ΒΑΣΩ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ /// 60 αποχρώσεις του μαύρου σε φόντο λευκό

                                                      

                                      

  60 αποχρώσεις του μαύρου σε φόντο λευκό, ποίηση, Βάσω Χριστοδούλου, Εκδόσεις Λογείον, 2012

«Στερεώνω τη φυγή
μ’ ένα καρφί στον τοίχο
για να καθρεφτίζεται
η μονιμότητα»

             

***

Συγκάτοικοι    νύχτας

Ξημέρωσε , ρε νύχτα,
επιτέλους
Πόσο σκοτάδι ν' αντέξει
η ψυχή μου  απόψε
Δεν τα καταφέρνει άλλο,
στέρεψαν τ' αποθέματά σου,
εαυτέ μου συγκάτοικε.


****


Σςςςςς


Η σιωπή κάνει αντίλαλο στο βλέμμα.
Εκκωφαντική η έλλειψη ήχου,
κάθε που με κοιτάς...



****


Βοή στολίδι


Τί λοιπόν φοβάσαι περισσότερο;
Tου κόσμου τη βοή 
ή τη βοή του απόντος;
Ποιός ακούγεται περισσότερο;
Aυτός που λείπει
ή αυτός που'' κοσμεί '' την απουσία;


 
****

 Aν


Κι αν ήμουν τραγούδι,
θα' μουν μελωδία σε τίτλους τέλους  βουβής ταινίας,
σε κατάμεστη αίθουσα...
με το χώρο να κλιματίζεται
και την κεντρική σκηνή να διαδραματίζεται. 



****


 Mε  βάφτισαν '' μείνε''
με ανέθρεψε μια ''φυγή''
 Κι ύστερα μ' εξόρισαν
σε ελεύθερη βούληση




****

Πωλείται



 Άνοιξα ένα μαγαζί
για να πουλάω θέα.
Το μαγαζί ήταν απέναντι από τοίχο
κι έκλεισε σε μια μέρα.
Τον τοίχο τον γκρεμίσανε
και το μαγαζί ξανάνοιξε.
Τώρα πουλάω τούβλα.
Την  « μπάζωσαν » τη θέα.


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

                                                                                                                                

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΦΕΞΗΣ /// ΠΟΙΗΜΑΤΑ

                                                   

Έκων καλός

Αθανάσιος Εφεξής

Γαβριηλίδης, 2014
48 σελ.



****


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ

Γιατί   μήπως τί θέλω;
Τίποτε περισσότερο άπ' τα πάντα.
Γιατί μήπως πού πάω;
Πουθενά πιο μακριά από παντού.
Γιατί μήπως τί είμαι;
Mονάχα ένας μικρός θεός.    

 
 ****


 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ


Μόνος πάλι
αγναντεύεις τα κύματα.
Αναπολείς στιγμές ευτυχίας.
Ξεπλένεις τις μπαταρίες σου
και επαναφορτίζεσαι
για το επόμενο βραχυκύκλωμα.
Όλα δείχνουν τώρα πιο καθαρά.
Τα σπερματοζωάριά σου
καταλήγουν σε λάθος κόλπο.
Τα ξεβράζει ο Θερμα ι κός
κι εσύ ελπίζεις
στο βιολογικό καθαρισμό.


 ****

ΤΑ ΠΑΘΗ



Να μην αφήνεις
να σου μιλά
ο εαυτός σου.


Να του μιλάς εσύ.

Κι αν σου αντιμιλά
να τον μαλώνεις. 
  


 ****


ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ


                  '' Ο κορεσμός γεννά αλαζονεία
                     και η απαιδευσιά ανοησία''
       
                        ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΙΜΙΑ



Ψωμί ,Παιδεία,Ελευθερία
Σούσι,Αγγλία,Αυθαιρεσία 


 ****
 
 

ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ //// ΕΥΤΥΧΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ /// ΧΟΡΕΥΤΕΣ [εκδ.ΚΕΔΡΟΣ]

                              

  
                                    


ΕΥΤΥΧΙΑ  ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
Χορευτές  
Κέδρος, 2014
90 σελ.

*****


Σισύφεια στάση 



Φως φρικώδες και γδύνει
του Αισώπου την κόρη
που ’χε χέρια-πουλιά,
για δάχτυλα ράμφος
και κάτι μάτια μυθώδη. 



Οι γλύπτες παραφρόνησαν. 



Σκαλισμένους τους βρίσκεις
με το ίδιο τους χέρι.
Μια στρατιά από αγάλματα
με τη φρίκη στο στόμα
και τα μάτια σβηστά. 



Μα ένας γλύπτης ξεμάνισε. 



Αεράκι που φύσηξε,
τα καλάμια σαν έγχορδα
παίζει.
Κι οι καλόγριες στάχυα,
μαθαίνουν ρυθμό.
Το χιτώνα τους ρίχνει,
σαν αυλαία στα βλέφαρα, 



και τρίβουμε, τρέμουμε,
δαγκώνουμε, αφήνουμε 



την άμμο να μένει υγρή
μες στο λάβρο ξημέρωμα.

6o τεύχος Fractal // Περιεχόμενα

http://fractalart.gr/fractal6/http://fractalart.gr/fractal6/

 Επόμενη ενημέρωση ύλης // Τετάρτη 26 Νοεμβρίου

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ:

• ΣΙΝΕΜΑ: Στο βελούδο των σκοτεινών καναλιών (Το ταξίδι της Βενετίας στην οθόνη) της Μαρίας Γαβαλά
• ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Της Θεσσαλονίκης κείμενα (Α΄ μέρος) Επιμέλεια: Κατερίνα Καριζώνη
• ΙΣΤΟΡΙΑ: «ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΄73: Έξι αφίσες, έξι ποιητές και πολλαπλάσιες μνήμες» του Ηρακλή Κακαβάνη
• ΙΣΤΟΡΙΑ: ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1974: Αρχέτυπο εκλογικών εκβιασμών το περίφημο δίλημμα “Καραμανλής ή τανκς” του Τάκη Κατσιμάρδου
• ΣΙΝΕΜΑ: «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο» του Γιάννη Παναγόπουλου
• ΚΟΙΝΩΝΙΑ: «Myrtillo – ένας διαφορετικός πολυχώρος»
• ΒΙΒΛΙΟ: «Διηγήματα fractal στο Fractal» (Ζέφη Κόλια / Μαρία Γαβαλά / Μίνα Ξηρογιάννη / Μάρω Βαμβουνάκη)
•  
•  

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ:

• ΒΙΒΛΙΟ: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης: «Ο έρωτας είναι μεγάλη ευλογία. Μην ακούτε που λένε για πολέμους και κολάσεις. Ο έρωτας είναι παράδεισος» του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη
• ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ: Οι κούκλες του Δημήτρη Δημητριάδη του Δημήτρη Νάκη
• ΜΟΥΣΙΚΗ: Γιάννης Αλεξίου. Φετίχ με το βινύλιο. του Γιάννη Παναγόπουλου
• ΒΙΒΛΙΟ: Πολ Όστερ: «Το να γράφεις λογοτεχνία σημαίνει μια ζωή μοναξιάς, χωρίς χρήματα ενδεχομένως και χωρίς αναγνώστες, να το ξέρει ότι ο καθένας πορεύεται μόνος του» της Ελένης Γκίκα
• ΒΙΒΛΙΟ: Λεία Βιτάλη: Είμαστε –όπως αστειευόμαστε μεταξύ μας οι συγγραφείς- «εγκληματίες»! της Ελένης Γκίκα
• ΒΙΒΛΙΟ: Ιουστίνη Φραγκούλη: «Οι ιστορίες των κοριτσιών περνούν από την προσωπική μου ιστορία» της Ελένης Γκίκα
• ΜΟΥΣΙΚΗ: Εύα Φάμπα. Λατρεία για κιθάρα. του Γιάννη Παναγόπουλου
• ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ: Αλέξανδρος Νούσιας: «Η νέα θάλασσα είναι εκεί έξω και μας περιμένει» του Γιάννη Φαρσάρη
•  
•  

ΒΙΒΛΙΟ:

• ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ: Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου
• ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ: Βούλα Μάστορη
• ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ: Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης
• ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ: Μανώλης Ανδριωτάκης
• ΑΡΘΡΟ: «Σώσε με, αληθινή μου αγάπη! Σώσε με από την κακία του κόσμου και από την ίδια μου την καρδιά!» της Ελένης Γκίκα
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Κάϊρο: Μια πόλη.. δυο βιβλία. της Πέρσας Κουμούτση
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Ακούς πτώμα; Λουζιτάνια το έλεγαν του Διονύση Μαρίνου
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Ο ρυθμός μιας ζωής αφιερωμένης στον άνθρωπο της Ελένης Γκίκα
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Για την ώρα, να ζεις τα ερωτήματά σου της Ασημίνας Ξηρογιάννη
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Ο Κράτυλος της αγωνίας και του παράλογου του Διονύση Μαρίνου
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: O ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης αρθρογραφεί για την Ελλάδα της κρίσης της Πωλίνας Γουρδέα
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Τα λάθη του χθες είναι οι εφιάλτες του σήμερα της Ελένης Γκίκα
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: «Τελετουργικά», αυτή τη λέξη χρησιμοποίησε. της Ελένης Γκίκα
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Ποίηση σαν χώμα και νερό και ψωμί του Διονύση Μαρίνου
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Για τον «Σκλάβο» του Σίνγκερ της Βιβής Γεωργαντοπούλου
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Ρίτσαρντ Έβανς: Μια κλασική αφήγηση για τους μηχανισμούς της φασιστικής εξουσίας του Γιώργου Σιακαντάρη
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Ο ήρωας ουσιαστικά αποτελεί το βιβλίο της Ασημίνας Ξηρογιάννη
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Η ιστορία της εκπαίδευσης στην μεταπολεμική Ελλάδα του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη
• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: Η Ζωή στην Ινδία της Niemands Rose
•  
•  

ΜΟΥΣΙΚΗ:

• Δύο άλμπουμ, ελληνικά και αγγλόφωνα του Σούπερ Μάριο
•  
•  

ΙΣΤΟΡΙΑ:

• ΣΠΥΡΟΣ ΣΑΜΟΪΛΗΣ // Λα λα λα λαέ, λαέ, λαέ… του Ηρακλή Κακαβάνη
•  
•  

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ:

• Την υγειά μας να ‘χουμε της Αγγελικής Κώττη
•  
•  

ΣΙΝΕΜΑ:

• Το ποιητικό σύμπαν του Φεντερίκο Φελίνι του Θόδωρου Σούμα
• «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο». Πράξη ένατη. Τα φώτα να «πέσουν» στον σκηνοθέτη της ταινίας Μιχάλη Καφαντάρη. του Γιάννη Παναγόπουλου
• 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Όλα τα φώτα στον ανεξάρτητο κινηματογράφο του Παύλου Θ. Κάγιου
• «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο». Πράξη όγδοη. «Τα ζόμπι δεν είναι χορτοφάγα» του Γιάννη Παναγόπουλου
•  
•  

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

• Ένας χρόνος Myrtillo cafe της Ελένης Γκίκα
•  
•  

ΑΠΟΨΕΙΣ:

 Μότσαρτ αντί για χάπι της Ρίτας Βελώνη

 
FRACT-ALL:

• ΔΟΚΙΜΙΟ: «Η ατέρμονη επιστροφή του Anselm Kiefer» της Μαρίας Τσαχουρίδου
• ΔΙΗΓΗΜΑ: «dress code» της Μαρίας Λιάκου
• ΔΟΚΙΜΙΟ: «Αισθητική και Τέχνη» της Ευγενίας Πομπόρτση
• ΔΙΗΓΗΜΑ: «Μέρα μου» του Βασίλη Πουλημενάκου
• ΔΟΚΙΜΙΟ: ‘Το άγχος ως δύναμη της ύπαρξης και ως αδυναμία’ Μια υπαρξιακή προσέγγιση της Ελισάβετ Πρεβεζιάνου
• ΔΙΗΓΗΜΑ: «Η Λευτεριά της Λέσβου» του Κώστα Ν. Βελούτσου
• ΔΙΗΓΗΜΑ: «Η χαμένη βαλίτσα» της Ελένης Μπουκαούρη
• ΔΙΗΓΗΜΑ: «Εκείνοι δεν έφταιγαν σε τίποτα» της Φωτεινής Τέντη
• ΔΙΗΓΗΜΑ: «Κλέφτες» του Δημήτρη Χριστόπουλου
• ΔΟΚΙΜΙΟ: «Η σκοτεινή λογοτεχνία του Guy de Maupassant» του Κυριάκου Χαλκόπουλου
• Εγχειρίδιο Ανάγνωση: «Τι προσδοκώ από ένα ψηφιακό βιβλίο» του Βασίλη Ν. Πη

ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ /// ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΙΗΤΙΚΗ /// ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2014

                           

               Ποιητική,Φθινόπωρο 2014, εκδ.Πατάκης

*********

                                                                   Tο τεύχος αυτό εγκαινιάζει την νέα εποχή του περιοδικού, το οποίο πλέον θα κυκλοφορεί τρεις φορές τον χρόνο, υπό τη  διεύθυνση του Χάρη Βλαβιανού και με την προσθήκη συντακτικής ομάδας, αποτελούμενης από τους Γιάννη Δούκα, Δημήτρη Ελευθεράκη, Γιώργο Λαμπράκο, Μαρία Τοπάλη και Χρήστο Χρυσόπουλο.

Η ύλη του τεύχους είναι, ως συνήθως, πλούσια και πολύμορφη, επιδιώκοντας να καταγράψει τις πολλές και ποικίλες εκδοχές του ποιητικού φαινομένου, τις πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις του.

Κεντρική θέση έχει το αφιέρωμα στην ψηφιακή λογοτεχνία, που φιλοξενεί κείμενα των Γιάννη Δούκα («Ποίηση και ψηφιακές φιλολογίες»), N. Katherine Hayles («Το μέλλον της ηλεκτρονικής λογοτεχνίας») και Άννας-Μαρίας Σιχάνη («Ποίηση και ψηφιακή συνθήκη»), καθώς και παρεμβάσεις τεσσάρων συγγραφέων (Δήμητρα Χριστοδούλου, Θοδωρής Χιώτης, Δημήτρης Αγγελής, Χρήστος Χρυσόπουλος) ως προς το ερώτημα της σχέσης τους με το διαδίκτυο και της συμβολής της σχέσης αυτής στη διαδικασία της ποιητικής γραφής και ανάγνωσης.

Η ελληνική ποίηση εκπροσωπείται τόσο από καθιερωμένες, έμπειρες φωνές, όπως είναι η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, ο Κώστας Μαυρουδής και η Παυλίνα Παμπούδη, όσο και από νεότερους δημιουργούς (Σάκης Σερέφας, Θοδωρής Χιώτης, Νίκος Βιολάρης, Χρήστος Μπουλώτης, Κωνσταντίνος Λερούνης, Χρήστος Τσιάμης).

Στον χώρο της αρχαιοελληνικής γραμματείας, ο Παντελής Μπουκάλας συνεισφέρει τη μετάφρασή του σε ένα απόσπασμα των Ευμενίδων του Αισχύλου. Ο Θανάσης Α. Βασιλείου αναδεικνύει τη διάσταση της πρόσληψης των αρχαίων μύθων στη σύγχρονη, ελληνική και ξένη, ποίηση, επιμελούμενος σύντομο αφιέρωμα σε ποιήματα εμπνευσμένα από τον Κύκλο των Λαβδακιδών.

Ιδιαίτερη θέση έχει, όπως πάντα, η ξένη ποίηση. Ο Σπύρος Καρέλας μεταφράζει το, εμβληματικά νεωτερικό, και στην εποχή του και μέχρι σήμερα, «Ερωτικό τραγούδι του Τζ. Άλφρεντ Προύφροκ» του T.S. Eliot. Ο Ιωάννης Στούπας αποδίδει την ποιητική φωνή του William Butler Yeats («Ο άνεμος ανάμεσα στις καλαμιές»), ενώ αξίζει να σημειωθούν και οι προσεγγίσεις του Νίκου Παναγόπουλου στον Kenneth Rexroth και του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη στην Άννα Αχμάτοβα.
Ξεχωρίζει, επίσης, η μετάφραση, από τον Γιώργο Λαμπράκο, αφορισμών και διηγημάτων του Donald Barthelme, μείζονος, και αμετάφραστου ως τώρα στα ελληνικά, αμερικανού μεταμοντέρνου πεζογράφου. Ιδιαίτερη επικαιρότητα, τέλος, αποκτά, λόγω των γεγονότων στη Μέση Ανατολή, η απόδοση τριών γυναικείων αραβικών ποιητικών φωνών (Γκουλάλα Νούρι, Ναζίκ αλ Μαλάικα, Σαμπάχ Ζουέιν) από την Αγγελική Σιγούρου.

Στην κατηγορία του δοκιμίου, η Μάρθα Βασιλειάδη αναλύει τη διαλεκτική της αμφισημίας και τις τεχνικές της σχάσης στο έργο του Κ.Π. Καβάφη. Να σημειωθούν, επίσης, τα εκτεταμένα κείμενα του Θανάση Χατζόπουλου για τον Γιάννη Βαρβέρη και της Μαρίας Τοπάλη για την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, στη μόνιμη στήλη των Et Cetera.

 Την ύλη συμπληρώνουν, όπως σε κάθε τεύχος, κριτικά σημειώματα για επιλεγμένα ποιητικά βιβλία.

ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ /// ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΠΟΥΛΟΥ /// ANIMA /// ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΑΚΧΙΚΟΝ 2014

http://www.biblionet.gr/book/197320/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%85,_%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1/Anima



                                                                    

Μαρία Κατσοπούλου
επιμέλεια σειράς: Νέστορας Πουλάκος

e-book
Vakxikon.gr, 2014
42 σελ.


----------------------------------------------------------

 'ΕΛΕΥΣΙΣ

Ακολουθώντας τον μύθο- μίτο προς την έξοδο
από τον δαιδαλώδη λαβύρινθο
ενός πλουτώνιου νου

Βροχή προ υποδέχεται το κέλευσμα της έλευσης.


********


ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΈΝΑ


Σε παίρνω από το χέρι
Και σου φανερώνομαι
Μέσα από το μυστικό μονοπάτι 
Του Ανείπωτου

Σε οδηγώ
Στη μαγεία της 'Ενωσης
Μέσα από τα άφατα κάλλη 
Του Πυρός.

Σου δίνομαι ποιητικά
Μέσα από την Αέναη Φλόγα 
Του Ενός. 



********


ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ


Η σιωπή της πυγολαμπίδας
Είναι η φωνή της Αφθονίας.
Τα δώρα Της είναι οι ψίθυροι της φύσης.
Στο γρασίδι,μια πράσινη λάμψη'
Ο ήχος πέφτει στο κενό μιας παράλληλης πραγματικότητας.
Μια νερά ι δα του Ονειρόκοσμου
Περιστρέφεται στην παλάμη μου.
Η Θεά αλλάζει μορφές
Καθώς ξυπνάει από τον αιώνιο ύπνο. 



********


ΤΑΝΤΡΑ

Τελειότητα
Αλχημικής 'Ενωσης
Νύχτα ηδονική
Το τρίπτυχο:σώμα-ψυχή- πνεύμα
Ραίνονται τα κορμιά με Φως
Αγνής Αγάπης. 



********



Ύστερα από αρκετό καιρό ποιητικής και μη περιπλάνησης, έφτασε η στιγμή για την λογοτεχνική μου πένα να ανέβει ένα σκαλί πιο πάνω. Η παρούσα ποιητική συλλογή αποτελεί την μετάβασή μου, αν θέλετε, από την Ύλη στο Πνεύμα. Μελετώντας και βιώνοντας τις αλχημικές και μυητικές διαδικασίες της Ψυχής μου, πάντοτε με την βοήθεια και την καθοδήγηση των Αγγέλων και των Δασκάλων μου, πήρα την απόφαση να ακολουθήσω το μονοπάτι προς την Πέμπτη Διάσταση, και να μετουσιώσω την αντίληψη αυτή, μέσω της γραφής, στον υλικό κόσμο. Για μένα, η Anima είναι το κλείσιμο ενός κύκλου και η αρχή ενός άλλου, μέσα στην σπειροειδή τροχιά που ακολουθεί η Ψυχή στο αέναο ταξίδι της προς το Φως.


                     Μ.Κ. 

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ //// ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ /// «Λίλιθ»: σαν τους κύβους του Ρούμπικ

                                  

Από γράμμα σε γράμμα

Ελένη Γκίκα

Καλέντης, 2014
672 σελ.

Η «Λίλιθ» γράφτηκε σα να ήταν να πάθω αμνησία. Είχα 46 επιστολές στα χέρια μου, είχαν ατμόσφαιρα, πάθος, ύφος, στυλ, έρωτα κι ήταν τα γράμματα ενός κοριτσιού που γινόταν γυναίκα. Και ένας άνδρας, απών, ο παραλήπτης. Την σμίλευε. Ήμουν στη μέση του πουθενά, μεσήλιξ. Όλη η ιστορία μου πίσω, «ο αγώνας έληξε», κι η Φωτεινή η φίλη μου να επιμένει «όμως, όλα θα κριθούνε στα πέναλτι». «Η κεντρική ιδέα είναι η παράταση».
Και η «Λίλιθ» ήταν «τα πέναλτι». Η δική μου «παράταση».
Το έχω ξαναπεί και σίγουρα δεν θα πρωτοτυπήσω. Η ιστορία είναι κάπου εκεί έξω και, ή μας καταδέχεται, ή δεν μας καταδέχεται. Έχουν υπάρξει ιστορίες που μού έχουν αποκαλύψει για χρόνια μονάχα τον τίτλο (Το μπολερό δεν ήταν του Ραβέλ). Ιστορίες που τις δημιούργησε ένα απομεσήμερο μοναχικό (Οι κούκλες δεν κλαίνε) και άλλες που μου τις χάρισε φίλος (Αν μ’ αγαπάς, μη μ’ αγαπάς). Ιστορίες που μου άφησε αγαπημένος άντρας που χάθηκε αμέσως μετά (Αύριο να θυμηθώ να σε φιλήσω) και τίτλοι που με περίμεναν
χρόνια και χρόνια να μεγαλώσω, υπομονετικά (Η γυναίκα της Βορινής Κουζίνας).
Η Λίλιθ γεννήθηκε σαν αστραπή. Τουλάχιστον, όσον αφορά τον τίτλο. Την έλεγαν Λίλιθ και δεν είχα άλλη επιλογή. Η μοναδική μου επιλογή ήταν το τί ακριβώς θα έκανα με την ερωτική ιστορία που είχα.
Την θεώρησα πάρα πολύ σημαντική για να την κάνω απλώς ένα-ρομάντζο. Οι επιστολές ήταν δρόμος, φιλοσοφική κι υπαρξιακή στάση, ήταν διαδρομή. Αποφάσισα να σταθώ τίμια και να αφήσω εκείνες να επιλέξουν τον τρόπο. Γεννήθηκε τριτοπρόσωπα με ειλικρινή αφηγητή, δεν βιαζόταν να φανερώσει τα αφανέρωτα. Πάτησα επάνω στις σιγουριές μου, δηλαδή στα βιβλία και στη γραφή. Μια γυναίκα που γράφει ανακαλύπτει μιαν άλλη που γράφει. Η πρώτη, ιστορικές μελέτες και μυθιστορήματα, η δεύτερη ερωτικές επιστολές. Ο ενορχηστρωτής, ένας άντρας που παραγγέλνει την ιστορία στην πρώτη. Και μια πόλη, το Λονδίνο, που θα σταθεί καθοριστική. Ένα παλαιοβιβλιοπωλείο που θ’ αποτελεί την πηγή. Η αρχή της εξίσωσης θα είναι ακριβώς εκεί: σε μια ιστορία πραγματική και σε βιβλία που με καθόρισαν και μιλούσαν για μεγάλη, καθοριστική και μεταμορφωτική αγάπη. Συγγραφείς που σου αλλάζουν ζωή, που μου άλλαξαν τη ζωή.
Η μορφή ήταν εγκιβωτισμένα μυστικά, πληροφορίες, βιβλία, οι επιστολές φυσικά, τρεις ζωές, όλα σαν παζλ,
σαν τους κύβους του Ρούμπικ. Σφηνωμένο το ένα στο άλλο, ομοιόμορφα, αλληλένδετα, το παρελθόν και το παρόν όλα μαζί, αλλά όχι αυτόνομα ωστόσο.
Μια γυναίκα, η Λίλιθ, που φοβάται τη γραφή και τη ζωή, ζει και γράφει. Ιστορίες από το παρελθόν, δεδικασμένες ήδη. Η αρχαιολογία μονόδρομος λες και δεν είναι μεταμορφωτικό το καλειδοσκοπικό παρελθόν. Η αποστολέας, παρούσα κι απούσα. Κι ο άντρας πανταχού παρών και ο μεγάλος απών.
Το μυθιστόρημα στήθηκε σαν ιστορία που βιώνεται στο παρόν, ο εκδότης της τής ζητά ένα ερωτικό μυθιστόρημα που αρνείται να γράψει. Με τον τρόπο του την οδηγεί να ανακαλύψει 46 ερωτικές επιστολές, η αποστολέας και ο παραλήπτης θα της γίνουν εμμονή και μέσα από αγαπημένα βιβλία και συγγραφείς θα βγει να τους ψάξει.
Τα κεφάλαια (αριθμητικά) κάτι σημαίνουν, η δομή και η μορφή έχει σαν φράκταλ στηθεί και όλα είναι ίδια και άλλα, και είναι πάντα-πάντα σε σχέση.
Το βιβλίο, για άλλους, είναι ένα ερωτικό μυθιστόρημα, για κάποιους ιστορία αυτοβιογραφική, βιβλιοφιλικό θρίλερ ή υπαρξιακή μυθιστορία. Θέλω να ελπίζω ότι η ανάγνωση μπορεί να σταθεί και αγραμμική, δηλαδή, η ερωτική ιστορία από επιστολή σε επιστολή, η βιβλιογραφική μανία από βιβλίο σε βιβλίο και για
όσους θέλουν απλώς έναν αφηγητή, η παραμυθία της Λίλιθ αυτή καθ’ εαυτή.
Το σίγουρο είναι πως η «Λίλιθ» πια εμπεριέχει ό,τι αγαπώ, όσα βρήκα ως τώρα κι όσα ποτέ δεν θέλω να ξεχνώ: ανθρώπους, φόβους, αγάπες, βιβλία, συγγραφείς, παραγράφους. Σε σημείο που, ελπίζω, να τα βρω εκεί μέσα μόλις αρχίσω πια να ξεχνώ.
Ναι, ό,τι θέλω πια να θυμάμαι, θα- το- γράψω- για- να- το- βλέπω, άμα γεράσω θα το βρίσκω στη «Λίλιθ». Δεν θα το ξανακάνω. Ήταν αποκαλυπτικό, απολαυστικό, εξοντωτικό. Δεν ήξερα αν θα γίνουνε πύργος ή ερείπια οι κύβοι.
Ένα μυθιστόρημα fractal πριν από το fractal όπου, ή όλα στέκονται ή γκρεμίζονται όλα σαν σε σεισμό. Η συνέχεια είναι δουλειά του κάθε αναγνώστη.




                                     

 

notationes /// NOΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 /// ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΤΕΥΧΟΣ /// ΓΙΑ ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ VARELAKI

                                  

TO VARELAKI ΈΧΕΙ ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ
BLOGO-ΣΦΑΙΡΑ.


'Εχουμε την χαρά να σας παρουσιάζουμε το επετειακό μας τεύχος που θα μας πάει μέχρι το νέο έτος,το 2015.


ΕΔΩ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΛΟΙΠΟΝ:
 

ΑΞΙΟΠΡΟΣΕΚΤΑ ΣΤΟ VARELAKI




ΣΤΗ       ΣΤΗΛΗ THE ARTMANIACS////ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΤΟ 
VARELAKI         Η   ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΑ



Η ΆΝΝΑ ΑΦΕΝΤΟΥΛΙΔΟΥ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΗΜΙΝΑΣ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ



Μπορείτε να διαβάσετε ΠΕΖΑ  και  ΠΟΙΗΜΑΤΑ των:



e.e.cummings (ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΧΑΡΗΣ ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΟΥΚΑΣ )


Edgar Allan Poe (ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ :MAΡΙΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ)




 ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ


 ΗΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑ


ΣΠΥΡΟΥ Λ. ΒΡΕΤΤΟΥ 


ΚΩΣΤΑ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗ 


 ΕΛΕΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ - ΕΦΡΑΙΜΙΔΟΥ


 ΜΑΡΙΑΣ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ


ZAXAΡΙΑ ΣΤΟΥΦΗ


ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΛΟΥΚΙΔΟΥ 


ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΡΙΤΟΥ 


ΑΣΗΜΙΝΑΣ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ 


ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΤΣΟΥΝΗ




 ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΛΟΥΡΗ


'ANNAΣ ΚΟΥΣΤΙΝΟΥΔΗ


ΑΓΓΕΛΑΣ ΓΑΒΡΙΛΗ 


ΚΟΥΛΑΣ ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ 

ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΠΑΠΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ 


ΣΟΝΙΑΣ ΖΑΧΑΡΑΤΟΥ 


ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΠΑΣΤΑΚΑ 


ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΗΛΙΩΤΗ 


ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΡΟΥΚ



ΤΡΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ  ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΕΤΡΟ ΠΟΛΥΜΕΝΗ







ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ /// Η ΝΙΛΟΥΦέΡ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ(ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ) / Ένα Υ.Γ. για το Μακρύ Νησί ///(ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ)



Η ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΩΝ :



 XAΡΗ ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ


ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗ - ΡΟΥΚ

ΛΕΝΑΣ ΣΑΜΑΡΑ

ΝΙΚΟΥ ΕΡΗΝΑΚΗ 

notationes /// NOEMBΡΙΟΣ -ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 /// ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ /// ΠΟΙΗΜΑΤΑ

                                                                       

'Οταν μιλάω στο τηλέφωνο
Φοράω πάντα τα γυαλιά μου
Λες και μου μιλούν 
Με γραμμένες τις λέξεις
Ομως κι εγώ
Σαν να διαβάζω τα λόγια μου είναι
Γεμάτα μυστικά
Λόγια  ανήσυχα
Γραμμένα βιαστικά
Και για τους άλλους δυσανάγνωστα
Τα χρειάζομαι
Για να ακούω πιο καθαρά.

***

ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ τραύμα
Από τσέρκι -στη θάλασσα
'Αρχισε ξαφνικά να αιμορραγεί
Το αίμα κεφαλάκια καρφίτσας
'Ενα ένα και κοντά κοντά
Σαν τα κεριά
Που παίρνουν φως το ένα άπ' τ'άλλο
Έδωσαν μορφή
Σ' ένα αιμάτινο κόσμημα
Στο γόνατό σου
Δε στάζει
Μένει εκεί
Ένα κομμάτι φεγγαριού
Σε χάωση
Το γιατρέψαμε μόνοι μας
Με καπνό τσιγάρου
'Απ τις τσίμπες
Που μαζέψαμε από χάμω
Ακόμα μ ' ένα τάμα στην ''Κοίμηση''
Που περιμένει
Δεν τρέξαμε σε  γιατρούς
Ούτε σε φαρμακείο
Λες και γνωρίζαμε από τότε
Βρέφη σχεδόν
Πως μερικές πληγές
Δεν κλείνουν

 ***

ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ όταν δεν γράφουν μαραζώνουν
Ορκίζονται στον εαυτό τους
Πως η αιτία είναι άλλη
Κάποια ασθένεια του σώματος που έρχεται
Ίσως οι έρωτες που έσβησαν
Βάζουνε τάξη στην κάμαρά τους
Παλιά κλειδιά και αποδείξεις
Τίποτε δεν ανοίγουν ετούτα τα κλειδιά
Κι οι αποδείξεις  δεν παραγράφουνε κανένα χρέος
Διπλώνουνε τα ρούχα τους
Όπως οι ιερείς τα άμφια
Περπατούν αργά προσεχτικά
Σαν ηλικιωμένοι τουρίστες
Τάξη τάξη
Δεν πιάνουν πια χαρτί
Το άσπρο τους τρομάζει


 ***



*ΘΑ ΚΑΠΝΙΖΩ,Γαβριηλίδης,2004

notationes /// NOEMBΡΙΟΣ -ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 /// ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΛΥΜΕΝΗΣ /// ΤΡΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

                                                     

Ποιητική επανεκκίνηση

 

Από τη δεκαετία του '80 έγιναν αισθητές δύο διακριτές τάσεις στη σύγχρονη ποιητική γραφή: η άμορφη και η ομοιόμορφη ποίηση. Στα άμορφα ποιήματα δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη φροντίδα για τη μορφή τους. Ο αναγνώστης διαβάζει λίγο-πολύ οικείες γλωσσικές διατυπώσεις, σε ευθυγράμμιση με την καθομιλουμένη γλώσσα, χωρίς κάτι να τον ξενίζει, και ίσως να τον απομακρύνει από την ποιητική γραφή. Απουσιάζουν τα πλέγματα γλωσσικής γοητείας, όπως τα αποκαλεί ο Ελύτης, αν και λανθάνει ενίοτε ένας διασκελισμός ή μία μεταφορά.

   Στις καλύτερες περιπτώσεις επιτυγχάνεται μία ατμόσφαιρα. Ενδεικτικά είναι αρκετά ποιήματα του Χάρη Βλαβιανού ή η πρόσφατη συλλογή «Τέσσερις εποχές» του Κώστα Μαυρουδή. Δεν πρέπει εδώ να συγχέεται η άμορφη ή πεζολογική ποίηση με την πεζόμορφη. Η τελευταία, αν και χωρίς στιχούργηση με φανερή τομή (σπάσιμο του στίχου), ενσωματώνει μια εικονοποιητική φαντασία, δραματουργική ανάπτυξη, πύκνωση νοημάτων ή αιφνίδιες μεταφορές. Κάτι που συμβαίνει, για παράδειγμα, σε ποιήματα του Αργύρη Χιόνη ή του Επαμεινώνδα Γονατά.
Αρκετές μπορεί να είναι οι επιφυλάξεις έναντι της άμορφης ποίησης, όπως περί του πώς εν τέλει οριοθετείται ένα ποίημα από τις, για παράδειγμα, ημερολογιακές σημειώσεις ενός πεζογράφου. Παρ' όλ' αυτά η άμορφη ποίηση θέτει κρίσιμα ερωτήματα για τη γλώσσα της ποίησης. Οπως για τις μεταβάσεις -ενίοτε ακροβατικές- από την κοινή γλωσσική χρήση σε ένα γλωσσικό ιδίωμα. Από την καθημερινότητα, σε μια ποιητική παρέκκλιση. Η δε στάση ενώπιον τέτοιων μεταβάσεων, τόσο γλωσσικά όσο και βιωματικά, είναι ικανή να δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο ποιητικό ύφος. Εναν διακριτό τρόπο στις λέξεις και την πλέξη τους, σπάζοντας την πλήξη. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι βρέθηκαν στο κέντρο των φιλοσοφικών ερευνών του Βιτγκενστάιν.
Ως αντίδραση στην άμορφη ποίηση, σχεδόν ταυτόχρονα, εμφανίζεται η ομοιόμορφη ποίηση. Ενδεικτικό είναι το έργο ποιητών όπως οι Καψάλης και Κοροπουλης, έχοντας τη συνηγορία κριτικών δοκιμίων του Μπερλή. Η πλευρά ετούτη δίνει έμφαση στη μορφή ενός ποιήματος, μόνο που επιδιώκει μια εξωτερική ομοιομορφία, όπως αυτή προκύπτει από τη συμμόρφωση με παραδοσιακά μετρικά σχήματα: αυστηρή εφαρμογή μέτρων και ομοιοκαταληξίας. Αναδεικνύει την ανάγκη για συνάφεια ποίησης και τραγουδιού, καθώς και την επιστροφή σε αναγνωρίσιμες, πάνω-κάτω, κοινές φόρμες. Με το πάθος του ζηλωτή αναθεματίζονται ρεύματα, όπως μοντερνισμός, συμβολισμός, υπερρεαλισμός, επαναφέροντας παράλληλα τον Παλαμά στην κορυφή του ποιητικού μας Παρνασσού. Γόνιμο ή όχι το ρεύμα ετούτο, θα φανεί από τα ποιήματα που γράφτηκαν ή θα γραφτούν υπό την επήρειά του. Φυσικά, τίποτα δεν αποκλείει την εμφάνιση εκείνης της ποιητικής ιδιοφυΐας -ενός Σολωμού του 21ου αιώνα- που με τους απαστράπτοντες στίχους του θα μας κάνει να ξεχάσουμε ποιος στίχος ριμάρει με ποιον, ή πώς οργανώνεται το σονέτο και η τερτσίνα. Πάντως η ομοιόμορφη ποίηση έχει μια χρησιμότητα: μας υπενθυμίζει ότι ένα ποίημα δεν είναι λέξεις ατάκτως ερριμμένες επί χάρτου, ή πόσο δραστικός μπορεί να είναι στη σάτιρα ένας ομοιοκατάληκτος στίχος.
Τα δύο αυτά άκρα, άμορφης και ομοιόμορφης ποίησης, έχουν έναν κοινό παρονομαστή. Εμφανίζουν εαυτόν, ρητά ή υπόρρητα, ως εγγύηση για την επιστροφή του αναγνωστικού κοινού στην ποίηση. Ομως η απαίτηση για την ποίηση είναι πρωτίστως μία: να είναι αληθινή. Να συνομιλεί δημιουργικά με την κρυσταλλωμένη ποιητική παράδοση, εμπλουτίζοντας τον τρόπο των λέξεων. Να χαρίζει ποιήματα-μικρογραφίες ψυχής και κόσμου, στο όριο αυτών. Ουσιώδες είναι εδώ το ερώτημα του Κονδύλη, που σκόπιμο είναι να απασχολεί όποιον γράφει και διαβάζει: τι λέει ένα κείμενο και αν έχει κάτι να πει. Εφ' όσον δε η ποίηση είναι η κατ' εξοχήν τέχνη του τρόπου των λέξεων, θα προσθέταμε το εξής: πώς το λέει. Ο δε τρόπος των λέξεων επηρεάζεται από το ίδιο το περιεχόμενο, αλλά και το ανατροφοδοτεί. Φυσικά η ποιητική δημιουργία της γενιάς του '80 -γενιάς του ούτως καλούμενου ιδιωτικού οράματος- δεν εξαντλείται στα δύο άκρα άμορφης και ομοιόμορφης ποίησης, σε αυτές τις δύο όχθες. Ανάμεσά τους βρίσκεται η πλατιά κοίτη της εύμορφης ποίησης. Στην κοίτη αυτή αναπτύσσονται λογής λογής ρεύματα και δίνες, κλείνοντας μέσα τους μια μαστοριά χωρίς την προσφυγή στην παραδοσιακή μετρική. Ενίοτε χαρίζουν μεστά στιγμιότυπα βίου, αποσπώντας τη συγκίνηση. Από τον ρέοντα αχό των στίχων ξεχωρίζουν αξιόλογες ποιητικές φωνές με μια ιδιαίτερη αίσθηση: Χουλιαράκης, Πασχάλης, Γώτης και άλλοι πολλοί.
Πρόκληση αποτελεί εδώ η χαρτογράφηση των υδάτων της μεταγένεστερης ποιητικής γενιάς, με τις όποιες συνέχειες ή εκτροπές παρουσιάζει. Κάνοντας λόγο για την επομένη της γενιάς του '80 -αξιοποιώντας πεπατημένες γραμματολογικές διακρίσεις- η αναφορά γίνεται σε ποιήτριες και ποιητές που πρωτοδημοσίευσαν έργο τους λίγο πριν-λίγο μετά το γύρισμα της χιλιετίας, με περίπου τρεις ή τέσσερις συλλογές στο ενεργητικό τους, γεννημένοι από το 1965 έως το 1975 (συν-πλην δύο έτη). Χρησιμοποιώντας μία λέξη από την πρόσφατη πολιτική επικαιρότητα, ας τους ονομάσουμε γενιά της επανεκκίνησης. Ποιήτριες και ποιητές επηρεασμένοι αναπόφευκτα από την ψηφιακή εποχή και τα γυρίσματα στο κοινωνικό τοπίο, από την άνοδο στην πτώση. Αναζητώντας τι ακριβώς επανεκκινεί στην ποιητική γραφή η γενιά ετούτη, πρέπει κανείς να πλοηγηθεί εν πολλοίς σε σκιερά κι αχαρτογράφητα νερά. Κάτι οφειλόμενο και σε μια κριτική νωθρότητα, αφού απουσιάζει μια στοιχειωδώς επαρκής προσέγγιση. Μια προσέγγιση στραμμένη στα ίδια τα κείμενα, με φανερά τα κριτήριά της και τις ορίζουσες του ποιητικού χώρου. Μία προσέγγιση που θα διακινδυνεύσει ν' απαλλαχθεί, κατά το δυνατόν, από το ρόλο του καθενός στο λογοτεχνικό σινάφι, τις σχέσεις επιρροής και ισχύος. Ανοίγοντας, αν μη τι άλλο, ένα διάλογο γύρω από τον τρόπο που μια δέσμη ποιητικής ενέργειας πέφτει στο πρίσμα της σημερινής συνθήκης, και διαθλώμενη ανοίγεται σε διαφορετικά χρώματα -με συγκλίνουσες ή αποκλίνουσες αποχρώσεις- πάνω σε μια εποχή ρευστή, όσο και η ποίηση που σήμερα γράφεται. 


