Translate

Δευτέρα 30 Ιουνίου 2014

notationes /// ΙΟΥΛΙΟΣ -ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2014 /// ΕΚΤΩΡ ΠΑΝΤΑΖΗΣ /// Βάρδοι και Νόστος-ένα κείμενο εκτός ορίων(απόσπασμα)





                                                         



                                                  


                          




 


Ανοίγω



χέρια η πραγματικότητα να χωρέσει στη φτερούγα της μέρας, ότι υφάνθηκε με νύχτα τ αρπάζει το φως, θεοτικά άρχονται ανοίγματα, σμίγουν το χνώτο τους πάνω από το σπαρασσόμενο βασίλειο,'Aδης καταπίνει. Σ αυτό το κενό συμβαίνει ανάδυση απόβλητων, με τη φτέρνα στην πέτρα κόβουν πικρό καρπό προσφέρουν με νόημα, αποσβολωμένοι στου χρόνου το καράβι.
Είσαι ό,τι λεν' τα φυλλοκάρδια
Για να τους πλησιάσουμε πρέπει να τινάξουμε από πάνω μας την επιρροή των μοντερνιστών,όπως τινάζουν τα ζώα το νερό,γιατί στην περίπτωσή μας ισχύει το σύνδρομο του”ψηλώματος του νου” ,πήραν τα μυαλά μας αέρα πτωχαλαζονείας επειδή νομίσαμε ότι τα έργα που διαβάσαμε τα φτιάξαμε κιόλας,-άλλη η περίπτωση “γαύρο ανάστημα” στο Περί ύψους.
Μόλις στραφήκαμε στη μέσα Ελλάδα,στο λόγο που μας ανήκει και μας καλεί,ξύπνησε ξάφνου το αισθηματικό μας αίμα και μας μίλησε η φράση από μέσα βαθιά,παρακάμπτοντας τα ψιμύθια που έφραζαν την οπτική μας,τη ματιά μας.
Γιατί τώρα έχουμε πεπληρωμένο λόγο,αρτίωση βίων,τσαλακώματα ζωής εθνικής,και τις αναμετρήσεις τους.Περίσσιο συναίσθημα μας φτάνει μέσα απ' τη φωνή τους. Κάθε όψη έργου και στήριγμα .Τώρα διαβάζεται η πνευματική πορεία,η ιστορικότης .
Αφού στρώνεις μνημείο για ποιητές σε πιάνει μια θλίψη αφόρητη γιατί διαπιστώνεις τί είναι φόρος θανάτου όσο το έργο είναι κατάλυση λήθης άλλο τόσο είναι ο θάνατος σατράπης.Όμως το σημαντικό είναι ότι είναι υλικό της εποχής τους,και τους μετράμε μέσα στην ιστορικότητα.Γλωσσικός διαφωτισμός και τέχνη, ένα ευρύτερο περίγραμμα με ανώτερη στόχευση, προτάσσοντας νηφάλιο λόγο.
Του Απρίλη πουλιά του Μάη λουλούδια να σου γίνονται εσένα τραγούδια φιλιά
Το βιβλίο στην ώρα της αναπαράστασής του,αυτό θυμίζει τούτη η έκδοση,αυτή η περίληψη,συνοπτικό κάτι των ποιητών της “Καθημερινής”. Κι όμως ως δέσμη σημασιών,ποιήσεων, ακτινοβολεί.Κάλλιστα οι εικόνες και μόνον των δημιουργών μας φωτίζουν,στον καιρό που ο εικονισμός είναι τέχνη ειδωλική,πέρα για πέρα,το ρηχό έχει το βάθος του,την οικεία βαθύτητα που σώζει καθώς μας αρπάζει από  μέσα μας,καθώς νιώθουμε το χνώτο τους κοντά μας. 

 
*


1.
"Είμαστε σαν τη δροσιά που πέφτει στον κάμπο κι απέκει την παίρνει ό ήλιος". (Δ.Σολωμός)


