το Κάιρο και την Αλεξάνδρεια στο πλαίσιο της συνεργασίας της με –μεταξύ άλλων– τον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων, την Ελληνική Κοινότητα Καΐρου, την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας, τον Σύλλογο Ελλήνων Καΐρου και τον Σύλλογο Αμπετείου Σχολής (ιδρυτικό μέλος των δύο τελευταίων).

Ως φωτογράφος ελληνικών χώρων Καΐρου και Αλεξάνδρειας πραγματοποίησε την ατομική έκθεση Places of the Heart (Κάιρο, 1998) και συμμετείχε στην έκθεση «Οι Έλληνες της Αιγύπτου: Η άλλη πλευρά της Μεσογείου» (Δήμος Αθηναίων, 2000). Έχει επίσης συστήσει ιστορικό φωτογραφικό αρχείο (σχολεία, επιχειρήσεις κ.ά.) και αρχείο προφορικής ιστορίας. Αυτόν τον καιρό ασχολείται με τη συγγραφή της ιστορίας του Αχιλλοπουλείου Παρθεναγωγείου Καΐρου.

Ζει στην Αθήνα με τον σύζυγό της Άγγελο Κουτρουμπάκη

****

ΜΑΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑΡΗ /// ΑΓΕΝΝΗΤΗ ΓΗ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

58 ποιήματα, 58 πράξεις πληγής στα περιθώρια του χρόνου. Μια «Αγέννητη γη» έτοιμη να υποδεχτεί το μέλλον, που έρχεται επιβεβαιωμένο και σίγουρο. Ποιήματα που αιμορραγούν, σχηματίζοντας έναν νέο ορίζοντα. Σηματοδοτώντας εκείνη την αρχή, που περίμενε να ανθήσει ως γενέθλιος τόπος.

Η ζωή που αναγεννιέται, η ζωή που κερδίζεται· η ζωή που είναι παρούσα για να θυμίζει πως κάθε φορά που η αλήθεια αποσιωπάται, οι λέξεις -κοφτερές σαν νυστέρι– θα δείχνουν πάντα τον δρόμο.

Ίχνος ρωγμής

Κι όταν σε ρωτήσουν

να μην τους πεις ποτέ

πως μ’ αγάπησες

Νοίκιασε μόνο ένα παράλληλο ψέμα

κι άφησέ το να στέκει έρμαιο

απέναντί μου

Ούτως η άλλως

την αλήθεια σ’ αυτή τη σφαγή

μόνο εγώ τη γνωρίζω

(Φωτογραφία Εξωφύλλου: Χάρης Τσιλόπουλος)

Η Μαρία Χρονιάρη γεννήθηκε στην Αθήνα και κατάγεται από τα Ανώγεια της Κρήτης. Σπούδασε τηλεόραση, έκανε σεμινάρια σκηνοθεσίας και εργάστηκε ως οπερατέρ.

Η «Αγέννητη γη» είναι το πέμπτο βιβλίο της.

ΠΑΤΡΙΚ ΧΑΜΙΛΤΟΝ /// ΟΙ ΣΚΛΑΒΟΙ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ

Οι σκλάβοι της μοναξιάς Patrick Hamilton μετάφραση: Κατερίνα Σχινά Στερέωμα, 2017 352 σελ. ****Βρισκόμαστε στην Αγγλία, στη μέση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ενός πολέμου που φαίνεται μοιραίο να συνεχίζεται για πάντα, ενός πολέμου που έχει γίνει τρόπος ζωής.  Η δεσποινίς Ρόουτς, μια μοναχική γυναίκα τριάντα εννέα ετών, έχει αφήσει πίσω της το Λονδίνο και τους συνεχείς βομβαρδισμούς του, για να αναζητήσει καταφύγιο σε μια μικρή επαρχιακή πόλη, νοικιάζοντας δωμάτιο στην πανσιόν "Τεϊοποτείο Ρόζαμουντ". Εκεί, θα βυθιστεί στην μονοτονία μιας άχρωμης καθημερινότητας ανάμεσα σε πληκτικούς, καχύποπτους, ακόμη και προσβλητικούς συγκατοίκους, "υπόδουλη στη μοναξιά που διαφεντεύει κάθε της πράξη". Και ξαφνικά, η ζωή της δεσποινίδας Ρόουτς θα αποκτήσει ενδιαφέρον και ζωντάνια λόγω της εμφάνισης ενός ευχάριστου, συναισθηματικού Αμερικανού Υπολοχαγού. Η παρουσία του αλλάζει δραματικά την καθημερινότητα των ενοίκων του "Τεϊοποτείου Ρόζαμουντ", η ισορροπία ανατρέπεται και η δεσποινίς Ρόουτς έρχεται αντιμέτωπη με ένα μεγάλο δίλημμα. Περιγράφοντας μια επική μάχη προσωπικοτήτων μέσα στο αποτελματωμένο περιβάλλον μιας κλειστοφοβικής πανσιόν, ο Χάμιλτον δημιούργησε είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα και αστεία βιβλία που γράφτηκαν ποτέ με θέμα τις δοκιμασίες μιας μοναχικής καρδιάς.  Η εισαγωγή είναι της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας συγγραφέως Doris Lessing.  Η έκδοση συνοδεύεται από επίμετρο και κατάλογο έργων από την Κατερίνα Σχινά.  "Αιφνιδιαστικά σύγχρονο... αψύ, αληθινό, σκληρό, ειρωνικό...Αν σας ενδιαφέρει να πετάξετε από τον Ντίκενς στον Μάρτιν Έιμις με μια μόνο στάση, τότε ο Χάμιλτον είναι ο άνθρωπός σας". Nick Hornby ΠΗΓΉ ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