                                                      
                                                                   

 Ποιητικές διαστάσεις

Ποιες είναι οι ορίζουσες ενός ποιητικού χώρου, που αφ' ενός υποδεικνύουν μια προσέγγιση ενώπιον ενός ποιήματος, αφ' ετέρου επιτρέπουν τη χαρτογράφηση τάσεων στην ποιητική γραφή; Μία από τις πλέον αποκαλυπτικές και συζητημένες διακρίσεις οφείλεται στον Ελύτη.Στο δοκίμιό του για την ποιητική του Ρωμανού του Μελωδού κάνει τη διάκριση επίπεδης και πρισματικής ποίησης και δι' αυτής χαρτογραφεί την ελληνική ποιητική δημιουργία. 

Τα πρισματικά ποιήματα «κυματούνται» και δίνουν δεσπόζουσα θέση σε φραστικές μονάδες αυτοδύναμης ακτινοβολίας, εκπληρώνοντας την αποστολή τους και με τα «καθ' έκαστον» μέρη της ποιητικής γραφής, ενώ στην επίπεδη απουσιάζουν οι γλωσσικές εξάρσεις και το ποίημα προσεγγίζεται ως «όλον».
 
Στον πρώτο πόλο (της επίπεδης ποίησης) βρίσκεται ο Καβάφης και ο Σεφέρης, στο δεύτερο (της πρισματικής) ο Κάλβος, ο Αισχύλος, ο Ρωμανός (πιθανότατα κι ο Ελύτης), και κάπου στη μέση στέκει ο Σολωμός. Το στίγμα εκάστου ποιητή εξαρτάται από την πυκνή ή όχι εμφάνιση των φραστικών μονάδων με αυτοδύναμη ακτινοβολία. Για να κατανοήσουμε τούτες τις μονάδες, είναι διαφωτιστικό ένα άλλο κείμενο του Ελύτη, οι «Σημειώσεις ενός λυρικού», στο οποίο επιχειρεί μία, όπως ο ίδιος την ονομάζει, «κωδικοποίηση της ποιητικής εκφραστικής»: περιγραφή ευθεία, περιγραφή πλαγία, συγκινησιακός αρμός, στοχασμός λυρικός, αναπαρθενευτική σύνταξη, παρομοιώσεις πρώτου έως και τρίτου βαθμού, εικόνες πρώτου εώς και τρίτου βαθμού, πλέγματα γλωσσικής γοητείας. Η διάκριση του Ελύτη είναι μεν αποκαλυπτική, αλλά δίνει έμφαση σε μία μόνο διάσταση της ποιητικής γραφής: στον τρόπο των λέξεων. Προκειμένου εδώ να χαρτογραφηθεί η νεότερη ποιητική γενιά, εκείνη της επανεκκίνησης, το στίγμα ενός ποιητικού έργου θα αναζητηθεί σε ένα χώρο τεσσάρων διαστάσεων. Οι πρώτες τρεις διαστάσεις είναι πιο απτές και διαμορφώνουν τον οικείο χώρο στην αποτίμηση, λίγο-πολύ, κάθε ποιήματος: τρόπος, αναφορά, επιρροές. Η τέταρτη διάσταση είναι ίσως η πιο σημαντική, αλλά και ριψοκίνδυνη όσον αφορά την απόπειρα κάποιου να τη διατυπώσει με λέξεις. Αφορά την αίσθηση που αποπνέει ένα ποιητικό έργο.
  Ξεκινώντας με τον ιδιαίτερα κρίσιμο τρόπο των λέξεων σε ένα ποίημα, αυτός περικλείει διακρίσεις όπως οι προαναφερθείσες του Ελύτη, ή συναφείς, όπως η διάκριση μεταξύ άμορφης, ομοιόμορφης και εύμορφης ποίησης («Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», «7» 2.3.2014). Ομως μια προσέγγιση της ποιητικής γραφής θα ήταν λειψή, χωρίς έμφαση στο τι εν τέλει λέει ένα ποίημα. Εκείνο δε για το οποίο μιλά, επηρεάζει τον τρόπο των λέξεων, οι οποίες με τη σειρά τους ανατροφοδοτούν το εκάστοτε περιεχόμενο. Αναζητώντας την αναφορά ενός ποιήματος -τη θεματική του- αυτή εξακτινώνεται σε τρεις κατευθύνσεις: εαυτός, άλλα πρόσωπα και αντικείμενα.
Ποιος ρόλος «κλέβει» την παράσταση κάθε φορά; Το υποκείμενο και τα βιώματά του, πρόσωπα του άμεσου περίγυρου ή ο κοινωνικός σχηματισμός; Πώς εισέρχονται τα αντικείμενα και ενίοτε συμβολοποιούνται, είτε πρόκειται για φυσικά τοπία είτε για το μικρόκοσμο μιας πόλης; Τα προηγούμενα ερωτήματα δείχνουν ορισμένες προκλήσεις στην αναζήτηση της αναφοράς ενός ποιήματος. Το δε πεδίο αναφοράς δηλώνει και την απόπειρα ερμηνείας, αυξάνοντας τις απαιτήσεις για μια σύνθεση. Κατά πόσο δηλαδή ένα ποίημα αποπειράται να συλλάβει κάτι από την ανθρώπινη κατάσταση σε μια εποχή.
Η τρίτη διάσταση αφορά τις επιρροές ενός ποιήματος και πώς εν τέλει αναμετράται με την κρυσταλλωμένη ποιητική παράδοση. Εφ' όσον η ποίηση εκλαμβάνεται ως ένα είδος τέχνης που υπόκειται σε μία εξέλιξη, η προσοχή στρέφεται και στις ποιητικές συγγένειες ενός ποιήματος, τι συνδυάζει, τι προσπερνά, ή τι απορρίπτει. Υπ' αυτό το πρίσμα, έχει σημασία ο κατά Μπλουμ παράξενος αιφνιδιασμός που ενίοτε προσφέρει ένα λογοτεχνικό κείμενο, η εναλλαγή ανάμεσα στο οικείο και το ανοίκειο. 
  
  Οι τρεις διαστάσεις (τρόπος, αναφορά, επιρροή) προσδιορίζουν έναν τρισδιάστατο χώρο απτό και διυποκειμενικό, ο οποίος διαμορφώνει ένα αναγνωστικό πεδίο συμφωνίας ή διαφωνίας, ακόμα και αντιπαράθεσης, για ένα ποιητικό έργο. Μας απομακρύνει κατά το δυνατόν από τις κακοτοπιές ενός κοινοτισμού, στον οποίο το ίδιο το κείμενο παίζει ισότιμο ρόλο (αν όχι υποδεέστερο) με την παρουσία του συγγραφέα στη λογοτεχνική κοινότητα και τις συνάφειες που εκεί αναπτύσσει. Αλλά η τέταρτη διάσταση είναι ίσως η πιο σημαντική. Η αίθηση που αποπνέει ένα ποιητικό έργο είναι κάτι πιο υποκειμενικό, είτε ως δημιουργία είτε ως πρόσληψη, και μόνο εύκολη δεν είναι η διατύπωσή της με λέξεις. Συνήθως αυτήν αναζητούμε στην ποίηση, και η αναγνώρισή της προϋποθέτει μία κάποια εξοικείωση με τις προηγούμενες τρεις διαστάσεις, τις χειροπιαστές και διυποκειμενικές.
Οι τέσσερις διαστάσεις (τρόπος, αναφορά, επιρροές, αίσθηση) δεν είναι σε στεγανά μεταξύ τους, αλλά συνδιαμορφώνονται. Η δε σχέση των τριών πρώτων με την πιο αινιγματική τέταρτη, θα μπορούσε να φωτιστεί κάπως μέσα από τη σχέση της επιγένεσης. Η έννοια της επιγένεσης ανιχνεύεται στο Περί Ψυχής του Αριστοτέλη και είναι από τις πλέον δημοφιλείς στη σύγχρονη φιλοσοφία του νου.
Η αίσθηση επιγίγνεται στον τρόπο, την αναφορά και τις επιρροές. Ενα κείμενο με λογοτεχνικές αξιώσεις προϋποθέτει (ενδεχομένως σε διαφορετική αναλογία) κάποια «τριβή» με τις τρεις πρώτες διαστάσεις. Από τούτη την τριβή αναδύεται. Αλλά ούτε εξαντλείται ούτε ανάγεται εκεί. Η αίσθηση ενός ποιήματος αποτελεί ένα μυστηριώδη τόπο για τον οποίο δεν μπορείς εύκολα να μιλήσεις, αλλά τον πλησιάζεις διαισθητικά.
Ενα κριτικό έργο, όσο και αν είναι διαφωτιστικό και απαραίτητο για την ανίχνευση των χειροπιαστών διαστάσεων σε ένα ποίημα, επιτελεί μια προεργασία ώστε να συλληφθεί «πλαγίως», διά της σιωπής ή της δείξεως, η όποια ξεχωριστή του αίσθηση. Σα να είναι εκείνη η βιτγκενσταϊνική ανεμόσκαλα, την οποία αφού απαραιτήτως την ανέβεις, μετά οφείλεις να την πετάξεις για να δεις το ποίημα σωστά. Για να το νιώσεις.
Εχοντας λοιπόν για αποσκευή αυτές τις τέσσερις διαστάσεις, ως ορίζουσες του ποιητικού χώρου, μπορούμε μέσα από τα ίδια τα κείμενα να ρυθμίσουμε ανάλογα τον εξάντα μας, και εποπτεύοντας το νυχτερινό ουρανό της σύγχρονης ποιητικής δημιουργίας να ανιχνεύσουμε την Ανδρομέδα, τον Ωρίωνα, τις Πλειάδες και άλλους αστερισμούς σε κοντινές ή μακρινές περιοχές.


                                                                           

Η διάθλαση των παίδων

 

 Κάνοντας λόγο για ποιητική γενιά της επανεκκίνησης, η αναφορά περιλαμβάνει το ποιητικό έργο όσων πρωτοδημοσίευσαν λίγο πριν - λίγο μετά το γύρισμα της χιλιετίας, έχουν εκδώσει τουλάχιστον 3-4 συλλογές, ώστε να ανιχνεύεται ένα ποιητικό πρόσωπο, και γειτνιάζουν κάπως ηλικιακά, οπότε μοιράζονται ορισμένες παραστάσεις, όπως συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση με όσους γεννήθηκαν μεταξύ 1965 και 1975 (συν πλην 2 έτη).

  Ερωτήματα όπως, για παράδειγμα, αν ο Αγης Μπράτσος (γεννηθείς το 1963) ή ο Δημήτρης Ελευθεράκης (γεννηθείς το 1978) ανήκουν στη γενιά της επανεκκίνησης, περνάνε σε δεύτερο πλάνο, ακόμα και αν η απάντηση είναι καταφατική. Οι αρχικές οριοθετήσεις επιδιώκουν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά και όχι ως προκρούστεια κλίνη, δίνοντας προτεραιότητα στα κείμενα και τη συνακόλουθη χαρτογράφηση ρευμάτων. Κάτι που θα άξιζε να επαναληφθεί έπειτα από μια δεκαετία, ενσωματώνοντας τις όποιες αναθεωρήσεις στα ονόματα καθώς εξελίσσεται η γραφή τους.
Η χαρτογράφηση προϋποθέτει μιαν αποσαφήνιση στις ορίζουσες του ποιητικού χώρου. Αυτές προσδιορίστηκαν ως προς τέσσερις διαστάσεις: τρόπος, αναφορά, επιρροές, αίσθηση (βλ. «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», Επτά, 20.4.2014). Περιοριζόμενοι στις πρώτες τρεις -πιο διυποκειμενικές- διαστάσεις (τρόπος, αναφορά, επιρροή), είναι δυνατό να φανούν ομοιότητες, διαφορές και αναλογίες στην έκφραση. Δύο ποιητές, για παράδειγμα, με ομοιότητα ως προς τον τρόπο, μπορεί να έχουν διαφορετικό πεδίο αναφοράς. Ή εκκινώντας από παρόμοια επιρροή, να πηγαίνουν προς διαφορετικές κατευθύνσεις, ανάλογα με το πώς αναμετρώνται μαζί της. Οπότε το σχήμα των τεσσάρων διαστάσεων μας επιτρέπει, αφ' ενός να προσδιορίσουμε το στίγμα ενός ποιητικού έργου, αφ' ετέρου να συλλάβουμε την πολυρρυθμία στη γενιά της επανεκκίνησης. Στη συνέχεια, μια πιο δύσκολη διερεύνηση αφορά τις γειτνιάσεις στο στίγμα ενός εκάστου ποιητή, αναδεικνύοντας τυχόν ομαδοποιήσεις ή ρεύματα.
Δίνοντας έμφαση σε αυτές τις γειτνιάσεις, και ξεκινώντας από τον κρίσιμο τρόπο των λέξεων, μια πρώτη διαπίστωση είναι η επανεκκίνηση του φορμαλισμού, ως μέλημα της μορφής. Στίχοι απέριττοι με αιφνίδιες συναντήσεις λέξεων, όπως φανερώνονται στα εύμορφα και λεπταίσθητα ποιήματα των Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου, Θεώνης Κοτίνη, Κατερίνας Ηλιοπούλου, Πάνου Δρακόπουλου, Γιάννη Ευθυμιάδη, Γιώργου Παναγιωτίδη, ή στις ρυθμικές μεταπτώσεις της Αριστέας Παπαλεξάνδρου. Στον ίδιο φορμαλισμό εντάσσεται, έστω και ως οριακή περίπτωση, η συνέχιση της ομοιόμορφης ποίησης ως επιστροφή στην παραδοσιακή στιχουργική. Το νήμα των Καψάλη, Κοροπούλη και Λάγιου ξετυλίγουν οι Δημήτρης Κοσμόπουλος και Κώστας Κουτσουρέλης. Η δε άμορφη ποίηση, στην οποία ο στίχος συμπλέει με την καθημερινή γλωσσική χρήση, αν και ατονεί, εκπροσωπείται, για παράδειγμα, από ποιήματα της Μαρίας Τοπάλη.
Ομως εδώ ο φορμαλισμός επανεκκινεί ταυτόχρονα και το αίτημα της αναφοράς έξωθεν του υποκειμένου, κάνοντας σταδιακά τη μετατόπιση, από μιαν ερμητική αυτοαναφορά (έντονο χαρακτηριστικό στη γενιά του '80) προς μια εξωστρέφεια. Οι Γιάννης Στίγκας και Σταμάτης Πολενάκης μάς θυμίζουν κάτι ξεχασμένο στη σύγχρονη ποίηση: με λίγες λέξεις-πινελιές μπορούν να σκιαγραφηθούν πρόσωπα και μεστά τους χαρακτηριστικά. Στα δε αντίστοιχα ποιήματα επιβάλλονται σαφής ειρμός και ξεκάθαρα περιγράμματα, χωρίς ο αναγνώστης να χάνεται στου μοντερνισμού τα ενίοτε χαώδη διάκενα μεταξύ των στίχων, ενώ φιλοξενούνται φωνές από διαφορετικές αφηγηματικές γωνίες. Επιπλέον, όψεις του κοινωνικού σχηματισμού, από καίριες στιγμές ή συμβολικές καταστάσεις του παρόντος χρόνου, εισέρχονται σε ποιήματα των Δημήτρη Αγγελή, Δημήτρη Κοσμόπουλου και Κώστα Κουτσουρέλη. Στους δύο πρώτους μέσα από μια θρησκευτική πνοή, στον τελευταίο μέσα από έναν κονδυλικό μηδενισμό.
 
  Βέβαια, ο υπαρξιακός πυρήνας παραμένει στη γενιά της επανεκκίνησης, σε ποικιλία αποχρώσεων. Ο ερωτισμός στη Λένα Σαμαρά ή την Ελσα Κορνέτη, ο αισθαντισμός στον Βασίλη Ρούβαλη, δίπλα στον γκρεμό ο Δημήτρης Περοδασκαλάκης, στίχοι-αναμμένα κάρβουνα στον Γιάννη Αντιόχου, χαμηλόφωνοι ψυχικοί κραδασμοί στον Αργύρη Παλούκα, μνήμη και φυσιολατρεία στον Γιώργο Λίλλη, η εναλλαγή τρυφερότητας και ειρωνείας στο ρεαλισμό της Γιώτας Αργυροπούλου. Ομως πέραν της μετάβασης από την ερμητική αυτοαναφορά σε έναν περιεχομενικό φορμαλισμό, το κρίσιμο ερώτημα για τους ποιητές της επανακκίνησης θέτει εμμέσως ένας εξ αυτών, ο Γιάννης Λειβαδάς, σε ένα δοκίμιό του για τη γενιά του '30: υπάρχει κάτι το αυτοφυές στη γραφή τους;
Αναζητώντας αυτό το κάτι, έχοντας ως αφετηρία την τέταρτη -υποκειμενική- διάσταση της ποιητικής γραφής, μπορεί να απομονωθεί μια αίσθηση διάθλασης. Στη διάθλαση ως φυσικό φαινόμενο, μια ενεργειακή δέσμη εκτρέπεται ή διασπάται, καθώς περνά από στρώματα διαφορετικής σύστασης. Τούτο ανιχνεύεται σε ορισμένες ποιήτριες ή ποιητές που ήδη αναφέρθηκαν, όπως για παράδειγμα στον Πάνο Δρακόπουλο. Γίνεται ακόμα πιο εμφανές σε κείμενα όπως αυτά της Φοίβης Γιαννίση. Η γραπτή ποιητική έκφραση διαθλάται στην ηχητική εκφορά, ή στην παράθεση με ομόρριζα κείμενα της αρχαιότητας. Κάπως έτσι, λέξεις εναλλάσσονται από το παρασκήνιο στο προσκήνιο, ένας διαφορετικός φωτισμός συντελείται, νέες σκιάσεις αναδεικνύονται. Κάτι ανάλογο ανιχνεύεται σε κείμενα του Βασίλη Αμανατίδη. Εδώ η ποιητική ενέργεια, περνώντας από την ψηφιακή εποχή και τις μεταγλώσσες της, σπάει σε δεκάδες φωνές.
Ταυτόχρονα όμως η διάθλαση, ως θλάση μιας ευπιστίας, γεννά μέσα από τις σπασμένες φωνές το αίτημα μιας ενότητας, μιας αφήγησης έστω και με άλφα μικρό, υπερβαίνοντας τον επιμερισμό της μεταμοντέρνας συνθήκης ή τα γραφικά παιχνίδια λέξεων. Το ποιητικό έργο γίνεται όλο και πιο αρτιωμένο καλλιτεχνικά αν από τα διάσπαρτα χρώματα σχηματιστεί ένα ουράνιο τόξο, ικανό να εκτοξεύσει τη συγκίνηση στον ορίζοντα της ποίησης. Ικανό να δημιουργήσει ποιητικό ύφος. Τούτο το αίτημα, ή μάλλον στοίχημα, είναι πιο ορατό στις διαθλάσεις του Σωτήρη Σελαβή (σε άλλο μήκος κύματος από εκείνες των Γιαννίση και Αμανατίδη). Τα περάσματά του από την παραδοσιακή μετρική στα πεζόμορφα ποιήματα συνυπάρχουν με ένα λόγο συμπαντικό. Η επιδιωκόμενη ενότητα δεν μοιάζει με εκείνη του ρομαντισμού, αφού η ποίηση δεν αντιδρά στον επιστημονικό λόγο αλλά τον οικειοποιείται (όπως συμβαίνει με την αστρονομία στον Σελαβή), περιλαμβάνεται στα δικά της θραύσματα, προκειμένου να αποτεθούν όλα σε έναν καμβά, συνεισφέροντας σε μια εποπτική θέα της ανθρώπινης περιπέτειας. Κάπως έτσι, η γενιά της επανεκκίνησης, διά του περιεχομενικού φορμαλισμού και της διαθλώμενης ποιητικής ενέργειας, αναμετράται με την εποχή της και τις δίνες που περιέχει.

 ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ  ΕΔΩ:
1: Ποιητική επανεκκίνηση http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=418063 2: Διαστάσεις του ποιητικού χώρου http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=426306 3: Η διάθλαση των παίδων http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=443037