notationes /// KAΛΟΚΑΙΡΙ - ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2015 /// ΜΑΡΙΓΩ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ /// ΤΟ ΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟ /// ΑΝΑΓΝΩΣΗ

http://www.vakxikon.gr/content/view/2320/11621/


                                                 

 

 

Το μπλε βιβλίο, ποίηση, Μαριγώ Αλεξοπούλου, εκδόσεις Μεταίχμιο 2015
 

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη

 

 

Η απώλεια είναι μέρος της ζωής. Ο τρόπος που διαχειρίζεται κανείς την απώλειά του μπορεί επίσης να είναι μέρος της ζωής. Μπορεί και να αποτελέσει όμως αντικείμενο οποιασδήποτε μορφής τέχνης. Ο φόβος και η στέρηση αγαπημένων πραγμάτων και προσώπων μπορεί, ας πούμε, να γίνει στίχος ηχηρός και να αγγίξει την καρδιά των αναγνωστών. Το μπλε βιβλίο, το νέο βιβλίο της Μαριγώς Αλεξοπούλου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Μπλε το χρώμα των αγοριών, λένε. Για να ξεχωρίζει από το ροζ των κοριτσιών. Μπλε το χρώμα των παππούδων, των μπαμπάδων, των εγγονών, των γιων. Η πρώτη ενότητα του βιβλίου φέρει τον τίτλο "Τα βρέφη". Tα βρέφη που "έχουν δει αυτόν που λείπει/τον Χριστό/και τον πονεμένο/" και που "ξεπροβοδίζουν τον χρόνο". Εσύ τα νανουρίζεις στα πλαίσια ενός καθημερινού τελετουργικού, που είναι σπουδαίο και ιερό σχεδόν: Zυμαράκι παραμύθι/το κουκί και το ρεβύθι/για κοιμήσου/κι ήρθε η ώρα/το ψωμάκι ζυμαράκι/να σου δώσω στο χεράκι.. Και κείνα σου το ανταποδίδουν, σου μαθαίνουν τον κόσμο από την αρχή και σε διδάσκουν: Πως η αγάπη δεν έχει συνταγές/είναι μονόδρομος, αλλού δεν μπορείς να κοιτάξεις. (Συνάντηση).

  Η ζωή που έρχεται και η ζωή που φεύγει. Ίσως να υπάρχει ένα μέρος που για λίγο να συναντιούνται και να παραδίδουν η μία τη σκυτάλη στην άλλη. Η κάθε μία αφήνει πάντως τα δικά της σημάδια. Η ζωή που έρχεται γράφει νέες ιστορίες. Η ζωή που φεύγει  συνδέει τον άνθρωπο με το ανείπωτο και φωτίζει άγνωστες πτυχές της ύπαρξης. ...γιατί σε είχα μέσα μου όσο έφευγε ο παππούς. Εκεί συμπίπτει και η ανάγκη μου να διηγηθώ/για κείνον και για σένα /πώς συναντηθήκατε/χωρίς ποτέ να βρεθείτε. (Θέρος) Το προσωπικό βίωμα δεν γίνεται να μείνει έξω και μακριά από το βίωμα της γραφής. Συνδέονται μοιραία. Πώς αλλιώς, άλλωστε;
  Η Μαριγώ Αλεξοπούλου διαχειρίζεται με αμεσότητα, τρυφερότητα και αλήθεια το αυτοβιογραφικό υλικό της, την κινητήρια δύναμη τούτου του βιβλίου. Και έτσι με  εικόνες και λέξεις μάς κοινωνεί τις μικρές καθημερινές ιστορίες της. Η ζωή με το παιδί, τα παιδικά όνειρα, τα παιδικά χαμόγελα, τα παιχνίδια, οι παιδικές απορίες, τα παιδικά κλάματα, ο ρόλος της μητέρας, η αλλαγή των εποχών. Μ' αυτά και μ' αυτά φτάσαμε στη δεύτερη ενότητα με τίτλο "Τα παιδικά".
  Έντονη η απεύθυνση στο παιδί, στο β' ενικό: έρχεσαι πάλι, με απορία: μαθαίνεις το νερό, το χαμόγελό σου-καθρέφτης του δικού μου, ευχαριστιέσαι με αυτό, το ελάχιστο, το τίποτε/που είναι για σένα/κάτι/το σύμπαν/ο κόσμος/η ζωή, μονολογείς: ο παππούς δεν είναι στον αγρόκηπο.
  Ψηλαφεί τις μνήμες του "μεγάλου απόντος", καθώς και τους ρόλους της ως κόρης, ως μάνας και ως ποιήτριας. Συναντιέται με τη σιωπή και τη μοναξιά που συνεπάγεται κάθε πραγματικά ουσιαστικό εσωτερικό κοίταγμα. Ποτάμι είμαστε που ρέει/πέτρες που βυθίστηκαν/Κάθε μοναχική ιστορία/γίνεται μια μικρή σανίδα σωτηρίας/στη μέση του Ωκεανού, γράφει στην επόμενη ενότητα: Για σένα που έρχεσαι. Σε αυτή την ενότητα υπάρχει και το ομώνυμο με τον τίτλο της συλλογής ποίημα: Aπάτη η αγάπη μας/άπατοι φτάνουμε στον πάτο/ή στου βυθού το χρώμα./Το μπλε βιβλίο/έχει της επιφάνειας το χρώμα/κι από κει ξανά στον ουρανό.
  Η τελευταία ενότητα του βιβλίου έχει τίτλο ''Για σένα πατέρα'' και το συνοδευτικό της μότο είναι το εξής: To πρόσφορο/Αυτός που προσφέρει φωτίζει/αυτός που παίρνει φλέγεται.

  Η απεύθυνση είναι πάλι στο β' πρόσωπο, στον πατέρα αυτή τη φορά. Προσφωνήσεις συνεχείς, γιατί από τότε που "έφυγε" εκείνος, τον ακούει συνέχεια. Γράφει γράμμα στον πατέρα, που δεν καταλάβαινε όσο ζούσε. "Εν ζωή δυσκολευόμουν να σε καταλάβω:τη μία μάλωνες με τους γύφτους για να τα μαζέψουν και να  φύγουν από το πηγάδι μπρος απ' το Μοναστήρι-την άλλη παζάρευες μαζί τους για να αγοράσεις ένα κιούπι και να τους βοηθήσεις". (Toις κείνων ρήμασι πειθόμενος) Μέσα από λέξεις και περιγραφές φωτίζεται το πρόσωπό του και η προσωπικότητά του ([...]'Εδινες τον εαυτό σου στους ξένους στη δουλειά χωρίς φειδώ-η ζωή σου ένα εργοτάξιο. Γινόσουν ένα με το εργοτάξιο και μετά στο σπίτι ήσουν νευρικός και ευερέθιστος. Τώρα τι γίνεται με τη μικρή ΔΕΗ;" (Φωτογραφία) Παράλληλα δίνει στον αναγνώστη και μια εικόνα παρηκμασμένης Ελλάδας. Έτσι την άφησε ο πατέρας όταν έφυγε από τη ζωή. "Κι η Ελλάδα τώρα που έφυγες τι απέγινε; Tα δημόσια ταμεία; O αυτοσεβασμός και η αξιοπρέπεια των εντίμων. Θα στεναχωριόσουν πολύ αν μάθαινες πως με απολύσανε;" (Φυλής 147) Το ημερολόγιό του σταματημένο στις 24 Φεβρουαρίου 2011. Τότε πήγε για τελευταία φορά στο γραφείο του στο γκαράζ (Όλα στο γκαράζ: το σχεδιαστήριο, οι μελέτες σου. Όλος σου ο κόσμος εκεί.) Τι χρώματα και τι διαστάσεις έχει το πένθος; H Mαριγώ Αλεξοπούλου δίνει τη  δική της εκδοχή πάνω στο ζήτημα, εκδοχή που πηγάζει από τα δικές της προσωπικές εμπειρίες, αλλά και τον τρόπο που αυτή τις φιλτράρει ως δημιουργός. Η ζωή συνεχίζεται ακόμα και μετά την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου και έχει τη μαγική ικανότητα να υπερβαίνει και τον ίδιο τον θάνατο. Αλλά και η τέχνη μπορεί κάθε φορά να συνδιαλέγεται με τη ζωή. Να συνδιαλέγεται με όλα τα αληθινά συναισθήματα, τη χαρά, τη λύπη, τον πόνο, την απώλεια. Να συνομιλεί μαζί τους λοιπόν και να προχωρά και ακόμα παραπέρα: να τα επανεξετάζει, να τα αναδομεί αποδομώντας τα πρώτα, να τα αναδιαρθρώνει. "Σήμερα δε βρήκα στο γκαράζ το ημερολόγιό σου με την ημερομηνία σταματημένη στις 24 Φεβρουαρίου. Το είχαν καλύψει οι μπουμπουνιέρες της βάπτισης. Η Μαρία που μας έστειλες, που μου έστειλες". Τίτλοι τέλους. Όμως μέσα στο τέλος βρίσκεται η αρχή.