ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ/ΠΟΙΗΣΗ

εσύ τρομαζεις και γω τρέμω

μα σ’ αγαπώ

μ’ όλα τα γράμματα

μ’ όλα τα ρήματα

τα επιφωνήματα

με τη σιωπή μου

σ’ αγαπώ

(2009)



μυστικοί δρόμοι, 2

αν πω γλυκό
αν πω γελούν
αν πω συντρόφισσά μου
μήπως κανείς θα καταλάβει
πόσο γλυκό είναι το χαμόγελο
πόσο γελούν τα μάτια σου
πόσο ζεστό είναι το χέρι σου
που με κρατάει σφιχτά

μέσα από χίλιες λέξεις καθημερινές
διαβαίνει το ακαταμέτρητο


strade segrete, 2

se dico dolce
se dico ridono
se dico compagna mia
forse nessuno capira
quanto e dolce il tuo sorriso
quanto ridono i tuoi occhi
quanto e calda la tua mano
che mi tiene stretto

dentro mille parole quotidiane
passa l' incommensurabile

traduzione di prof. Constantinos Nicas,
Istituto Universitario Orientale, Napoli
da “Il pilota dell’ infinito”, 1986



μυστικοί δρόμοι, 1

ταιριάστε μόνοι σας τις λέξεις
όπως τα αινιγματικά κομμάτια
που ένα ένα σχηματίζουν
την τελικά ωραία εικόνα
εγώ σας δίνω τη δική μου εκδοχή


strade segrete, 1

accoppiate da soli le parole
come gli enigmatici pezzi
che ad uno ad uno formano
alla fine la bella imagine
io vi do la mia versione

traduzione di prof. Constantinos Nicas,
Istituto Universitario Orientale, Napoli
da “Il pilota dell’ infinito”, 1986




ο πλοηγός του απείρου, 3

οι ποιητές είναι το πιο ψηλό κατάρτι
ο κόσμος φως
κι εσείς περήφανοι σαν ποιητές

οι ποιητές είναι τα φωτεινά αστέρια
κι εσείς ο απέραντός τους γαλαξίας

οι ποιητές είναι τα κόκκινα αιμοσφαίρια
κι εσείς οι φλέβες της οικουμένης

οι ποιητές είναι η μάνα γη
κι εσείς ο μυστικός τους σπόρος

οι ποιητές είναι παιδιά
ο κόσμος φως
κι εσείς αθώοι σαν ποιητές


il pilota dell’ infinito, 3

i poeti sono l’ albero piu alto
il mondo luce
e voi superbi come poeti

i poeti sono stelle luminose
e voi l’ infinita loro galassia

i poeti sono i globuli rossi
e voi le vene del mondo

i poeti sono la madre terra
e voi il loro seme segreto

i poeti sono bambini
il mondo luce
e voi innocenti come poeti

traduzione di prof. Constantinos Nicas,
Istituto Universitario Orientale, Napoli
da “Il pilota dell’ infinito”, 1986




μερικές φορές χαμογελούν ανεξήγητα
δεν ενδίδουν όμως ποτέ
ασυγκίνητοι μένουν στα δάκρυά μας
απρόσιτοι
όπως ο μυστικός κρουνός
που τη νύχτα σκορπίζει στον κόσμο

οι νεκροί
για πάντα άτρωτοι από τη μοναξιά ή την αγάπη


Alfa privativo

Alcune volte sorridono inspiegabilmente
non cedono pero mai
impassibili rimangono davanti alle nostre lacrime
inaccessibili
come la misteriosa sorgente
che di notte si sparge nel mondo

i morti
mai sconfitti dalla solitutide o dall' amore

traduzione di prof. Constantinos Nicas,
Istituto Universitario Orientale, Napoli
da “Paesi stranieri”, 1991

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

(Source: http://bit.ly/1SfGUlO.)

                              


[...]Υπάρχουν,λέει ο Γερμανός φιλόσοφος Σοπενχάουερ,τριών ειδών συγγραφείς :



Πρώτα εκείνοι που γράφουν χωρίς να σκέφτονται.Αυτοί γράφουν <από μνήμης>,από αναμνήσεις ή με δάνεια από ξένα βιβλία.Είναι οι πολυαριθμότεροι.'Επειτα αυτοί που σκέφτονται την ώρα που γράφουν.Σκέφτονται για να γράψουν.Και τούτοι είναι κάμποσοι.Τέλος,όσοι έχουν ήδη σκεφτεί,και είναι φυσικά σπάνιοι.Και σε τούτους όμως,πρέπει να γίνει ακόμα μια διάκριση.Ανάμεσα στους λίγους συγγραφείς που πραγματικά,σοβαρά κι από πριν σκέφτονται τα όσα γράφουν,ελάχιστοι είναι εκείνοι που στοχάζονται τα ίδια τα πράγματα,οι άλλοι έχουν στο νου τους μόνο βιβλία,όσα δηλαδή έχουν ειπωθεί από άλλους.Δε μελετούν τα ίδια τα ζητήματα,για να σχηματίσουν τη δική τους γνώμη,αλλά τα σκέφτονται διαμέσου τρίτων.Για να στοχαστούν ,έχουν ανάγκη να ερεθιστούν άμεσα και δυνατά από ξένες δεδομένες σκέψεις.Δεν υπάρχει,επομένως,πρωτοτυπία στο έργο τους.Εξαρτώνται,επηρεάζονται από τους άλλους...''

Ε.Π.Παπανούτσος

ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΑΓΑΠΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ-Κριτικη Βιβλίου

ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΚΑΙΡΟΣ ΓΙ' ΑΓΑΠΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ του Πάνου Σταθόγιαννη
ΑΝΑ-ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ της Κριτικής του Νίκου Αραπάκη


Τέσσερις άνθρωποι, τρεις άντρες και μια γυναίκα, διηγούνται μια ιστορία. Ή, για αν είμαι πιο ακριβής, την ίδια ιστορία. Μόνο που ο καθένας το κάνει μέσα από το δικό του πρίσμα και τη δική του λογική (αν υπάρχει).

Ας γίνω πιο αναλυτικός: Στη Ρόδο, τρεις παιδικοί φίλοι, ο Τενόρος, ο Κύκλωπας και ο Σούμο (αυτά είναι τα παρατσούκλια τους) διηγούνται εναλλάξ μια ιστορία παράξενη, αλλόκοτη, βουτηγμένη στα παράδοξα και τα περίεργα. Μαζί με αυτούς διηγείται και η Νύμφη (παρατσούκλι και αυτό) η οποία είναι η σύζυγος του ενός. Η ιστορία ξεκινάει με τον έναν εκ των βασικών πρωταγωνιστών, τον Τενόρο, να μας αφηγείται τον μεγάλο του έρωτα για τη Ντούσια, μια Ρωσίδα γυναίκα, της οποίας την ύπαρξη αμφισβητούν όλοι οι υπόλοιποι. Η ιστορία ξετυλίγεται γεμάτη ανατροπές. Εκεί που νομίζεις ότι έχεις το κουβάρι στα χέρια σου και, ως εκ τούτου, είναι θέμα χρόνου να βρεις την άκρη του, μόλις αλλάζει ο αφηγητής, έρχονται όλα τούμπα και ξανά μανά από την αρχή. Όσο αλλάζουν τα πρόσωπα τόσο αλλάζουν και οι αλήθειες που έχουν κατασταλάξει μέσα σου. Ένα μακρύ κορδόνι ανατροπών και αλληλοδιαψεύσεων. Ώσπου όλα καταλήγουν, ότι τίποτα δεν καταλήγει πουθενά. Δεν μπορώ να πω πολλά για την υπόθεση, γιατί δυστυχώς θα αφαιρέσω από την απόλαυση όσων μπουν στον κόπο να το διαβάσουν. Θα πω όμως λίγα πράγματα για τους χαρακτήρες καταρχήν, και για την αίσθηση που μου άφησε κατά δεύτερον.