Το δράμα της εθνικής αποκατάστασης συνεχίζεται,γιατί δεν ολοκληρώθηκε μήτε στην υλική της υπόσταση μήτε στα εθνικά μέλλοντα,η δε διαφθορά μόνιμη όπως και η ανέχεια .Μονότατος ο Έλληνας αμέτοχος παιδείας και προκοπής,τρεκλίζει ανάμεσα σε υποδείξεις και χρεωμένος.Κανένα χρέος ,κανένας θεσμός δεν ευδοκιμεί στη μικρή τούτη χώρα όπου αντιβλέπονται προύχοντες μεσάζοντες πολιτικάντες ,βαυκαλισμένος λαός,που δεν νοιάστηκε να ανεβάσει το πραγματικό επίπεδο πλούτου,ως δικαιοσύνη ,αξίες ,παραγωγικότητα, οργάνωση,εθνικό βίο.
Πώς να βρεθεί γλώσσα που να ιστορήσει όσα δεν έχουν ειπωθεί στα καλλίτερα παραδείγματα,έλλειψη άγκυρας πυξίδας νηνεμία στα πανιά,ολιγαρχική νοοτροπία και καπετανάτα,έθος δουλοπαροίκων. Εν μέσω τέτοιων καταστάσεων ,ο μικτός ,έκθετος και κόμης μαζί,Σολωμός κυοφορεί και τίκτει μια γλώσσα μεστή χυμών οπώρας.Γλώσσα που συνεχώς αναδίδει,κι επίσης διανόημα,σύνθεση,όλα μαθητείας απαύγασμα ιταλιώτιδος μούσης.Δεν είναι μόνο ελεύθερος ο στίχος του,είναι ταυτόχρονα πλούσιος ο ρυθμός ,και είναι υψηλής πνοής δράμα.Υψώνεται μια αρμονία θραυσμάτων τέτοια που είναι η μορφή της Ελλάδας,από απότομο φρόνημα αθλητών ηρώων του γένους,η χώρα τραγουδά μαχομένη μέσα στα κουρέλια της ,κι ο ποιητής της δεν μπορεί να την αντικρίσει παρά ως τυφλός με τη λύρα στον ώμο,βαδίζοντας στ' ακρογιάλια της ακούγοντας το φλοίσβο καθώς αισθάνεται τον αφρό στα πόδια δαντέλα του ποδόγυρου της υψολόκορμης ακριβής του που θροΐζει.Γυρισμένα τ' αυτιά του έχει στη φωνή της που καθώς υψούμενη τον έλκυσε ,την έκλεισε στην καρδιά του ελεύθερη.
Δυό βήματα πιο κοντά στον Σολωμό μισό βήμα κοντύτερα στην ποίηση,συναισθηματική μας απόκριση στου γενάρχη τα κελεύσματα αφουγκραζόμαστε στενά το εγχείρημα,αισθανόμαστε την πράξη που είναι η γραφή.Και μας συνέχει. Χωρίς αυτή τη συνέχεια έθνος δεν υπάρχει μήτε ελευθερία και γλώσσα δηλαδή αλήθεια.
Η πνευματική προσφορά ,το έργο ,έχει αυτή την μοναδική ανιδιοτέλεια,να είναι μια δόσις,ένα σκίρτημα ιστορικότητας.Εγκαθιστά έναν ήλιο πνευματικό πάνω απ' τη χώρα,το λαό, ο αόρατος Ναός του έθνους είναι αυτό.
Στήν πλάκα πέφτω ,καί θαρρώ πώς δέ θά σού βαρύνη.
Παρθέν',από τά χείλη μου κι' από τά γόνατά μου.(ΕΙΣ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΑΙΜΙΛΙΑΣ ΡΟΔΟΣΤΑΜΟ)




 
2.
κάλβιο μέλος


Όταν το είναι μου γίνει τρόπος να είμαι
τότε η ελεύθερη τροπή του είναι μου με αναγεννά
είναι η αρμονία μου,είμαι η αρμονία μου,
ευδαιμονία μου μόνη


Λύρα πολεμιστήριος,των παληκαριών,βροντάουν τα άρματα στα όρη ξεχύνονται ακούσματα αστραπής,το στερέωμα σχίζουν ουρανομήκη.Αμετακίνητο πάθος τρέχει τους ύμνους τρέχει τα ύψη τα βάθη.Ως στενά πολιορκημένος δίνει τον τόνο οξύ θέλει με αυτό να νικήσει σκλαβιά και θάνατο,ανεβαίνει τα κρημνά της αρετής κινδυνώδη ποίηση,γυρνά στην εν εγέρσει πατρίδα του με το στίχο όντας σε έξαρση αναζήτησης ιδεών.
Ο τόνος προστακτικός δίκην προσευχής,η επίμονη προσφώνηση με επαναλήψεις είναι χτύπος στη φλέβα, ελευθερίας πόθος και αρετής η μορφή είναι τρόπος του υψηλού.Ακατάπαυστη ενεργός ιδέα,τεντωμένες χορδές δηλώνουν τα υπερθετικά, οι παρακείμενοι, η γλώσσα οργά ,του γένους πάνδημη έγερση, πάλλει η καρδιά χτυπά με βία. Με μονάδες συνθέσεως τις στροφές ως πεντάκτινο αστέρι μέσα στο ευρύ σκότος,ανυπόταχτος στα φιλολογικά συμπαρομαρτούντα,έχει η γραφή του αγέρωχο φρόνημα,απαράμιλλο σφρίγος.
Παρακάμπτω τους αλαζόνες του σήμερα, αυτούς όσους μασάνε φύλλα δάφνης και μυρίκης,κλαίνε χήρες κι ορφανά.Με επίκληση στη μορφή του ο Καρυωτάκης απομαγεύει τα αισθήματα για πατρίδα οπού οι αλλόφρονες σκυλεύουν το πτώμα της,αυτήν την πεσμένη χώρα ,που άν τη μισεί ,βαθιά τον θέλγει έστω μισή,αυστηρός κι αυτός σαν από ατσάλι.
Εικάζω ότι ο Κάλβος διδάχτηκε την αρχαία ελληνική σε πανεπιστημιακό επίπεδο(λελυπημένα τετριχωμένα ..).Το ασυναίρετο με τη συμπλοκή φωνηέντων είναι χτύπημα φτερούγας αετού από κορυφή σε κορυφή,η προστακτική είναι όπως προσευχής κέλευσμα,με τον Ωκεανό απηχεί ομηρικά,στόμα γεμάτο ήχο φωνηέντων και θάρρους.Ο Μπάυρον ξεριζωμένο δέντρο ,καταστεφής,με γήινα φύλλα και αστέρια στα δόντια του άδη .Μιά διαρκής προσταγή, πορφυρίζονται,προστακτική τριάδα, επιτακτική βιάση σαν προσευχές και δράματα,αίμα μου πλένει το σταυρό.
Η μορφή εμφανίζεται μαζί με τη μεγάλη ποίηση,είναι ένδειξη μεγαλοσύνης,στεγάζει ρυθμό πνοή , δίνεται στης σύνθεσης τον άθλο ,την αγωνία.
Οι αμπάρες της έμπνευσης έπεσαν απότομα,μαζί με το πρώτο βήμα στη γη του,το ορφανό βρήκε αγκαλιά,επαναπατρίστηκε κι όλα γινήκαν ψύχρα καθώς πάτησε το πόδι του στο χώμα της,κατακάθησε μέσα του ο οίστρος έγινε ένα με τις εικόνες που έπλασε,πατρίδα και ποίηση μια ματαίωση,ιδεώδης σκιά,έτοιμος κι αυτός μαζί να πέσει στο μνήμα καθώς η φαντασιώδης μητέρα,στη σφαίρα του ιδεώδους μπορούσε να λειτουργεί,δεν χώρεσε κοινωνία και επικοινωνίσιμο.Και για τον Άγρα άφησε καλλιγραφημένη την ευχαριστήρια επιστολή του τάγματος ποιητών από το Δραγατσάνι προς τους πολίτες της Γενεύης για την παροχή φιλοξενίας.
Η ποιητική του ύλη δεν παρέμεινε υπό τη μορφή,την περιέκλεισε φωτοστέφανο,όπως αναμμένο κερί ο Κάλβος έχει άλω γύρω από καυτό σκοτάδι.Είναι ιδέα.
    Στα όρια του ρίγους ,θίξη τρέμουσας χορδής
    στα απόκρημνα
    και κάτω ομίχλες
    κοιτάμε την ηλιαράχνη.
    Ο Κάλβος μακρυνό αστέρι που το φως του
    όπου νάναι καταφτάνει.
    Και ιλιγγιώδης έβενος ρευστός ένα με του Πόε
    τις λιμναίες οδύσσειες.Η άβυσσος μας κοιτά.
    Και πίσω μακριά ουρλιάζουν λύκοι.


*

3

Η μέλισσα δεν ενδιαφέρεται για το λουλούδι αλλά για το νέκταρ,παρεμπιπτόντος συναποκομίζει και γύρη.Κι ο άντρας ακόμα κι όταν πάει από γυναίκα σε γυναίκα διαφορετικού αρώματος κάθε φορά τη μία γυναίκα τρυγά και συλλέγει παρότι δεν έχει κυψέλη για το μέλι της.Αυτά έρχονται στο νου ,και στην πένα μέσα από τους δισταγμούς ,φραστικούς,του Παλαμά μπροστά στο γυναικείο βωμό.Φτάνει μέχρι να το αποκαλεί λαγκάδι στη γλώσσα των οικείων του περιορισμών,όμως μ' αυτό εξέφραζε ευθύς άκρως υπαινικτικά τις ψυχικές του κλίσεις,γιατί μας εκφράζει και μόνον η οικεία γλώσσα στην μύχια διάθεση.Το παράπαν. Αλλιώς είναι εκτροπή αισθήματος.
(Εκτοπισμένος πνευματικά μετά το '60.Τελευταίος υποστηρικτής ο Καραγάτσης, τον θεωρούσε τον πιο μεγάλο μας ποιητή).Στον Παλαμά έχουμε το παράδειγμα του ποιητή,ορίστηκε εκ των πραγμάτων για εξήντα συναπτά έτη ως ο έχων ευθύνες τοποτηρητή.Του εδόθη προβάδισμα στην πνευματική περιοχή όπου πρώτη τιμή είχε η ποίηση.Την ευθύνη του ποιητή την κράτησε μέχρι τέλους.Τόσο που στο φέρετρό του ακούμπησε την Ελλάδα ο διάδοχός του Σικελιανός.(Η Νέα Ελλάδα βαρυνόμενη μ' ένα χρέος που δεν έχουν άλλοι λαοί ,να ξαναβρεί τον εαυτό της,”τα φτερά τα πρωτινά της τα μεγάλα”,κι εκεί παρατραμπαλίστηκε σφόδρα).
Θυμάμαι του Παλαμά να μου έχει αρέσει ,στα από στήθους,δοξαστικό επίγραμμα θρήνος : “Σε κλαίει λαός πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι στον τόπο που σε πλάγιασε το βόλι ώ παληκάρι” ,ισάξιο με το “ Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη”.
Η επιστροφή του σήμερα,του Παλαμά γίνεται με το συνολικό όγκο του έργου του, κι όχι μόνο με τη διασωσμένη μοντερνιστικά Φοινικιά .Μια φοινικιά ταπεινοτάτη ένα ποίημα ψίθυρος του γαλανού στη βάση της λες κι επικοινωνείται από τους χυμούς της εκεί ψηλά αιθερία μορφή.Καίρια εικόνα της Ιδέας που ήταν ποιητική θεωρία του.
Τον είχε ζαρώσει η ηλικία σαν δρυ που έλιωσε κάτω απ το χαλάζι του χρόνου κι έγειρε προς τη γη ό,τι πολύ εργάστηκε, Τον πόνο του,ποιητική όραση θα τον δώσει.
Έργο με λακκούβες και κορυφές,σαν κύμα οροσειράς.
Έχουμε ανάγκη να βγαίνουμε από τη σκιά της παράδοσης, αλλά μετά το πρώτο βαθύ προχώρημα προκύπτει η ανάγκη να ξανακολυμπήσουμε στα νάματά της σαν για να πάρει το σώμα μας νέα στιλπνότητα από το πολυκαιρισμένο άρωμα εκείνο το έκτακτο χρώμα από τα τιμημένα.
Κι έχουμε ανάγκη να βουτήξουμε στην έξαρση και επικοινωνία της γλώσσας με τα μεγάλα ρεύματα της νεοτερικότητας,στην ποίησή μας εκείνη που μετέχει με τη γλωσσική της ουσία στο βαθύτερο γίγνεσθαι στις νέες όψεις του ποιητικού, τη βάπτιση αυτή στο νέο ρίγος.Έτσι η ποίησή μας βάφεται με νέα χρώματα όπως όλη μας η τέχνη η λογοτεχνία η σκέψη η ζωή
σαν γαλάζια μέρα.


