Bernard Noël, 1930-2021: Τελευταίο ταξίδι /// Μετάφραση : Θεοδόσης Κοντάκης

 

TGV, 1

Αχνίζει ο άνεμος στα γυμνά κλαριά χαμηλός ουρανός
κάνει τα μάτια να πιστέψουν πώς βλέπουν επιτέλους κάτι υλικό
τι να ’ναι παρά το διάστημα ανάμεσα στα δάχτυλα τ’ ανοιγμένα
ένα καμπαναριό καρφωμένο στο βλέμμα ένα σημείο στην ιστορία
ένα δάσος έπειτα στάρι πράσινο υπόλειμμα ήλιου
κάτι αγελάδες αραδιασμένες σαν πέτρες λευκές
μια γέφυρα ένας κηπάκος μια λάμπα πρώιμη
η μέρα διστάζει ν’ αφήσει του κόσμου τα όρια
να τα μαζεύει πρέπει πια για την άλλη την όχθη
σεντόνι τόσο παλιωμένο απ’ τους πάρα πολλούς έρωτες
μια ελάττωση ταχύτητας σ’ αφήνει ν’ ανακαλύψεις αγριοπιπεριές
ένα αλσύλλιο από λόχμες με στίγματα κόκκινα
δυο βλάκες γραβατωμένοι να μιλάνε για προσαύξηση
ανθρώπινη επαφή κι ανίδωτη ακόμα κι άξια να τη δεις
του ορίζοντα η γραμμή πιο γαλανή για να δοθεί στη νύχτα
γροθιά από φως κάνει να εκραγεί μια στιγμή
μαύρος ατμός να παίζει με λάμψη υπερκόσμια
μια ομορφιά αποκαρδιωτική είναι
κάτι πάνω στο τέρμα σαν ένα δώρο στερνό
όταν η ζωή αποσύρεται για να στεγνώσει

κείνη η ελάχιστη δόση απ’ το τίποτα που νοστιμιά της χάρισε

***

Στις 13 Απριλίου 2021) έφυγε αθόρυβα από τη ζωή ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Γάλλους ποιητές, ο Μπερνάρ Νοέλ.

Ο Νοέλ πρωτοεμφανίζεται ως ποιητής ήδη στη δεκαετία του 1950, όμως η ποιητική του φωνή φτάνει στην ωριμότητά της κυρίως από τη δεκαετία του ’80 και έπειτα, οπότε και έλαβε σημαντικές διακρίσεις και βραβεία για το έργο του. Στο μεταξύ, όμως, είχε περάσει από δίκη για «προσβολή των χρηστών ηθών» εξαιτίας ενός ερωτογραφήματός του που είχε πρωτοεκδοθεί το 1969. Με αφορμή το γεγονός εκείνο, ο Νοέλ εφηύρε τον όρο «sensure» (θα το μεταφράζαμε ως «λογικοκρισία») -κατά το censure (λογοκρισία)- για να δείξει πώς μπορεί να λογοκρίνεται και να χειραγωγείται βάναυσα -καλή ώρα- η σκέψη, χωρίς τυπικά να διασαλεύονται οι δημοκρατικοί θεσμοί.

Στον ελληνικό χώρο ο ποιητής έγινε γνωστός από τη μετάφραση (από τον Στρ. Πασχάλη) -και έκδοση σε τόμο- της ενότητας «Περαστικός από τον Άθω», η οποία περιλαμβάνεται στη συλλογή του Le Reste du voyage (1997). Στο ποίημα που μεταφράζουμε εδώ, από την ίδια συλλογή, ο Νοέλ αποτυπώνει ποιητικά τις φευγαλέες εντυπώσεις από το ταξίδι του με ένα από τα πιο γρήγορα τρένα στον κόσμο - αναζητώντας, ίσως, εκείνο το στερνό δώρο στο τέρμα της διαδρομής…

* Η φωτογραφία είναι παρμένη από το pixabay.