Οι χαρακτήρες του βιβλίου δεν θα μπορούσαν παρά να έχουν φτιαχτεί από ένα μάστορα του είδους. Όλοι τους τόσο ίδιοι και τόσο διαφορετικοί. Σκαμπρόζοι, εγωπαθείς, πονηροί, φιλοτόμαροι και πάνω απ’ όλα ψεύτες. Θα συνόψιζα τα των χαρακτήρων λέγοντας πως ο Σταθόγιαννης πήρε κάποιους από εμάς και τους έβαλε κάτω από έναν μεγεθυντικό φακό, ώστε τα προτερήματά τους, αλλά κυρίως τα ελαττώματά τους, να φαίνονται πολλαπλάσια σε μέγεθος. Έξυπνο ως εύρημα και απολαυστικό ως δημιούργημα.

Δεν ξέρω γιατί αλλά όταν τελείωσα το βιβλίο, προσπάθησα να βρω μια λέξη και να αποδώσω αυτό που μου άφησε. Η πρώτη σκέψη που μου ήρθε στο μυαλό ήταν «αστείο». Όντως το βιβλίο είναι αστείο, στη λογική ότι γέλασα πάρα πολλές φορές (οι ατάκες του, ορισμένες στιγμές, είναι ασύλληπτες. Θα πω, κι ας φανώ υπερβολικός, ότι δεν ήταν λίγες οι φορές που το βιβλίο μου έπεσε από τα χέρια από τα πολλά γέλια). Όμως το αστείο είναι λίγο για να αποδώσει ολοκληρωμένα το βιβλίο. Ένας άλλος χαρακτηρισμός που μου πέρασε από το μυαλό ήταν το «έξυπνο». Αναμφισβήτητα, ναι. Η πλοκή του βιβλίου είναι πάρα πολλή έξυπνη. Ανατροπές επί ανατροπών και ένα τέλος εντελώς απρόσμενο. Όμως ούτε και αυτό δεν περιγράφει απόλυτα το βιβλίο. Το αδικεί. Τελικά κατέληξα να χαρακτηρίσω το βιβλίο «διαφορετικό». Ίσως σαν τίτλος να μην είναι τόσο βαρύγδουπος και τόσο τιμητικός, αλλά, πιστέψτε με, όχι μόνο σαν αναγνώστης αλλά και σαν άνθρωπος που γράφει, αυτή η «ταμπέλα» είναι η καλύτερη που θα μπορούσα να του αποδώσω. Και εξηγούμαι: Έχω διαβάσει αρκετά μυθιστορήματα στη ζωή μου και στα περισσότερα από αυτά θα έβαζα μια κοινότοπη ταμπέλα: Καλό, κακό, μέτριο, αδιάφορο, αριστούργημα. Όμως η ανάγκη να χαρακτηρίσω κάτι ως «διαφορετικό» απ’ ότι έχω διαβάσει ως τώρα, μου γεννήθηκε ελάχιστες φορές. (Μια απ’ αυτές ήταν όταν διάβασα «το σοφό παιδί» του Χωμενίδη. Όσοι το έχετε διαβάσει καταλαβαίνετε τι εννοώ). Προσπάθησα πολύ για να βρω κάτι παρόμοιο στη μνήμη μου. Ανασκάλεψα Λατινοαμερικάνους, Αμερικάνους, κλασικούς και χίλιους δυο άλλους. Κάτι που να προσομοιάζει αρκετά με το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, δεν κατάφερα να εντοπίσω. Όπερ σημαίνει ότι δυο τινά μπορεί να συμβαίνουν: Ή ότι είμαι εντελώς αδιάβαστος, ή ότι ο Σταθόγιαννης έγραψε κάτι όντως εντελώς διαφορετικό. (Ας ελπίσουμε ότι ισχύει το δεύτερο).

Συνοψίζω: Μια ιστορία απολαυστική, που εγγίζει τα όρια του σουρεαλιστικού ή του γκροτέσκου, μια παρωδία βουτηγμένη στις ανατροπές και την υπερβολή. Ένα μυθιστόρημα που, θέλω να πιστεύω, θα αρέσει σε όλους.



/Νίκος Αραπάκης, INDEX, δημινιαίο περιοδικό για το βιβλίο, τεύχος 42, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2010./