*


Γράφοντας γι αυτούς σημαίνει τους ξεθάβω μέσα μου κι ακόμα σημαίνει τους κάνω ενεργούς από αργούς λίθους,ενεργούς της ποίησής μας που γράφεται σήμερα,που συμβαίνει.Εκείνο το καταργημένο απόθεμα το παίρνω ως ποίηση δρώσα, τη ζωή τους κερδισμένη .Από ασύνειδη μνήμη γίνονται προτομές εν όψει.
Γιατί τον ποιητή λάμψη τον φέρνει από την κορυφογραμμή
και καταφλέγει κάθε στιγμή
Μες στο γλυκό ανέμισμα φτερούγισε κι η σκέψη
την άγγισε κάποιο άρωμα κι ήθελε σας πιστέψει
άνθη γαλανά του νου του στέψη
Ελάχιστα ποιήματα είναι τόσο μεγάλα.Όλη αυτή η γήινη πνοή ,έχει έναν καταδεκτικό οίστρο,ένα αρκάδιο τόνο ένα μετρημένο χαμόγελο μια υψηλή χάρη.Ευωδιάζει θαύμα .Άσμα θρηνητικό και πένθιμο χαράς.Κι άν κάνεις ν' απλώσεις στο συμβολισμό της η φοινικιά ορθώνει υψηλή φωνή ώς κάτω,γυμνώνεται ανεβαίνει με νέα κλωνιά στεφανωμένη ξανανιωμένη θαλλερή φλογισμένη καρπερή.Τι μάς ξηραίνει; Η ξιπασιά!Είναι νόμος πνευματικός,οι πιο βαθείς δημιουργοί να αναφαίνονται όσο ο χρόνος προχωρεί”. (Στο βλέμμα, απόγνωση μονογραμμένη ρυτίδα δίπλα στο μάτι.)
Το ποίημα αυτό (ΑΣΚΡΑΙΟΣ) είναι ένα είδος θεμέλιο, πνοής νεοελληνικού ρυθμού,από τα χέρια του Παλαμά.
Το εξάμετρο στη νέα λαλιά και ξανακερδισέ το
στην τέχνη την παλιά χλωρό χυμό
με εμπιστοσύνη στο βηματισμό στο μέτρο
υψώνοντας καημό
από το δρόμο άρπαξε ρυθμό
με της καρδιάς το χτύπο μέτρησέ το
αρμόνισέ το στο βήμα το χορευτικό
σαν τον κισσό τίναγμα σβέλτο
Το επίλοιπο μελέτησέ το
γυμνό το ποίημα σαν το σπαθί
των παληκαριών γοργοκίναέ το
σαν που κόβει τις φωτιές και λάμπει
άλογο γρίβο στην Πολιτεία νά μπει
γλώσσα με όλες τις προίκες της όλα τα θάμβη


*
Γυμνό το ποίημα σπαθί κόβει φωτιές λάμπει/ομορφιά με όλες τις προίκες όλα τα θάμβη

*
Σ αυτό το σχέδιο στήθηκε ο καμβάς του Άξιον εστί. Μια τρυφερή ιδέα που το κινεί σαρκώθηκε εκεί με το αφηγηματικό του σαράντα καθώς κατασκήνωσαν οι στρατοί μας στους Αγιοσαράντα μαρτύρους της δόξας.
Προφητικός καλόγερος και πέταξε στη μέση
λόγια με ζέση
παιδιά της καρδιάς σου κόκκινα τα φιλιά σου
μέρα γειά σου
πώς να την πούμε αυτήν την πνοή που απλώνει ξεχύνεται ασυλλόγιστη , τη στιγμή μάλιστα που συλλογισμών έχει χρεία ο τόπος;
Όταν οι φράσεις εκτρέπονται σε μετάρσια χώρα σε διϋλισμένη πνοή ενάερη φρενιτιώδη αρέσκεια που δεν ευοδώνεται δε σκάει τ' αχείλι σε αύρα ποθεινή ,χείλη στα χείλη βυθός στο βυθό,και βρίσκει στην άβυσσο χαμό.Υπεραναπλήρωση ιδανικοί αυτόχειρες.


*

Ξοδεμένος βερμπαλισμός ,κάτι φωναχτό ασυνάρτητο απλώνεται σ' ένα ρυθμό που μόνο πλεμόνι είναι, άνευ γεωμετρήματος κι άνευ διανοίας, ένας άπαυτος καημός σαν αμανές με λέξεις που δεν δηλώνουν τίποτε,δίκην μουσικής χωρίς στίχο.Μόνο αέρας.Ένα ιδρωκόπημα φράσης που την αναγκάζει ο ρυθμός ,των ακριτικών στοιχειωμένα πράγματα που τον καβαλίκεψαν σαν διάβολοι και μέσα εκεί λαχανιάζει λέξεις που συνάμα κι αυτές είναι απόηχοι σαν βραχνάς.Εκείνο που υπολήπτομαι ,σεβάζω, είναι ο πνευματικός κόπος.
Του ποιητή φρονήματα και ήθη
και τρόποι
του γίνονται αρωγοί ή άπρεποι κόποι
Θεωρούσε,το είχε ρητά δηλώσει,το Δωδεκάλογο,ως την πιο πλατιά σύνθεση που τον εκφράζει .Για κείνον είτε Δωδεκάλογος πεις είτε Παλαμάς σήμαινε το ίδιο.
Πώς θα τον διαβάσουμε;
Στο δικό του περίγραμμα, και την ανάληψη ευθύνης και έργου, με τον δικό του ευκίνητο παλμό που διέγραψε την περιφέρεια του καιρού του,την ψυχοπονιάρα Ρωμιοσύνη κι έναν καημό μεσσολογγίτικο.Κι ύστερα την ολοκλήρωση ακριβώς αυτού του στόχου.Ήταν συνθετικός.
Πνιγήκαμε στου Αιγαίου τα νερά,του Πόντου και του Μαρμαρά.
Ψηφιακά χείλη.Μερικές φορές αναγκάζεται να γράψει συνθήματα ,τη στιγμή που οι τοίχοι πρέπει να μιλήσουν οι τοίχοι ΜΙΛΟΥΝ -τα πέτρινα στόματα.
Έστειλε μήνυμα η καρδιά στα χείλη
Κι όμως όταν κατασταλάζει κάτι μέσα του, η γραφή μεστώνει,η αποδοχή τού έπαιρνε ,τού σήκωνε την κρίση μέσα απ' τα χέρια.Γνώρισε τόση δόξα έριξε τόση σκιά- και η Ιστορία στα ύψη και στα βάθη! - γοητεύθηκε τόσο απ την πορεία του που δεν του έμεινε καιρός να αναλυθεί μέσα απ το ίδιο του το έργο.Γιατί αλήθεια στα πιο φιλόδοξα έργα του πρόσωπο δικό του δεν μπορεί να διακρίνει.Πίστευε την ποιητική Ιδέα, μπροστά της το έργο το θεωρούσε ασύμπτωτο ,ένα λίγο της ιδέας.Πώς δικαιολογείται να είναι μοναδικός εκφραστής διαφεντευτής επί εξήντα χρόνια ,ταυτόχρονα να θεωρείται ο οργανωτής της γλώσσας και των ποιητικών πραγμάτων; Πρέπει να ρίχνουμε ένα μάτι εδώ στο έργο του και το άλλο να παρακολουθεί την κίνηση της Ελλάδας των χρόνων του για να μπούμε στην ατμόσφαιρα που του υπαγόρευε θέσεις και πράξη.Κι όπως φαίνεται ένας Παλαμάς καθαρμένος από μαλάματα ,αποκαθαρμένος κι από μαλώματα προβάλλει στον ορίζοντα όπως η Αθηνά από το κεφάλι του Δία ,αυτός χωρίς πανοπλία, αλλά με τη σοφία της φοινικιάς που εξέχει ο λυρισμός της
τ' απλά γαλανά ανθάκια.


*

Παράξενη απομάγευση,όταν πληθαίνουν οι αγάπες όταν αφήνεις το όνειρο μεγάλο ώς ήταν,μέσα από τον πόνο τους μέσα από την πίκρα βγαίνεις ατσαλεμένος και δεν σε κόβουν τα μαχαίρια.
Ένας πράσινος στεναγμός,όλα τα φύλλα ένα φύλλο
το ίδιο πέταλο όλα τα πέταλα κοινός στεναγμός ,ένας.
Αν ήταν να πει το ένα θα το είχε πει με την πρώτη.Η γλώσσα όπως και το φύλλο με μύριες προσπάθειες χάνει εξ ορισμού το ένα.Μ' αυτό κίνητρο πλουτεί το όν,πολλαχώς λεγόμενο. Ό,τι εκφράζεται ,εκφράζει ταυτόχρονα το ανέκφραστο, λέγει το άρρητο .Πάνω στα χείλη σου πάνω στην πληγή της ύπαρξης ,έκφραση,το ποιητικό θεώρημα τραυλίζει διαρκώς τη λέξη,η λέξη μιλιέται μέσα από το τραύμα ,ανεπούλωτη κόκκινη πληγή.
Ξεριζώνω ένα πουρνάρι από άλλη ψυχή,άλλου καιρού ριζώματα και το εμφυτεύω σε νέα χώρα.Τα μπολιασμένα δέντρα κάνουν ήμερο καρπό δηλαδή  τα έκθετα φωτίζουν τους δρόμους του μέλλοντος, Strange Delusion. Στην αγκαλιά της φύσης είμαστε μπολιασμένα δέντρα.Στον κήπο του θεού,ως πρωτόπλαστοι είμαστε άπλαστοι στον τρόπο του ανθρώπου.Τα εμβόλια.Η πληγή .Βάθος αναπνοής ό,τι πνέει το αναπνέουμε και το φύλλωμα ριγεί των σπλάχνων.
Για τον Παλαμά όσο πιο εύθραυστη πιο  λεπτοφυής είναι η ποιητική φράση τόσο πιο ανέλπιστο το άρρητο,απρόσιτο όπως μεγαλώνει η σκιά που ρίχνει το χέρι μας στον τοίχο καθώς πλησιάζει το κερί.Μεταφορά για του ποιητή τον ίσκιο,ο ποιητής Ηρόστρατος του ελαχίστου, απολαμβάνει σ' ένα κερί που καπνίζει τις φλόγες της Τροίας του, γιατί ξέρει να αρκείται σε ένα ψιχαλάκι.Οι λέξεις θερίζουν τον ίσκιο της ζωής δρέπουν καπνό της Τροίας ,σε μικρογραφία .
Η διεργασία του ψεύδους.Στο τέλος μοιάζει να σε εγκατέλειψαν όλοι ,μα η αλήθεια είναι ότι έφυγες από όλους μακριά.
Παίζει μουσική σαν να φυσάει μ' ένα καλάμι ,να μιλήσει η γλώσσα μουσική. Σαν λάλημα ακούω το βάδισμά σου σαν λάλημα ακούω τα νερά σου
Η φόρμα ντύμα ,ντυμασιά του λόγου και λόγος. Μύηση στην ύπαρξη είναι ποίηση στην ύπαρξη,δεν γεννά λέξεις ,γεννά την ουσία τους μ' εκείνα τα υλικά που πλάθεται η γλώσσα. Ο ποιητής πλάθεται με τα ίδια του τα χέρια, με την ποίηση είναι όπως η αράχνη και ο ιστός, βγαίνει από μέσα του με τα χέρια και τη γλώσσα όπως στην ηλιαράχνη. Έχω το ποίημα στα σκαριά τις λέξεις του δρομολογώ, τα γραμμένα ποιήματα δεν είναι γραμμένα φιλιά που δεν φτάνουν στον προορισμό τους,είναι γραμμένα ματάκια.


*
4
Ιστορώ αγάπες.


("Πετάει πολύ αργά και συγχρόνως πολύ υψηλά"-Φόρστερ)


Και θυμάμαι τον Αλεξανδρινό που μες στης μοναξιάς του το χνάρι σημειώνει:"Οι χρονογράφοι,ιστορικοί μας του Βυζαντίου, αξιολογότατοι".
Πόνος από αγάπη που κεντά στο δημοτικό μας τραγούδι,στη λεβεντιά των ξωκλησιών, στην εικονογράφηση,την ιστόρηση.Τελετές μαζί κι επικήδειοι,επιτύμβια,μοιρολόγια.Ωδή κι ελεγείο.Χέρια του θρήνου.
"Είχε μια μικρή απόκλιση από το σύμπαν"(Φόρστερ)
*
Με το ποίημα αυτό,”Η Πόλις”, ο Κ.Π.Κ. εύρισκε επιτέλους μετά μακρά Οδύσσεια την πόλιν του ,έφτανε στην ποθητή Αλεξάνδρεια κατακτητής ποιητής της.
Στη "Δεξαμενή Καβάφη " θα επανέλθω.Σήμερα θα ταίριαζε να του πούμε : “Επέστρεφε”
Ένας αρκεί .Αυτό αποδεικνύει το παράδειγμά του, να κάνει την Αλεξάνδρεια να λάμψει και επίσης να δώσει πλήθος συμπτώσεων ,επειδή η άνοδος έχει τα σκαλιά της-πολλά σκαλιά ως ταίριαζαν πολύ στο φόντο των πυραμίδων ,Νειλωτικά τοπία σε παλίρροια και άμπωτη.ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ.Στις κοιλάδες των νεκρών,οξύτατη ζωή.Αποχαιρέτα την την Αλεξάνδρεια που φεύγει!Ποιός φεύγει;
Ό,τι είναι οι αιώνες για τους άλλους είναι οι χιλιετίες για την Αλεξάνδρεια.
Ποιητικοί μαγνήτες.Αισθητικές έλξεις.Σώμα.Σώμα του απογεύματος.Σώμα του ήλιου στις ραβδώσεις της ερήμου.Ο ερημικός πελεκάνος της οδού Λέπσιους είχε στοχεύσει υπερβαλόντως.Ανεπαισθήτως πολυπολιτισμικά. Κι άς λέει ο Καζαντζακης για άγονο σπόρο ,δεν υπάρχει έφηβος που να μην τον μιμήθηκε,δεν υπάρχει ερωτευμένος είτε υποψήφιος του έρωτα που να μην δοκίμασε τη στιχουργική του.Σχολή του η νεολαία για πολύ καιρό.
Κομιστής Τέχνης ,ο κεκρυμμένος από καταβολής, πέθανε με δάφνες στο κεφάλι.


Η ενασχόληση με την τέχνη είναι διαστροφή; Μέτρησε γράμμα γράμμα,στίχο στίχο ,το μέτρο ,το ρυθμό,την αρμονία, ύφανε έκοψε έραψε μιμήθηκε το ράψιμο του δημοτικού τραγουδιού σε ότι ελλειπτικό είχε,λείανε το ρυθμό,σμίλεψε ,τεχνούργησε σαν σε σμάλτο ,σε φίλντισι ,σεντεφένια κοσμήματα τεχνούργησε.Τραγικώς. Ηδονής.Ιστορίας(αρχαιοδίφης).Επιτύμβιο.
Αθροιστής μνήμης,συλλέκτης(ΣΥΝΘΕΤΗΣ)και συλλεκτήρας σκιών-θυμόσοφος-της φυλής Γέρων ξεχασμένος της ερήμου στ απόσκια των μέσα καφενείων,αιφνιδιασμένος από τα παιχνίδια της σάρκας μόνο στες θύμησες της αίσθησης τα βαστά.


Δαιμονισμένος Αντώνιος εν μέσει αγορά,και Υπατία που την ξυλεύουνε ανηλεώς,-ο πιότερο εξυβρισμένος ποιητής- πειρασμοί ενός πειραστή.Τραγικός της ηδονής.Είδε τη αναγνώριση σαν έτοιμος από καιρό. Μας άφησε καιρό μας έδωσε ρυθμό!Την απόκλισή του την έπιανε μοιρογνωμόνιο ερωτικής.Αβαντάζ του νεωτερισμού.Γεύτηκε τη σκόνη της πεταλούδας στα δάκτυλα.
*
Ο άνθρωπος είναι προϊόν της τέχνης ; Το ωραίο είναι ανήθικο;Μελωδικός Καβάφης ,για αποθανόντας ακριβούς,ηθικές αποκλίσεις ,ανθρωποποίηση,οι τελευταίοι Αλεξανδρινοί,το Καβαφαίϊκο εξαλλείφτηκε εν μιά νυκτί.Σκορπίσανε,ελληνική μοίρα...


Μελέτες θανάτου ,θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε πλείστα ποιήματά του.Κι η μνήμη του είναι μνήμα,ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ,συρράπτει ωδή και ελεγείο ταυτοχρονισμένα ,και σαν ώριμος σε χρόνια,κι από καιρό αφού σόδειασε σαν τη νυφίτσα ,έχει την προοπτική να δεί μέσα από την τέχνη του:
"Στενάζουν αι μελωδικαί φωναί' κι εν τη ψυχή
η πρώτη ποίησις ηχεί
του βίου μας- ως μουσική ,την νύχτα ,μακρυνή"


Δεν κοίταξε την ηδονή μόνο απ το παράθυρο με τη δέουσα υποψία, αλλά την έδεσε με ό,τι είναι πραγματικά δεμένη,σαν η πέτρα στο δαχτυλίδι,το θάνατο.Του πήρε πενήντα χρόνους εργασία ,και έν έρωτι και εν ηδονή


-και κάποτε αιθερία εφηβική μορφή
αόριστη, με διάβα γρήγορο,
επάνω από τους λόφους σου περνά.
[Ιωνικόν]


*
-Η Ιωνία που πέρασε
-Η Ρωμανία κι άν πέρασε ανθεί και φέρει κι άλλο.


*
Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα,
όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται..
[Επέστρεφε}


(Αυτό το γραμματικά εσφαλμένο το γνωρίζει και είναι της αργκώ των καφενείων,δεν μπορεί να πεί  Επίστρεφε,δεν το είχε ακούσει ποτέ πουθενά-και το βίωμα έχει την ακουστική αποτύπωση,σαν άξαφνα ακουστεί).
Εύστοχο αυτό με την μία Πολιτεία ,μου θύμισε λίγο εκείνη του Πλάτωνα που εν ουρανώ ανάκειται .


Ο Ιωσήφ Μπρόντσκι ,έγραψε ένα σημαντικό δοκίμιο για τον Κ.Π. Κ και ο Ρόμαν Γιάκομπσον αν θυμάμαι καλά ανέλυσε το ποίημα: Σώμα,σε μετάφραση Κολακλίδη, ήταν σοβαροί αναγνώστες και μελετητές του Καβάφη κι ίσως κάτι να υπάρχει στη ρωσική δικό τους
Ηδονικός καρπός "Invention"του Δ.Μητρόπουλου που έδρεψε μουσικά Καβάφη πάνω στο νιόκοπο μάρμαρο. Ωριμότητα μουσικής όταν η αφή ψαύει την άρπα των σωμάτων πρωτάκουστο εκκωφαντικό ρίγος. Το άγγιγμα της αιωνιότητας.


Ο Καβάφης


εγκέντρησε τη Νέα Αίγυπτο
αλεξανδρινισμό ανυπέρβλητο


αιγυπτιώτης με όλες τις μνήμες της ελληνιστικής και μπήγει το άρωμά του.
Όπως σφίγγα στην άμμο ατενίζει τους αιώνες.
Κατά βάση ο Αλεξανδρινός δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να διερμηνεύσει το ελληνιστικό πνεύμα που ήταν εγγενές στον περίγυρο των ομογενών της οικείας θάλασσας.Φυτεύοντας αγάλματα σε κάθε γωνιά εφήβων καλλίστων εξωφρενικής ομορφιάς, σώματα μέγιστης λάμψης.Το αφ' υψηλού στων πυραμίδων τη βάση,τρίγωνα σώματα πλατωνικώς, πλωτινικώς ιδεώδη.
*


ποίηση:λέξη ελληνική


Ανυψωτικές φτερούγες σε όλο το φάσμα του ελληνικού γιατί αυτός υπάρχει με των αετών μιλήματα.
Διαβάζοντας με αρνητική διάθεση δεν έχεις και την καλλίτερη πρόσληψη ,κι ούτε βέβαια να παρασυρθείς από το συρμό.Ένας συγκρητισμός των ποιητών μας αναδεικνύει κρίσιμα τα μεγέθη.Δίνεις ίση σημασία στο ποιητικό εγχείρημα εκάστου και τότε στάγδην τα νοήματα εκφέρεις κι όχι απόψεις, μόνο βαθιά επικοινωνία λόγου μυστικού, ως μυστικούς που πλησιάζει μυστικός.Αυτός ο ουρανός αυτή η γή μας αυτή η ποίησή μας,άν κυβερνήθηκε από δικού του και με ανάληψη ήθους.
Πρέπει να σταθούν προύχοντες Ποιητές,σε όλο το πνευματικό τους μέγεθος, πνευματικό αξάν και οξύ.Οικονομία της ωριμότητας,χυμένη στα κόκαλά τους ποίηση και έρωτας και θάνατος.Στένεψαν οι χρόνοι με την ψυχή “Γιατί εσένα έχω δίψα στην καρδιά και κάψα μες στα χείλη”,ήρθε στο νου στο σώμα επάνω, πάλης στις θάλασσες ελκωμένης,τί ,είναι,αι θυσίαι επί χάρτου αι πλεόν ακριβείς.
Άχ,αυτά που πλησιάζουν τα γεγονότα που φουσκώνουν με τη μαγιά των αντιφάσεων καθώς ζυμώθηκαν και ψήνονται στο φούρνο της καθημερινής ανάγκης ,της ελευθερίας.Η φλόγα τους τών γεγονότων, πρήστηκε το μυαλό σαν το σκεφτεί.


Τα όνειρα όταν σου εξηγούν όνειρα οδηγητικά και πεπρωμένα μην τα απεμπολήσεις ,μην


φεύγεις κι εσύ Διόνυσε με τα θηρία καθώς φεύγει η πόλη κάτω απ τα πόδια
καθώς βυθίζομαι στον άλλο κόσμο, την παρτιτούρα του θανάτου μου ο θίασος αρχινά και τελειώνει, είναι ένα παίξιμο αυτό για μένα της μυστικής ορχήστρας,του τελευτάν.


Υψηλός διασκελισμός σαν να πηγαίνει στην Ιθάκη.


Η Ιθάκη είναι το γράμμα του δρόμου
είναι ρολόι που κουρδίστηκε για ταξίδι
είναι αποστήθιση πλούτος για καρδιά


Πλούσιο το ρέμα πας
Καθώς εκείνο που σε αρπάζει είναι αισθήματος καρπός
που μες στο νου ανθίζει ορθός ρυθμός σ' αιχμαλωτίζει
και σε χτυπά η ομορφιά από το βάθος των πραγμάτων
νέα αίματα νέα κόκκινα χρώματα


Πώς γίνεται τώρα να είναι η αγορά αγιογδύτης μας
κι εμείς πικρά να έχουμε ζωστεί την ανάγκη που σφίγγει
Πόσο που μίκρυνε ο τόπος!
Μες στο ρυθμό ριγμένος πόθος ανακυκλώνει αυτό
που κλώθεται το αίμα
γνέμα φερτό του μυστικού του ύμνου μιά αιφνίδια τροπή στο νου
λόγια που συχνό του υφάδι τα είχε η ψυχή σαν αμυχή
σαν γδάρσιμο αισθηματικό πόνος για μάτια


Μέχρι που πάει η φιλοδοξία του και πού πάει ο κριτικός του νους Άν πίσω από αυτές τις σιωπές του εγείρεται ρώτημα αδυσώπητο,για εμβέλεια μικρή, μικρή γιά ότι ήλπισε.Γιατί μικρότερη μου φάνηκε εμένα απ' ότι την είπαν, και έτσι την διέδωσαν,την έπλασαν.
Η δαιδαλώδης αυλή πως έπεσε διαδόθηκε
Τώρα μες στην Κομμαγηνή η τύχη του
στεριώθηκε και μεγαλώνει.
Αλλά προσέτι ταλαντεύεται και αρχαίως πίπτει,


Το επίγραμμα πάντα έλκει τη μορφή
κι ακόμη εδώ που το αυστηρό επιτάσσει.


Ξανά η θάλασσα φουρτουνιασμένη της σελίδας,δημιουργία,που χώνεψε φαντασία φύση κρίση μαζί και στοχασμό. Η Ιωνία έσφυζε κι ετόλμα ήταν μια γρήγορη ενθύμησις πριν από το μέγα φεύγα που θα ακολουθούσε.Τώρα περνά αισίως βιαστική μέσα από την κορυφογραμμή όπου την έσυρε η ποίησίς του


ώ διαστροφή φτιάξε το στίχο σου
θερμό όσο η απόκλιση
όσο τα ζεστά της χείλη της επιθυμίας


σκίρτημα τρέφει την καρδιά ώ διαστροφή


στροφή στροφή διασκέδασε
των τέρψεων τα τολμηρά φερσίματα


γοργά το αίμα μελωδεί
εν ηδονή μεγάλη κι εν ταραχή έστρεφε,
κι έστρεφε νεανικώς.


Η νύχτα με τα δικά της φώτα έρχεται αλλιώς φωτά.Είναι να τα βρει η μαχαιριά εκτεθειμένα σε φώτα λυχνίας ασθενή κι εκεί να πέσει ο πέλεκυς της μνήμης.


Μες στα κοιμητήρια είναι όλες μνήμες θύμησες κι απέκει δραπετεύουν καθώς τις καλεί του ποιήματος ο συνθέτης κι εντός εδραιώνονται.Τραβώντας το επίγραμμα από την ψυχή του,(του ποιητή την ψυχή), και παίρνοντάς το εκεί με την αφορμή της μνήμης.
Στρώνοντας λέξεις οδόν αναπαύσεως,καθώς τα εγκαινιάζει αγάπη
που κίνησαν τα κρέπια του πένθους Ύλη καθ' υπέρβαση.
Το επίτοιχο θέμα των Νειλωτικών ξόδια
χρωστικές θανάτου ύλες
η τέχνη των Αιγυπτιωτών
τρέχει ρίχνεται εκεί με ζήλο ζωηρό
με το ελληνικό συμπλέκεται διατρανώνεται ο θρύλος
μέσα στη νέα πρωτεύουσα την Αλεξάνδρεια
με τα πολλά νερά του ανθρώπου, ν' αρδεύεται.


Κι όταν η ειρωνεία τα θέλει αυτά
τα θέλει για να στερεώσει μελαψόν
που αν μες στην Αλεξάνδρεια ασπρίζει
δόξες θερίζει σαν από τραγωδία αρχαία
σταλμένο γνωμικό άσμα διδαχή του τρέχοντος γεγονότος.


Ο χρόνος είναι ένας κοσμοχαλαστής,γιατί ο άνθρωπος γεννήθηκε στις ρωγμές του υπάρχοντος.
Τώρα που επιστρέφουμε στις πηγές αρχίζουμε και διακρίνουμε σφάλματα πρόσληψης,και λέω μ' αυτό πως παρορμητικά αντιδράσαμε στραμμένοι στα κινήματα του μοντερνισμού, πράγματα που δεν μπορούσαν να μετακινήσουν,να σαλέψουν τους εδραιωμένους τους σχηματισμένους με δυνατά υλικά ποιητές μας.Ο ισχυρός τους πνευματικός οπλισμός δεν επέτρεπε στους εισβολείς,δεν έδινε έδαφος κανένα.
Ο Καβάφης που ήταν ένα είδος ακρίτη κάλλιστα εκεί στο σύνορο μπορούσε να είναι και διγενής.Δεν του κόστιζε τίποτε,κοινωνικώς, θρησκευτικώς,γλωσσικώς.Η μεθόριος ήταν και της ετερότητας το εγγύτατο ενός εταιριστή.





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου