Τα μαλλιά του Φιν
Εύα Στεφανή
Πόλις, 2014
40 σελ.
****
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη
Τα μαλλιά του Φιν. Άγριο κοίταγμα. Διαδρομή αποδόμησης. Λεπίδα κοφτερή.
Ξετυλίγονται ιστορίες επιμέρους που θυμίζουν κινηματογραφικά στιγμιότυπα. Εικόνες αλλόκοτες συντίθεται για να αποσυνθέτουν αλήθειες. Σε ξεβολεύει εύκολα η Εύα Στεφανή. Σε εμπλέκει με μαεστρία σε μια ιστορία ενηλικίωσης. Τρως γροθιά στο στομάχι, όλη δική σου. Το σοκ της εικόνας, το σοκ της αίσθησης, το σοκ της ανατροπής!
Στο βυθό της ύπαρξής της υπάρχουν τραύματα, αγιάτρευτα ίσως ακόμα. Μια αλυσίδα που τη δένει με τα πατρογονικά της. Τα πρόσωπά της σαν να έχουν βγει από έργο του Ιονέσκο ή του Μπέκετ. Δεν μιλάει κανένα σε α πρόσωπο, αλλά είναι στιβαρή η αίσθηση που αφήνουν έτσι όπως στιγματίζουν το παρελθόν της αφηγήτριας. Ποιητικότροπα ευσύνοπτα κείμενα που παραπέμπουν σε άλλοτε σκληρές, άλλοτε αστείες, άλλοτε παράξενες εικόνες.
«Δύο ξανθές γυναίκες κάθονται στην αποβάθρα με τα πόδια τους μέσα στο νερό. Μιλάνε ψιθυριστά. Είναι όμορφες αλλά δεν έχουν δόντια. Η μία έχει στο στόμα της έναν σταυρό. Η άλλη μια καμπάνα. Εσπερινός.» (Συνομιλία). Παιδικές αναμνήσεις συρρέουν, εύγλωττες και ανατρεπτικές ενός αδιάφορου παρόντος. Η αίσθηση μιας εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Ο εραστής που αντί για ρώγες βρήκε κουμπιά δεμένα με κλωστή και έφτιαξε εργόχειρο, ένα σώμα κεντητό. Η γιαγιά με την τρύπα στο κεφάλι που άλλοτε είναι λίμνη, άλλοτε μυρμηγκοφωλιά. Η αφηγήτρια που μια φιστικιά φύτρωσε στην πλάτη της. Ο ιερέας που πήρε ένα ψαλίδι και χρατς χρουτς έσκισε την πρόσοψη του σπιτιού σε μια έξαρση διάθεσης για χαρτοκοπτική. Μια παράξενη οικογένεια στην οποία όλοι είναι και μαζί και μόνοι. «Κοιμόμαστε όλοι μαζί στην κουζίνα για να βλέπουμε τηλεόραση. Ξαπλώνουμε ο ένας πάνω στον άλλο. Πρώτα ο μπαμπάς μπρούμυτα. Μετά η μαμά ανάσκελα. Ανάμεσα στη μαμά και τον μπαμπά μπαίνει ο ένας αδερφός. Από πάνω τα δίδυμα. Στην κορυφή η κόρη μπρούμυτα. Κουβέρτες δεν χρειάζονται γιατί ο ένας ζεσταίνει τον άλλο. Στο κρεβάτι μπορούν να μπουν και άλλοι συγγενείς, αρκεί ο καθένας να έχει το δικό του τηλεκοντρόλ.»
Ο αναγνώστης προσκαλείται και προκαλείται να χορέψει τον χορό του άλογου και του παραλόγου. Σε ένα βιβλίο που η έννοια της κυριολεξίας όχι απλά έχει υπονομευθεί ή έστω μειωθεί. Μιλάμε για εξαφάνιση του κυριολεκτικού λόγου και καταβύθιση στα βαθιά νερά μιας ιδιόμορφης μεταφοράς, καθώς και της διάθεσης που τη συνοδεύει. Είναι οι πληγές της σίγουρα οι πηγές αυτής της τέχνης. Παίζει με αυτές, τις αναπλάθει, τις λαξεύει, τούς δίνει μια άλλη υπόσταση, δημιουργώντας παράλληλα πολλά μικρά παράλληλα σύμπαντα. Με υπαινικτική πάντα γραφή, ανασυνθέτει το θραύσμα φλερτάροντας ασύστολα με το παράδοξο. Το υλικό της είναι σκοτεινό και το μετουσιώνει σε «φωτεινή γραφή». Η καταβύθιση στις αναμνήσεις, τις αρνήσεις, τις ματαιώσεις της παιδικής και εφηβικής ίσως ηλικίας οδηγούν στην έκφραση μιας ισχυρής αίσθησης για τα πράγματα.
Κολυμπάμε με γουρλωμένα μάτια στο βυθό της συνείδησής της, μας παρασέρνει και μας μαγεύει το ανοίκειο των εικόνων που δημιουργεί. Κάθε εικόνα και ένα επεισόδιο, μια ιδιαίτερη φέτα ζωής πασπαλισμένη με πλούσια και ανατρεπτική φαντασία.
Το υγρό στοιχείο είναι κυρίαρχο στην πεζόμορφη αυτή συλλογή την γεμάτη μικρά ή μεγάλα αινίγματα και μυστήρια. Το νερό έχει πολλαπλή συμβολική στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Η λέξη «φιν» άλλωστε, μεταξύ άλλων σημαίνει πτερύγιο. Άρα, δεν πρέπει να πρόκειται για κάποιο πρόσωπο. Ή ίσως να είναι μια προσωποποίηση του πτερυγίου για την δημιουργία ενός ήρωα που βυθίζει μέσα στο νερό τη μνήμη, για να σκαλίσει, ή να βγάλει στην επιφάνεια ό,τι είναι καλά κρυμμένο εκεί. Το νερό είναι ροή, ζωή, θάνατος, αλλαγή, ηρεμία και πολλά ακόμη. Αν υποθέσουμε ότι η αφηγήτρια έχει το κεφάλι της μέσα στο νερό ή αν σκεφτούμε ότι τα αφηγείται όλα αυτά ως μωρό μέσα στον αμνιακό σάκο, καταλαβαίνουμε πόσο στρεβλά, παράφορα, αλλιώτικα μπορεί όλα να μοιάζουν μέσα από αυτήν την οπτική.
«Μέσα και έξω από αυτήν νερό. Ανοίγει τα χέρια της και τα λέπια της λαμπυρίζουν. Από το στόμα της βγαίνουν κοχύλια που σκεπάζουν το βουνό.(Ψάρι)
Παλίρροια των αισθήσεων και των αισθημάτων, βουτιά σε αυτό που είναι δύσκολο να ειπωθεί με λόγια ευκόλως κατανοητά. Αλλά χρειάζεται να δοθεί με τρόπο ιδιαίτερο που θα αγγίξει χορδές ξεχωριστές. Δεν είναι ότι χρησιμοποιεί περίτεχνες λέξεις. Όχι καθόλου! Αντίθετα! Είναι ο τρόπος που τις συνθέτει, που τις συνδυάζει, για να φτιάξει τις εικόνες. Το κάθε μικρό κειμενάκι μοιάζει με κολάζ που αποτελείται από ποικίλα κομμάτια που αν τα δεις μαζί σου αφηγούνται μια σουρεαλιστική ιστορία. Άλλοτε πάλι θυμίζει παιδική ζωγραφιά. Αλλά διαθέτει και μια επικινδυνότητα στα σημεία. Κάτι που σε αναστατώνει όταν το συναντήσεις.
«Πρωτοχρονιά και δεν έχουμε βασιλόπιτα. Είναι όλα κλειστά. Προσφέρω το αριστερό μου στήθος που είναι ζεστό σαν τσουρέκι. Ο μπαμπάς το χαράζει με το μαχαίρι. “Του Χριστού, του φτωχού, του σπιτιού, του μπαμπά, της μαμάς, του αδερφού, της αδερφής. Και του χρόνου να ’μαστε καλά”». (Πρωτοχρονιά).
Μια ακόμα μετάφραση της λέξης φιν από τα αγγλικά:
αναφέρεται στο είδος χτενίσματος που συχνά αποκαλείται μοϊκάνα και μοιάζει με όρθια στάχυα. Aναμνήσεις που μπλέκονται και κρύβουν μυστικά και μπλεξίματα, ίσως και μυστικά συναισθήματα που συνδέονται με την τρυφερότητα, αλλά και τη αγριότητα της παιδικής ηλικίας.
«Δειλά δειλά φυτρώνουν την αυλή μας τα μαλλιά του Φιν. Είναι κίτρινα και ψηλά στα στάχυα. Δεν τα ποτίζουμε πολύ για να μην μαλακώσουν. Τα απογεύματα σκαρφαλώνουμε πάνω τους και πλέκουμε κοτσίδες. Μερικοί κρύβονται πίσω από τις τεράστιες αλογοουρές και λένε μυστικά. Όταν βρέχει τα μαλλιά του Φιν ζαρώνουν και μπερδεύονται. Βγαίνουμε τότε με σκληρέ βούρτσες και χτενίζουμε την αυλή».
Δεν ξέρεις ακριβώς να κατατάξεις το βιβλίο εννοιολογικά, σίγουρα είναι κάτι που διαθέτει το δικό του στυλ, δεν μπαίνει στο καλούπι του λογοτεχνικού είδους. Λυρικό στα σημεία, με σωστή οικονομία, δεν έχεις παρά να το γευθείς.
http://fractalart.gr/ta-mallia-tou-fin/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου