Σελίδες

Σελίδες

Σελίδες

Σελίδες

Σελίδες

Δευτέρα 31 Μαρτίου 2014

Επιτελεστική λογοτεχνία Εισήγηση ενός όρου Στους δρόμους της θεωρίας Με αφορμή ένα βιβλίο ή μια σκέψη





                            




Του Χρήστου ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

(ΠΗΓΗ Η ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΥΓΗ/ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ)


Επιτέλεση (ουσ.): 1) η προσπάθεια ή ενέργεια ώστε να αποκτηθεί, να επιτευχθεί ή γενικά να γίνει κάτι που πληροί συγκεκριμένα γνωστικά κριτήρια, 2) η συνέχιση ενός πράγματος που έχει αρχίσει, με σκοπό την ολοκλήρωσή του.


Παίρνοντας αφορμή από το εξαιρετικό κείμενο του Στέφανου Ροζάνη, «Θεωρίες της ανάγνωσης - Heidegger και αποδόμηση», πριν από μερικές Κυριακές (Αναγνώσεις, τχ. 302, 5/10/2008), ετούτη θα είναι μια σκέψη που ισορροπεί ανάμεσα σε αναγνώστη και συγγραφέα, ανάμεσα σε νόημα και ερμηνεία, ανάμεσα στο υπερβατικό σημαινόμενο και την ατέρμονη σημείωση, ανάμεσα στον Ντεριντά και τον Χάιντεγκερ, για να διατυπώσει ετούτη την υπόθεση: ότι στην καλή λογοτεχνία, την οποία εδώ θα χαρακτηρίσουμε ως «επιτελεστική» (που κάτι επιτελεί), ο απλός καθορισμός μιας πρόθεσης δεν είναι επαρκής(1) -είναι επίσης απαραίτητη η αφετηριακή παρουσία και η κατάδειξη μιας απορητικής αρχής (ένα πρόβλημα και μία λύση)(2). 

***
Αυτό που εδώ ορίζεται ως «Eπιτελεστική» λογοτεχνία» (Pusuant literature/ a literature that «works») συναιρεί μια ομάδα χαρακτηριστικών που κάθε φορά διαμορφώνουν κάποια διακριτή «ικανότητα» των κειμένων. Τα χαρακτηριστικά ετούτα είναι:
-Κάποια επείγουσα αίσθηση του επίκαιρου (Urgency). Η επιτελεστική λογοτεχνία αντιλαμβανόμαστε ότι «μιλά» για κάτι που αφορά τον κόσμο. Εντούτοις, ακόμα και όταν πραγματεύεται το γνωστό (ή το επανειπωμένο), δεν βαρύνεται με την επίκριση του παρωχημένου.
-Κάποια αίσθηση κοινωνικότητας (Agency). Η επιτελεστική λογοτεχνία αντιλαμβανόμαστε ότι «μιλά σ' εμάς» για κάτι που αφορά τον κόσμο (αν και όχι απαραίτητα κάτι που αφορά «εμάς» με τη στενή έννοια).

***
Την ίδια στιγμή που «μιλά σ’ εμάς για τον κόσμο» (εντός του οποίου θεματοποιείται η ίδια), η επιτελεστική λογοτεχνία εμπρόθετα προβάλλει τρεις σημαντικές πολυμέρειες:
-Υποδεικνύει ότι ο κόσμος δεν μπορεί να «είναι» με έναν μοναδικά συνεκτικό τρόπο.
-Υποδεικνύει ότι η γλώσσα δεν μπορεί να «λέει» μόνο ένα πράγμα.
-Υποδεικνύει ότι η λογοτεχνία μιλά και εξ ονόματος της «ιδίας».

***
Κατ’ αυτό τον τρόπο, η επιτελεστική λογοτεχνία αντικαθιστά την ταυτότητα με την πειστική διαφορά (persuasive difference)(3) . Εδώ πρέπει να διασαφηνίσουμε τα εξής:
-Η «επιτελεστικότητα» (pursuance) δεν είναι ένα κοινό σημείο που μπορούμε να διακρίνουμε εν είδει συμπτώματος στα κείμενα, εγκαθιδρύοντας μια ορισμένη κατηγορία. Η επιτελεστικότητα αποτελεί μια ομάδα κοινών σημείων που εκφαίνονται με διαφορετικό (αδιάγνωστο) κάθε φορά τρόπο και ορίζουν μια κάποια «οικογενειακή ομοιότητα». Εδώ, φυσικά, υφέρπει η ύπαρξη κάποιας ορισμένης γενικότητας (στον ορισμό της οικογενειακής ομοιότητας), δίχως όμως να προϋποτίθεται η ύπαρξη ενός κοινού κριτηρίου σε κάθε γλωσσική χρήση. Αυτό θα σήμαινε μια υπερβατική ουσία της γλώσσας. Αντιθέτως, αρκεί να υπάρχει ένα «δίκτυο ομοιοτήτων».
-Η επιτελεστική λογοτεχνία είναι μια πρόταση (proposition), όχι μια δείξη, και παραμένει νοηματικά ζωντανή. Δεν έχει την έννοια του αποτελέσματος, αλλά της διαδικασίας. Επιζεί της ανάγνωσης. Η επιτέλεση δεν ολοκληρώνεται στην επίτευξη μιας πρόθεσης, αλλά επιζεί ως διαρκής προσδοκία, που εντούτοις ευστοχεί παραμένοντας ζωντανή. Η επιτέλεση περιλαμβάνει την έννοια της διάρκειας και διαγιγνώσκει στα κείμενα την ύπαρξη ενός ευεργετικού νοηματικού υπολοίπου. Το κείμενο εξακολουθεί να «λειτουργεί».

***
Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια ανεξάντλητη «ανεπάρκεια», για μια «μειονεξία» όπως εκείνη του Ντολεζέλ, την οποία το έργο καλείται διαρκώς να αναπληρώνει(4). Τότε μπορούμε να δούμε την αφηγηματική αφετηρία ως μια «έλλειψη» που δίνει στη μυθοπλασία την αρχή της. Στην «επιτελεστική» λογοτεχνία ειδικότερα, η «αναπλήρωση της έλλειψης», δηλαδή η εγκαθίδρυση μιας μονοσημαντότητας, έχει τη φύση μιας ειρωνικής (με τη ρορτιανή έννοια) φαινομενολογικής θεμελίωσης την οποία επιτελεί η ανάγνωση.
Εδώ έχει σημασία να διευκρινίσουμε ότι κάθε τέτοια θεμελίωση (μολονότι ειρωνική) είναι κάθε φορά οριστική. Δηλαδή «αυθεντική» για κάθε περίσταση, επειδή η μονοσημαντότητα αξιώνει να έχει ισχύ ειδητικής αρχής. Μια τέτοια αρχή δεν ανέχεται το αντιπαράδειγμα, παρά μόνο ως παρανόηση. Η «αυθεντικότητα» λοιπόν είναι μια νομοτελειακή πλάνη που πηγάζει από το factum της γλώσσας. Η ειδητική αρχή αποδεικνύεται μια κατ’ αρχήν «ειρωνεία». Εδώ βρίσκεται ο «τρίτος δρόμος» ανάμεσα στον Ντεριντά και τον Χάιντεγκερ. 

***

Ας δούμε τα πράγματα από υποκειμενική σκοπιά. Αν ονομάσουμε το εγώ που είναι βυθισμένο στον κόσμο «μετέχον εγώ», τότε η φαινομενολογικά τροποποιημένη τοποθέτηση που προκύπτει από την ανάγνωση έγκειται σε μια σχάση: το προκύπτον τινά «φαινομενολογικό εγώ» εγκαθίσταται σαν να ήταν υπεράνω του «μετέχοντος»: καθίσταται ένας παρατηρητής. Μόνο που η ιδιότητα αυτή (του παρατηρητή) ισχύει μόνο για το φαινομενολογικό υποκείμενο, δηλαδή εντός της «ειρωνείας» του λογοτεχνικού κειμένου(5).
Συνεπώς, η φαινομενολογία του λογοτεχνικού έργου κατασκευάζει μια γλώσσα με ιδιόμορφη λογική συμπεριφορά: δεν είναι πλέον αμφίσημη, μολονότι παραμένει ουσιαστικώς περιστασιακή. Δεν μπορεί να νοηθεί ως λόγος «εν γένει», αλλά μόνο ως υποκριτικός λόγος ενός συγκεκριμένου έκαστου υποκειμένου που «ειρωνεύεται» το αυθεντικό νόημα (αυτό το ξεχνά ο Ντεριντά). Ενώ μια πραγματική (δηλαδή όχι ειρωνική) αυθεντική ερμηνεία, που θα έθετε το έργο σε ουσιαστική (ή έστω προνομιακή) συνάφεια με την οντολογική περιοχή, δεν θα ήταν παρά μεταστροφή της φαινομενολογίας σε μεταφυσική (αυτό δυσκολεύει τον Χάιντεγκερ).

*** 

Μ' αυτό τον τρόπο η λογοτεχνία(6) αναδεικνύεται ως κατ' εξοχήν «κρίση», αφού το «κατ' αρχήν κείμενο» νοείται χωρίς καμιά αναφορά στο υποκείμενο. Το παράδοξο εδώ είναι ότι το γραμματικό κείμενο δεν είναι κατανοητό, παρά μόνο αν λάβουμε υπόψη την πηγή της εκφοράς του, η οποία ακολούθως θα εξαλειφθεί.
Η κίνηση, λοιπόν, δεν είναι ούτε μια διασπορά (από το μονοσήμαντο στο πολλαπλό) ούτε μια εύρεση (από το άρρητο στο ρητό), αλλά μια επιτέλεση (μια πληθυντική εκπλήρωση του δυνητικού). Τότε το ερώτημα «Ποιο είναι το νόημα;» αντικαθίσταται από τη διερώτηση «Ποια είναι η εξήγηση αυτού του νοήματος;».

***

Η τελική σκέψη επιστρέφει (απροσδόκητα;) στον Χέγκελ. Το λογοτεχνικό έργο δεν είναι απλώς ένα είδος, αλλά αναφέρεται στην «κοσμική τάξη» (world-order) που παράγει και εντός της οποίας ξεδιπλώνεται. Με άλλα λόγια, δεν αποτελεί μόνο μια μορφή τέχνης (art form), αλλά και μια φαινομενολογική κατηγορία, «ένα νέο πεδίο στο οποίο μπορούμε να εισέλθουμε μόνον αφότου απαρνηθούμε και τη θεωρία και την πράξη της καθημερινής μας ζωής και σκέψης»(7).
-Ας το πούμε αλλιώς: στην ιδιότυπη θέση του αναγνώστη όλοι μπορούν να βρεθούν, όμως τι μπορούν από εκεί να δουν;



(1) Απ' όπου και αν προέρχεται ετούτος ο καθορισμός: είτε από τον Ντεριντά είτε από τον Χάιντεγκερ ( βλ. Σ. Ροζάνης, ό.π.).
(2) Έστω κι αν στο τέλος εξαλειφθούν και οι δύο: και η πρόθεση και η «απορητική αρχή».
(3) Η έμφαση εδώ δίνεται στο «πειστική», γι' αυτό παραπάνω προκρίνουμε συχνά την έκφραση «κάποια», δηλαδή «όχι μια ορισμένη» (some vs. one).
(4) L. Dolezel, Heterocosmica: Fiction and Possible Worlds. Re-visions of Culture and Society, The Johns Hopkins University Press, 2000. Η «μειονεξία» του Ντολεζέλ, φυσικά, δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι υπονοεί την ύπαρξη εκείνου του υπερβατικού «εντελούς όλου», ως προς το οποίο τα κείμενα κρίνονται ιδεατώς «επαρκή».
(5) Πρόκειται για μια σκέψη η οποία «βάζει τον κόσμο εντός παρενθέσεων», σύμφωνα με την έκφραση του Χούσερλ.
(6) Σε αντιδιαστολή με άλλους λόγους, όπως η φιλοσοφία ή η επιστήμη.
(7) G. W. F. Hegel, Aesthetics. Lectures on Fine Art (1823-1829), μετ. T. Knox, Oxford, 1975, σ. 61.



Ο Χρήστος Χρυσόπουλος είναι συγγραφέας και δοκιμιογράφος

Κυριακή 30 Μαρτίου 2014

«Το επάνω κουμπί»: απελευθέρωση δωρεάν ebook!‏ /// «Το επάνω κουμπί»




Ο Αστέρης είναι ένα όμορφο, λαμπερό κουμπί, που θέλει όλοι να το προσέχουν και να το θαυμάζουν. Κι έτσι γίνεται, μέχρι τη μέρα που αναγκάζεται να συνυπάρξει και να συνεργαστεί με τους συγγενείς του, που είναι κάποια άλλα κουμπιά ολόιδια με αυτόν.

Απογοητευμένος και θυμωμένος, βλέπει τη ζωή του να αλλάζει προς το χειρότερο. Μέσα στην απογοήτευση και τον θυμό του, ο Αστέρης ζει μια περιπέτεια που του μαθαίνει τι σημαίνει να είσαι αληθινά αξιοθαύμαστος.

Μπορείτε να κατεβάσετε δωρεάν το ψηφιακό βιβλίο «Το επάνω κουμπί» της Σταυρούλας Παπαδοπούλου και της Μαρίας Χατζή από τη διεύθυνση www.saitapublications.gr/2014/03/ebook.87.html (σε μορφή .pdf) ή να το διαβάσετε σε μορφή εικονικού βιβλίου, χωρίς να κατεβάσετε το αρχείο, μέσω της διεύθυνσης: 



                                                 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ''ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΚΑΙΡΟΥ''







                                                     








Οι Εκδόσεις Vakxikon.gr σας προσκαλούν
την Παρασκευή 4 Απριλίου 2014
στις 20.00
στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής


Πρόγνωση καιρού
του Θεοχάρη Παπαδόπουλου

Ομιλήτριες:

Μαρία Κατσοπούλου
[Maria Anima], ποιήτρια, επιμελήτρια
Χριστίνα Λιναρδάκη [Χριστίνα Λιναρδάκη] , ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας


Ποιήματα θα διαβάσει
η ηθοποιός Μέμη Αναστασοπούλου


Βιβλιοκαφέ Έναστρον
Σόλωνος 101, Αθήνα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ '' ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΛΗΜΕΡΙ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ ''




                                                 


                                                          




Οι εκδόσεις Σαιξπηρικόν παρουσιάζουν την ποιητική συλλογή της Αλεξάνδρας Μπακονίκα "Το τραγικό και το λημέρι των αισθήσεων" την Παρασκευή 4 Απριλίου, στις 7:30, στον Πολυχώρο Αίτιον.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:


Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, συγγραφέας

Η Δώρα Κασκάλη, πεζογράφος, ποιήτρια

 
Στο πιάνο η Θέλμα Παπαδοπούλου

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΟΥ '' ΤΟ ΑΙΜΑ ΝΕΡΟ ''





                                                    




Πέμπτη 3 Απριλίου στις 20:30



Οι Εκδόσεις Πατάκη και το Βιβλιοπωλείο IANOS σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Χάρη Βλαβιανού 


«Το αίμα νερό – Μυθιστόρημα σε σαράντα πέντε πράξεις»

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:



Θανάσης Βαλτινός
– συγγραφέας
Δήμητρα Χριστοδούλου – ποιήτρια
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου – κριτικός λογοτεχνίας
Ιωάννα Ναούμ – Καθ. Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α.Π.Θ.

Βιβλιοπωλείο IANOS
Σταδίου 24, τηλ.: 210.32.17.917
www.ianos.gr




                           


Χάρη Βλαβιανού


Απόσπασμα από το βιβλίο :


                           45

 Κοιτάζεις τώρα τη φωτογραφία που τραβήχτηκε στο Να ι ρόμπι έναν μήνα μετά τον γάμο τους.Είχαν παντρευτεί στα κρυφά και το είχαν σκάσει από την Ελλάδα.Εκείνη δούλευε στην Αθηνα ι κή τότε,στο πολιτικό ρεπορτάζ,και είχε καλύψει το θέμα
''Μακάριος''.Τον πήρε μαζί της.Τόσοι νέοι-23 και 26- και τόσο αποφασισμένοι για όλα.Σκέφτεσαι τώρα τους στίχους του Λάρκιν:''Τhey fuck you up,your mum and dad./They may not mean to,but they do''.


 (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το αίμα νερό: γίνεται; Οι δυο λέξεις που συνάπτονται εδώ, η καθεμιά με το δικό της ειδικό βάρος, και οι δυο μαζί με την υγρή τους ζωτικότητα, παραπέμπουν απευθείας στη νομοτέλεια της λαϊκής σοφίας: όχι, δεν γίνεται. Και ο Χάρης Βλαβιανός, ένας ποιητής στην ωριμότητά του, μας θυμίζει ότι η φύση του αληθινού δημιουργού ριζώνει στη διαρκή επιστροφή, στις εμμονές του, αλλά καρπίζει μόνο με την ποιητική επίνοια, ώστε κάθε φορά που επιχειρείται η επιστροφή, να συντελείται με ανανεωμένους όρους ύφους και διευρυμένους ποιητικούς στόχους. Σ’ ένα ποιητικό βιβλίο, λοιπόν, αυτοπροσδιοριζόμενο ως «μυθιστόρημα σε σαράντα πέντε πράξεις», συντίθεται μια μυθοπλασία του εαυτού, αλλά και μια επιτέλεση του ποιητικού εγώ: σταθερό θέμα πάντα το υποκείμενο, μέσο η ανασκαφή του προσωπικού, οικογενειακού τραύματος, στιγμιότυπα που αναδύονται με τους ελεύθερους συνειρμούς της μνήμης. Επιθυμία: αν όχι η συγχώρηση για ό,τι έχει πια παρέλθει, τουλάχιστον η λυτρωτική έκθεση. η απόφαση του ποιητή ν’ αντικρίσει τα φαντάσματά του στον καθρέφτη, να τους απευθυνθεί, να παίξει μαζί τους, και να τους επιστρέψει ως δώρο συμφιλίωσης ένα (σχεδόν σπαρακτικό) μειδίαμα.

 Σχετικά λινκ :

Παρουσίαση του βιβλίου στην
Αthens Voice 
Συνέντευξη του Χ.Βλαβιανού στην
Popaganda  

Τετάρτη 26 Μαρτίου 2014

ΜΗΝΥΜΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ 2014















Μήνυμα Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου
27 Μαρτίου 2014

Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (Δ.Ι.Θ.). Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου από την παγκόσμια θεατρική κοινότητα. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Δ.Ι.Θ. επιλέγει κάθε φορά από μια χώρα-μέλος του μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου για να γράψει μήνυμα, το οποίο διαβάζεται σε όλα τα θέατρα και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε. σε όλο τον κόσμο. Το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου έχουν γράψει μεταξύ άλλων οι: Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς, Τζον Μάλκοβιτς, Ντάριο Φο κ.ά.
Φέτος το μήνυμα έγραψε ο νοτιοαφρικανός θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και σκηνογράφος Brett Bailey.
Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου διαβάζεται σε κάθε θέατρο πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου.


ΜΗΝΥΜΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ
από τον Brett Bailey

Όπου υπάρχει ανθρώπινη κοινωνία, εκδηλώνεται το ασυγκράτητο πνεύμα της παράστασης.
Κάτω από δέντρα σε μικρά χωριά, πάνω σε σκηνές υψηλής τεχνολογίας στις μητροπόλεις του κόσμου, σε σχολικές αίθουσες, σε γήπεδα και σε ναούς· σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές, σε εμπορικά κέντρα, σε κοινοτικά κέντρα και υπόγεια στο κέντρο της πόλης, οι άνθρωποι μαζεύονται για να κοινωνήσουν στους εφήμερους θεατρικούς κόσμους που εμείς δημιουργούμε προκειμένου να εκφράσουμε την ανθρώπινη πολυπλοκότητα, την διαφορετικότητα και την ευαισθησία μας με σάρκα, ανάσα και φωνή.
Μαζευόμαστε για να κλάψουμε και να θυμηθούμε, για να γελάσουμε και να σκεφτούμε. Για να μάθουμε, να επιβεβαιώσουμε και να φανταστούμε. Για να θαυμάσουμε τις τεχνικές επιδεξιότητες και για να ενσαρκώσουμε θεούς. Για να κοπεί σε όλους μας η ανάσα με  την ικανότητά μας να αναγνωρίσουμε την ομορφιά, τη συμπόνια και τα τερατουργήματα. Ερχόμαστε για να ενεργοποιηθούμε και για να πάρουμε δύναμη. Για να δοξάσουμε τον πλούτο των διαφορετικών πολιτισμών μας και να διαλύσουμε τα όρια που μας χωρίζουν.
Όπου υπάρχει ανθρώπινη κοινωνία, εκδηλώνεται το ασυγκράτητο πνεύμα της παράστασης. Γέννημα της κοινότητας, φορά τις μάσκες και τα κοστούμια των διαφορετικών παραδόσεων μας. Χρησιμοποιεί τις γλώσσες, τους ρυθμούς και τις χειρονομίες μας, και καταργεί τον χώρο ανάμεσα μας.
Και εμείς, οι καλλιτέχνες που εργαζόμαστε με αυτό το αρχέγονο πνεύμα, αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να το διοχετεύσουμε μέσω της καρδιάς μας, των ιδεών μας και του σώματός μας ώστε να αποκαλύψουμε την πραγματικότητά μας σε όλο της το γήινο μέγεθος και το λαμπερό μυστήριό της.
Αλλά σε αυτή την εποχή εκατομμύρια άνθρωποι παλεύουν να επιβιώσουν, υποφέρουν κάτω από τυραννικά καθεστώτα και έναν αρπακτικό καπιταλισμό, και προσπαθούν να ξεφύγουν από τις συγκρούσεις και τις κακουχίες. Σε αυτή την εποχή  που ζούμε η ιδιωτικότητά μας παραβιάζεται από μυστικές υπηρεσίες και οι λέξεις λογοκρίνονται από παρεμβατικές κυβερνήσεις. Σε αυτή την εποχή τα δάση εξολοθρεύονται,  είδη του ζωϊκού βασιλείου εξολοθρεύονται και οι ωκεανοί δηλητηριάζονται. Μια τέτοια εποχή τι αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να αποκαλύψουμε;
Σε αυτό τον κόσμο της άνισα κατανεμημένης εξουσίας, σε έναν κόσμο όπου διάφοροι ηγεμονικοί κανόνες προσπαθούν να μας πείσουν πως ένα έθνος, μια φυλή, ένα γένος, μια σεξουαλική προτίμηση, μια θρησκεία, μια ιδεολογία ή ένα πολιτισμικό πλαίσιο είναι ανώτερο από όλα τα άλλα, μπορούμε πράγματι δικαιολογημένα να επιμείνουμε ότι οι τέχνες πρέπει να αποδεσμευτούν από κοινωνικές ατζέντες;
Μήπως εμείς οι καλλιτέχνες της αρένας και της σκηνής προσαρμοζόμαστε στις στείρες απαιτήσεις της αγοράς; Ή μήπως αρπάζουμε τη δύναμη που έχουμε για να καθαρίσουμε το τοπίο στην καρδιά και στο μυαλό της κοινωνίας προκειμένου να μαζέψουμε τους ανθρώπους γύρω μας, να εμπνεύσουμε, να μαγέψουμε και να πληροφορήσουμε, και να δημιουργήσουμε έναν κόσμο ελπίδας και ανοιχτόκαρδης συνεργασίας;


Ο Brett Bailey είναι νοτιοαφρικανός θεατρικός συγγραφέας, σκηνογράφος, σκηνοθέτης, δημιουργός καλλιτεχνικών εγκαταστάσεων και καλλιτεχνικός διευθυντής της θεατρικής ομάδας Third World Bunfight με έδρα το Cape Town.
Εκτός από τη Νότια Αφρική έχει εργαστεί σε άλλες χώρες της Αφρικής, στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη. Το θέατρό του έχει γνωρίσει μεγάλη αναγνώριση για τον αιρετικό, εικονοκλαστικό τρόπο με τον οποίο ερευνά το μετα-αποικιακό τοπίο της Αφρικής. 
Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε όλη την Ευρώπη, την Αυστραλία και την Αφρική, αποσπώντας πλήθος βραβείων· μεταξύ αυτών και το χρυσό μετάλλιο σκηνογραφίας στη Διεθνή Έκθεση Σκηνογραφίας της Πράγας το 2007. Υπήρξε πρόεδρος της Διεθνούς Έκθεσης Σκηνογραφίας της Πράγας το 2011 και μέλος της κριτικής επιτροπής για το διαγωνισμό «Music Theater Now» του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου το Μάρτιο του 2013.
Το 2009 ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής της τελετής έναρξης στη Σύνοδο Κορυφής για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό στο Γιοχάνεσμπουργκ, ενώ από το 2006 έως το 2009 σκηνοθέτησε τις εναρκτήριες παραστάσεις στο Διεθνές Φεστιβάλ Τέχνης Harare της πρωτεύουσας της Ζιμπάμπουε. Από το 2008-2011 διετέλεσε διευθυντής του Φεστιβάλ Τεχνών «Infecting the City» στο Κέηπ Τάουν. Φέτος ανέλαβε να γράψει το Μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας θεάτρου για το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου της UNESCO.  


Μετάφραση από τα αγγλικά για το Ε.Κ.Δ.Ι.Θ. : Νεόφυτος Παναγιώτου
Επιμέλεια μετάφρασης από τα αγγλικά για το Ε.Κ.Δ.Ι.Θ.: Βίκυ Μαντέλ

Σάββατο 22 Μαρτίου 2014

ΑΓΓΕΛΜΑ ΘΑΝΑΤΟΥ


                                                                  

                                        ''  O θάνατος είναι τρύπα-τελείωσε .
                              Και η θρησκεία αυτήν την τρύπα προσπαθεί να κλείσει.''
                                          







''Καθένας μας έχει την υποψία: μήπως μέσα μας υπάρχουν πράγματα που δεν μπορούμε να ανακαλέσουμε; Μήπως ο ίδιος ο εαυτός μας κρύβεται στα βιώματά του και αδυνατεί να αναδυθεί ατόφιος και ακέραιος; Το παρόν δεν είναι αθώο. Ενίοτε αφήνει την εντύπωση πολύπειρου νοσοκόμου ο οποίος μας απομονώνει από καθετί επικίνδυνο, μας παρέχει κατευναστικά, ορθώνει προστατευτικά χωρίσματα. Αρκεί όμως μια αιφνίδια συγκίνηση για να παραδοθούμε στο βάθος του χρόνου μας, δραπετεύοντας από την περιφρουρημένη παροντικότητα. Η θυμική μνήμη είναι κάτι βαθύτερο από τον ίδιο τον άνθρωπο, άλλωστε δεν είναι συμπτωματικό ότι οι συγκινήσεις και τα αισθήματα ονομάστηκαν "πάθη".

Περί μνήμης,Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008




                                               *************


to vima





Πέθανε το βράδυ της Παρασκευής, σε ηλικία 67 ετών, ο Κωστής Παπαγιώργης, συγγραφέας, δοκιμιογράφος και μεταφραστής, μια από τις πλέον ευγενείς μορφές των ελληνικών γραμμάτων.
Ο Κωστής Παπαγιώργης (ψευδώνυμο του Κ. Παπαγεωργίου) ήταν γιος δημοδιδάσκαλου. Γεννήθηκε το 1947 στο Νεοχώρι Υπάτης του νομού Φθιώτιδας.
Το 1966 μετέβη στη Θεσσαλονίκη για νομικές σπουδές όπου και παρέμεινε για έναν χρόνο. Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για να σπουδάσει κλασική και σύγχρονη φιλοσοφία.

Παρακολούθησε επί διετία μαθήματα στο Βενσέν (με τους Ντελέζ, Λυοτάρ, Σατελέ), τα οποία στη συνέχεια εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην αυτοδιδαχή. Δεν ολοκλήρωσε τελικά ούτε τις σπουδές νομικής ούτε αυτές της φιλοσοφίας.

Παρά ταύτα «η παθολογική σχεδόν προσήλωση στην ανάγνωση τον οδήγησε συγκυριακά στην εμπορία βιβλίων· κατόπιν, με την επάνοδο στην Αθήνα, στη μετάφραση φιλοσοφικών έργων για βιοποριστικούς καθαρά λόγους και, όψιμα, στη συγγραφή εξομολογητικών εν πολλοίς δοκιμίων».

Στην Ελλάδα επέστρεψε οριστικά μετά το 1975 και επιδόθηκε με αξιοζήλευτη δεινότητα στη μετάφραση σημαντικών φιλοσόφων και διανοητών (Ντεριντά, Λεβινάς, Ρικέρ, Σαρτρ, Φουκώ και Κίρκεγκωρ μεταξύ των άλλων) όπως επίσης στη συγγραφή πρωτότυπων κειμένων και βιβλίων στοχασμού.

Εξέδωσε το θεωρητικό περιοδικό «Χώρα» και συνεργάστηκε με πλήθος περιοδικών (Αθηνόραμα, Αντί κ.ά) και εφημερίδων.

Το 2002 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο μαρτυρίας – χρονικού για το βιβλίο του «Κανέλλος Δεληγιάννης» (εκδ. Καστανιώτη).

Έγραψε για τη μέθη, τη ζηλοτυπία, τη μισανθρωπία, τους νεκρούς, τη μνησικακία, τη φιλία και τον πόλεμο με οξυδέρκεια, γλωσσικό πλούτο και ένα προσωπικό, διακριτό ύφος.




ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ LIFO ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ
Ο θάνατος είναι τρύπα – τελείωσε. Πηγή: www.lifo.gr

Παρασκευή 21 Μαρτίου 2014

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ /// 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ///ΠΕΝΤΕ ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ


Επιμέλεια: Ασημίνα Ξηρογιάννη



                                                    




                                                   [...]

                                       εκείνη  η εποχή που νοικιάζαμε ποδήλατα

                                       και τρέχαμε λάμποντας μισή ωρίτσα...[...]


                                             Ν.Καρούζος,Χορταριασμένα χάσματα



Επειδή ένας  μαθητής μου από την έκτη με περίμενε μια μέρα έξω από την πόρτα με το ποίημα του Βρεττάκου ''ΤΟ ΈΡΓΟ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ'' και την ώρα που μου το έδινε μου είπε:''Κυρία,οι ποιητές κατοικούν έξω από τον φόβο'',γι'αυτόν
 τον λόγο ,φέτος το varelaki γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα ποίησης  παρέα με Ποιητικές Ανθολογίες για παιδιά και εφήβους  . Αναγκάζομαι να ανατρέξω σε αυτές κάθε φορά που ετοιμάζω στο σχολείο κάποιο  ποιητικό ή θεατροποιητικό δρώμενο.Και όλο ανακαλύπτω πράγματα.Πλούσιες όλες οι ανθολογίες, συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό ποιημάτων ,των οποίων η παράθεση γίνεται συνήθως με βάση το θέμα τους.Διότι σχεδόν όλοι οι ανθολόγοι πιστεύουν πως μια παιδική σχολική ανθολογία μόνο θεματικού τύπου κατηγοριοποίηση απαιτεί και κανενός άλλου(δημιουργών ,περιόδων κ.α).Στις  ανθολογίες συναντάμε και εκτενείς κατατοπιστικές εισαγωγές μέσα στις οποίες υπάρχουν σχόλια και κείμενα σχετικά με τους βασικούς στόχους του ανθολόγου,τα κριτήρια επιλογής των ποιημάτων,το εύρος του υλικού ,τη διάταξη της ύλης .
Στο τέλος συνήθως βιβλιογραφικά σημειώματα,εκτενής ή σύντομη βιβλιογραφία,πηγές ,ευρετήριο ποιημάτων και ποιητών,καθώς και ευρετήριο όρων,εννοιών και πραγμάτων.


                                                                               A.Ξηρογιάννη
 _________________________________________
                                                        
 

Ανθολογία παιδικής ποίησης



ανθολόγηση: Θέτη Χορτιάτη


εικονογράφηση: Τζώρτζης Παρμενίδης

Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2000
332 σελ.
 Αφού πέρασε το εκφραστικό μου άγγιγμα από τους ενήλικους, στάθηκα μαζί με τα παιδιά να ξανακοιτάξω απ΄ την αρχή τον κόσμο, προσπαθώντας να δω σαν μέσα απ' την παρθένα ματιά των παιδιών και να μιμηθώ τη δροσερή τους αφέλεια.
Έτσι άρχισα να παίζω το ρόλο του παιδιού και να κάνω παιχνίδι την τέχνη μου μ' έναν τρόπο που πιστεύω πως το παιδί αναγνώστης ή ακροατής θα ήθελε να ιδιοποιηθεί.
Κι όπως έκανα τις λέξεις μου παιχνίδι, προσκάλεσα τα παιδιά να παίξουμε και να πετάξουμε μ' άλλους ρυθμούς στη φαντασία, με σκοπό να μπουν σε κίνηση οι δημιουργικές δυνάμεις των παιδιών.

                                
Θ. Χορτιάτη
Για περισσότερα μπορείτε να ανατρέξετε και ΕΔΩ 
και εδω


********

                                                                         




Ποιητική ανθολογία για παιδιά και εφήβους



Συλλογικό έργο
ανθολόγηση: Μαρία Μαρτζούκου, Σωτήρης Τριβιζάς
επιμέλεια σειράς: Νίκος Καλέντης

Καλέντης,

ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ


Αυτή η ποιητική ανθολογία απευθύνεται στα παιδιά και στους εφήβους. Ανθολογούνται ποιήματα γνωστών ποιητών, από τον Σολωμό ως τις μέρες μας, που είτε αναφέρονται στην παιδική ηλικία και σχετίζονται με τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς της, είτε απλώς είναι εύληπτα και επομένως κατάλληλα για να διαβαστούν από παιδιά. Η επιλογή ποιητών και ποιημάτων έγινε με μοναδικό κριτήριο την ανταπόκριση που ελπίζουμε ότι θα βρουν στη νεανική ευαισθησία. Ο στόχος της ανθολογίας παραμένει προφανής: να φέρει την ποίηση κοντά στους εφήβους και στα παιδιά, προετοιμάζοντας ενδεχομένως τους μελλοντικούς αναγνώστες.





**********







                                                        







Σχολική ποιητική ανθολογία



ανθολόγηση: Σπύρου Κοκκίνη

Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1994
333 σελ.





********

                                      

                                                               




Σύγχρονη σχολική ποιητική ανθολογία



Διονύσης Παπαδόπουλος

Φύλλα, 2008
290 σελ.


******




Ανδρέας Εμπειρίκος
 Ηχώ



Τα βήματά μας αντηχούν ακόμη

Μέσα στο δάσος με τον βόμβο των εντόμων

Και τις βαριές σταγόνες απ’ τ’ αγιάζι

Που στάζει στα φυλλώματα των δέντρων.

Κι ιδού που σκάζει μέσα στις σπηλιές

Η δόνησις κάθε κτυπήματος των υλοτόμων

Καθώς αραιώνουν με πελέκια τους κορμούς

Κρατώντας μες στο στόμα τους τραγούδια

Που μάθαν όταν ήτανε παιδιά

Και παίζανε κρυφτούλι μες στο δάσος.



Το ποίημα προέρχεται από τη συλλογή Τα Κάστρα του ανέμου (1934).
 ****
               Χρίστος   Λάσκαρης
Άνθρωποι της πόλης
 
Θα τους δείτε το πρωί της Κυριακής
-πηγαίνοντας για την εκκλησία-
να πλένουν οικογενειακώς το αυτοκίνητο.
Είναι οι άνθρωποι της πόλης που ετοιμάζονται.
Θα βγούνε στην εξοχή.
Θα πάνε να φέρουνε
στο διαμέρισμα λουλούδια.
 ******

ΔΗΜΗΤΡΑ Χ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ  

Για ένα παιδί που κοιμάται

Νύχτα. Η κίνηση αραιή στη λεωφόρο.
Μες στο κλειστό, το φωτισμένο εργοστάσιο,
Οι μηχανές, αποσταμένες μα άγρυπνες,
Επιβλέπουν σαν άκακοι γίγαντες
Τον ύπνο του μικρού. Στριμωγμένος
Κοντά στη σκάρα του  ατμού,
Με του αδερφού του το παλτό σκεπασμένος
Ξεκουράζεται.
Όλη τη μέρα δουλεύει στα φανάρια
Σκουπίζει τζάμια βιαστικά με το κόκκινο.
Εισπράττει κέρματα ή την εύλογη αγανάκτηση. Περιμένει το επόμενο φανάρι.
Τίμια κερδίζει έτσι το ψωμί
Και το μερίδιο του νυχτοφύλακα,
Που τον αφήνει να κοιμάται εκεί μέσα.
Τα χιονισμένα βουνά της πατρίδας του,
Τα χέρια της μάνας του που τύλιγαν γύρω του
Γυναικείο μαντίλι για το κρύο,
Το δάσκαλο που πληρωνότανε με γάλα
Μόλις θυμάται.
Θυμάται κάτι ελληνικά από το στόμα του,
Που τώρα εδώ ακούγονται αλλιώτικα.
Όχι σαν βότσαλα γυαλιστερά μεγάλης θάλασσας,
Όχι σαν ποδοβολητό του αλόγου
Ενός ανίκητου στρατηλάτη
Αλλά να, σαν τα κέρματα στην τσέπη,
Σαν το φτύσιμο στο βλέμμα του πελάτη.
Καμιά φορά πιο εγκάρδια
Σαν τούτο δω το βουητό της σκάρας,
Που όλο ανεβάζει το θερμό ατμό. 



Δ. Χ. Χριστοδούλου, Το κυπαρίσσι
των εργατικών
, Καστανιώτης

********


ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΧΕΡΑΣ





Ο Έφηβος των Αθηνών

 

 

 

Είμαι ο Διομήδης- ο έφηβος των Αθηνών
που έθαψα με της καρδιάς μου το αίμα
την τρανή κραυγή της λευτεριάς
τραγουδώντας την και αποχαιρετώντας.




******



Κώστας Βάρναλης



[Να σ΄ αγναντεύω θάλασσα]





Να σ' αγναντεύω, θάλασσα, να μη χορταίνω,
απ' το βουνό ψηλά
στρωτήν και καταγάλανη και μέσα να πλουταίνω
απ' τα μαλάματά  σου τα πολλά.

Να 'ναι χινοπωριάτικον απομεσημερ', όντας 
μετ' άξαφνη νεροποντή
χιμάει μες απ' τα σύννεφα θαμπωτικά γελώντας
ήλιος χωρίς μαντύ.

Να ταξιδεύουν στον αγέρα τα νησάκια, οι κάβοι,
τ' ακρόγιαλα σα μεταξένιοι αχνοί
και με τους γλάρους συνοδιά κάποτ' ένα καράβι
ν' ανοίγουν να το παίρνουν οι ουρανοί.





 *******


 Μαρία Πολυδούρη



Κοντά σου


Κοντά σου δεν αχούν άγρια οι ανέμοι.
Κοντά σου είνε η γαλήνη και το φως.
Στου νου μας τη χρυσόβεργην ανέμη
Ο ρόδινος τυλιέται στοχασμός.

Κοντά σου η σιγαλιά σα γέλιο μοιάζει
που αντιφεγγίζουν μάτια τρυφερά
κ’ αν κάποτε μιλάμε, αναφτεριάζει,
πλάι μας κάπου η άνεργη χαρά.

Κοντά σου η θλίψη ανθίζει σα λουλούδι
κι’ ανύποπτα περνά μέσ’ στη ζωή.
Κοντά σου όλα γλυκά κι’ όλα σα χνούδι,
σα χάδι, σα δροσούλα, σαν πνοή.




 ******



 Δ.Ν.ΠΑΠΑΔΙΤΣΑΣ



['ΟΛΑ ΤΑ ΦΥΛΛΑ]


'Ολα τα φύλλα ανέμισαν το Μάιο
Μια κρήνη μια λεπτοκαμωμένη λεύκα τραγουδάει
Στο κυανό ελληνικό παράθυρο
Άλλαξα τον ήχο των βημάτων μου
Με το ζεστό ανέβασμα του Ικάρου
Κι ένα βραχάκι ομορφιάς κατρακυλάει
'Απ τα μαλλιά μου ως το γέλιο μου ως τη φτέρνα.



 ********






                                                             







Σχολική ποιητική ανθολογία



ανθολόγηση: Θεόδωρου Α. Γιαννόπουλου

Νίκας / Ελληνική Παιδεία Α.Ε., 1983
352 σελ.




******



ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ  ΣΙΜΟΝΩΦ(ΜΕΤ.ΡΙΤΑΣ ΜΠΟΥΜΗ -ΠΑΠΑ)



Η ΠΟΙΗΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ



-Η ποίηση είναι εθνική και αγαπά τη γη που γεννήθηκε.
-Η ποίηση μάχεται για την ελευθερία.
-Η ποίηση μάχεται για την ειρήνη.
-Η ποίηση μάχεται για το μέλλον.
Κι αυτό σημαίνει ότι η ποίηση είναι αδιάκοπη αντίσταση ,αφού:
-H ποίηση πολεμά την αδικία.
-Η ποίηση πολεμά την απανθρωπιά.
-Η ποίηση πολεμά τις αιτίες των πολέμων.
-Η ποίηση δεν είναι ρυθμός και ρίμες.
-Η ποίηση δεν είναι λέξεις σε ισόμετρες στήλες.
-Είναι η ψυχή του λαού.
-Ενσαρκώνει τις ελπίδες του.Τα όνειρα που κάνει για το μέλλον του.
Γι αυτό και τίποτα  δεν αξίζει όσο η ποίηση.
Κανένας τίτλος πιο άξιος από του ποιητή.




*****


 

 

Γιῶργος Σεφέρης 

 

 Θερινὸ Ἡλιοστάσι

 

Α´

Ὁ μεγαλύτερος ἥλιος ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ
κι ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸ νέο φεγγάρι
ἀπόμακρα στὴ μνήμη σὰν ἐκεῖνα τὰ στήθη.
Ἀνάμεσό τους χάσμα τῆς ἀστερωμένης νύχτας
κατακλυσμὸς τῆς ζωῆς.
Τ᾿ ἄλογα στ᾿ ἁλώνια
καλπάζουν καὶ ἱδρώνουν
πάνω σὲ σκόρπια κορμιά.
Ὅλα πηγαίνουν ἐκεῖ
καὶ τούτη ἡ γυναῖκα
ποὺ τὴν εἶδες ὄμορφη, μιὰ στιγμὴ
λυγίζει δὲν ἀντέχει πιὰ γονάτισε.
Ὅλα τ᾿ ἀλέθουν οἱ μυλόπετρες
καὶ γίνουνται ἄστρα.

Παραμονὴ τῆς μακρύτερης μέρας.

Β´

Ὅλοι βλέπουν ὁράματα
κανεὶς ὡστόσο δὲν τ᾿ ὁμολογεῖ·
πηγαίνουν καὶ θαρροῦν πὼς εἶναι μόνοι.
Τὸ μεγάλο τριαντάφυλλο
ἤτανε πάντα ἐδῶ
στὸ πλευρό σου βαθιὰ μέσα στὸν ὕπνο
δικό σου καὶ ἄγνωστο.
Ἀλλὰ μονάχα τώρα ποὺ τὰ χείλια σου τ᾿ ἄγγιξαν
στ᾿ ἀπώτατα φύλλα
ἔνιωσες τὸ πυκνὸ βάρος τοῦ χορευτῆ
νὰ πέφτει στὸ ποτάμι τοῦ καιροῦ -
τὸ φοβερὸ παφλασμό.

Μὴ σπαταλᾷς τὴν πνοὴ ποὺ σοῦ χάρισε
τούτη ἡ ἀνάσα.


Γ´

Κι ὅμως σ᾿ αὐτὸ τὸν ὕπνο
τ᾿ ὄνειρο ξεπέφτει τόσο εὔκολα
στὸ βραχνά.
Ὅπως τὸ ψάρι ποὺ ἄστραψε κάτω ἀπ᾿ τὸ κῦμα
καὶ χώθηκε στὸ βοῦρκο τοῦ βυθοῦ
ἢ χαμαιλέοντας ὅταν ἀλλάζει χρῶμα.
Στὴν πολιτεία ποὺ ἔγινε πορνεῖο
μαστροποὶ καὶ πολιτικιὲς
διαλαλοῦν σάπια θέλγητρα·
ἡ κυματόφερτη κόρη
φορεῖ τὸ πετσὶ τῆς γελάδας
γιὰ νὰ τὴν ἀνεβεῖ τὸ ταυρόπουλο·
ὁ ποιητὴς
χαμίνια τοῦ πετοῦν μαγαρισιὲς
καθὼς βλέπει τ᾿ ἀγάλματα νὰ στάζουν αἷμα.
Πρέπει νὰ βγεῖς ἀπὸ τοῦτο τὸν ὕπνο·
τοῦτο τὸ μαστιγωμένο δέρμα.


Δ´

Στὸ τρελὸ ἀνεμοσκόρπισμα
δεξιὰ ζερβὰ πάνω καὶ κάτω
στροβιλίζονται σαρίδια.
Φτενοὶ θανατεροὶ καπνοὶ
λύνουν τὰ μέλη τῶν ἀνθρώπων.
Οἱ ψυχὲς
βιάζουνται ν᾿ ἀποχωριστοῦν τὸ σῶμα
διψοῦν καὶ δὲ βρίσκουν νερὸ πουθενά·
κολνοῦν ἐδῶ κολνοῦν ἐκεῖ στὴν τύχη
πουλιὰ στὶς ξόβεργες·
σπαράζουν ἀνωφέλευτα
ὅσο ποὺ δὲ σηκώνουν ἄλλο τὰ φτερά τους.

Φυραίνει ὁ τόπος ὁλοένα
χωματένιο σταμνί.


Ε´

Ὁ κόσμος τυλιγμένος στὰ ναρκωτικὰ σεντόνια
δὲν ἔχει τίποτε ἄλλο νὰ προσφέρει
παρὰ τοῦτο τὸ τέρμα.
Στὴ ζεστὴ νύχτα
ἡ μαραμένη ἱέρεια τῆς Ἑκάτης
μὲ γυμνωμένα στήθη ψηλὰ στὸ δῶμα
παρακαλᾷ μία τεχνητὴ πανσέληνο, καθὼς
δυὸ ἀνήλικες δοῦλες ποὺ χασμουριοῦνται
ἀναδεύουν σὲ μπακιρένια χύτρα
ἀρωματισμένες φαρμακεῖες.
Αὔριο θὰ χορτάσουν ὅσοι ἀγαποῦν τὰ μυρωδικά.

Τὸ πάθος της καὶ τὰ φτιασίδια
εἶναι ὅμοια μὲ τῆς τραγῳδοῦ
ὁ γύψος τοὺς μάδησε κιόλας.


Στ´

Κάτω στὶς δάφνες
κάτω στὶς ἄσπρες πικροδάφνες
κάτω στὸν ἀγκαθερὸ βράχο
κι ἡ θάλασσα στὰ πόδια μας γυάλινη.
Θυμήσου τὸ χιτῶνα ποὺ ἔβλεπες
ν᾿ ἀνοίγει καὶ νὰ ξεγλιστρᾷ πάνω στὴ γύμνια
κι ἔπεσε γύρω στοὺς ἀστραγάλους
νεκρός -
ἂν ἔπεφτε ἔτσι αὐτὸς ὁ ὕπνος
ἀνάμεσα στὶς δάφνες τῶν νεκρῶν.


Ζ´

Ἡ λεῦκα στὸ μικρὸ περιβόλι
ἡ ἀνάσα της μετρᾷ τὶς ὦρες σου
μέρα καὶ νύχτα·
κλεψύδρα ποὺ γεμίζει ὁ οὐρανός.
Στὴ δύναμη τοῦ φεγγαριοῦ τὰ φύλλα της
σέρνουν μαῦρα πατήματα στὸν ἄσπρο τοῖχο.
Στὸ σύνορο εἶναι λιγοστὰ τὰ πεῦκα
ἔπειτα μάρμαρα καὶ φωταψίες
κι ἄνθρωποι καθὼς εἶναι πλασμένοι οἱ ἄνθρωποι.
Ὁ κότσυφας ὅμως τιτιβίζει
σὰν ἔρχεται νὰ πιεῖ
κι ἀκοῦς καμιὰ φορὰ φωνὴ τῆς δεκοχτούρας.

Στὸ μικρὸ περιβόλι δέκα δρασκελιὲς
μπορεῖ νὰ ἰδεῖς τὸ φῶς τοῦ ἥλιου
νὰ πέφτει σὲ δυὸ κόκκινα γαρούφαλα
σὲ μίαν ἐλιὰ καὶ λίγο ἁγιόκλημα.
Δέξου ποιὸς εἶσαι.
Τὸ ποίημα
μὴν τὸ καταποντίζεις στὰ βαθιὰ πλατάνια
θρέψε το μὲ τὸ χῶμα καὶ τὸ βράχο ποὺ ἔχεις.
Τὰ περισσότερα -
σκάψε στὸν ἴδιο τόπο νὰ τὰ βρεῖς.


Η´

Τ᾿ ἄσπρο χαρτὶ σκληρὸς καθρέφτης
ἐπιστρέφει μόνο ἐκεῖνο ποὺ ἤσουν.

Τ᾿ ἄσπρο χαρτὶ μιλᾷ μὲ τὴ φωνή σου,
τὴ δική σου φωνὴ
ὄχι ἐκείνη ποὺ σ᾿ ἀρέσει·
μουσική σου εἶναι ἡ ζωὴ
αὐτὴ ποὺ σπατάλησες.
Μπορεῖ νὰ τὴν ξανακερδίσεις ἂν τὸ θέλεις
ἂν καρφωθεῖς σὲ τοῦτο τ᾿ ἀδιάφορο πρᾶγμα
ποὺ σὲ ρίχνει πίσω
ἐκεῖ ποὺ ξεκίνησες.

Ταξίδεψες, εἶδες πολλὰ φεγγάρια πολλοὺς ἥλιους
ἄγγιξες νεκροὺς καὶ ζωντανοὺς
ἔνιωσες τὸν πόνο τοῦ παλικαριοῦ
καὶ τὸ βογκητὸ τῆς γυναίκας
τὴν πίκρα τοῦ ἄγουρου παιδιοῦ -
ὅ,τι ἔνιωσες σωριάζεται ἀνυπόστατο
ἂν δὲν ἐμπιστευτεῖς τοῦτο τὸ κενό.
Ἴσως νὰ βρεῖς ἐκεῖ ὅ,τι νόμισες χαμένο·
τὴ βάστηση τῆς νιότης, τὸ δίκαιο καταποντισμὸ
τῆς ἡλικίας.

Ζωή σου εἶναι ὅ,τι ἔδωσες
τοῦτο τὸ κενὸ εἶναι ὅ,τι ἔδωσες
τὸ ἄσπρο χαρτί.


Θ´

Μιλοῦσες γιὰ πράγματα ποὺ δὲν τά ῾βλεπαν
κι αὐτοὶ γελοῦσαν.

Ὅμως νὰ λάμνεις στὸ σκοτεινὸ ποταμὸ
πάνω νερά·
νὰ πηγαίνεις στὸν ἀγνοημένο δρόμο
στὰ τυφλά, πεισματάρης
καὶ νὰ γυρεύεις λόγια ριζωμένα
σὰν τὸ πολύροζο λιόδεντρο -
ἄφησε κι ἂς γελοῦν.
Καὶ νὰ ποθεῖς νὰ κατοικήσει κι ὁ ἄλλος κόσμος
στὴ σημερινὴ πνιγερὴ μοναξιὰ
στ᾿ ἀφανισμένο τοῦτο παρὸν -
ἄφησέ τους.

Ὁ θαλασσινὸς ἄνεμος κι ἡ δροσιὰ τῆς αὐγῆς
ὑπάρχουν χωρὶς νὰ τὸ ζητήσει κανένας.


Ι´

Τὴν ὥρα ποὺ τὰ ὀνείρατα ἀληθεύουν
στὸ γλυκοχάραμα τῆς μέρας
εἶδα τὰ χείλια ποὺ ἄνοιγαν
φύλλο τὸ φύλλο.

Ἔλαμπε ἕνα λιγνὸ δρεπάνι στὸν οὐρανό.
Φοβήθηκα μὴν τὰ θερίσει.


ΙΑ´

Ἡ θάλασσα ποὺ ὀνομάζουν γαλήνη
πλεούμενα κι ἄσπρα πανιὰ
μπάτης ἀπὸ τὰ πεῦκα καὶ τ᾿ Ὄρος τῆς Αἴγινας
λαχανιασμένη ἀνάσα·
τὸ δέρμα σου γλιστροῦσε στὸ δέρμα της
εὔκολο καὶ ζεστὸ
σκέψη σχεδὸν ἀκάμωτη κι ἀμέσως ξεχασμένη.

Μὰ στὰ ρηχὰ
ἕνα καμακωμένο χταπόδι τίναξε μελάνι
καὶ στὸ βυθὸ -
ἂν συλλογιζόσουν ὡς ποῦ τελειώνουν τὰ ὄμορφα νησιά.

Σὲ κοίταζα μ᾿ ὅλο τὸ φῶς καὶ τὸ σκοτάδι ποὺ ἔχω.

ΙΒ´

Τὸ αἷμα τώρα τινάζεται
καθὼς φουσκώνει ἡ κάψα
στὶς φλέβες τ᾿ οὐρανοῦ τ᾿ ἀφορμισμένου.
Γυρεύει νὰ περάσει ἀπὸ τὸ θάνατο
γιὰ νά ῾βρει τὴ χαρά.

Τὸ φῶς εἶναι σφυγμὸς
ὁλοένα πιὸ ἀργὸς καὶ πιὸ ἀργὸς
θαρρεῖς πῶς πάει νὰ σταματήσει.


ΙΓ´

Λίγο ἀκόμη καὶ θὰ σταματήσει ὁ ἥλιος.
Τὰ ξωτικὰ τῆς αὐγῆς
φύσηξαν τὰ στεγνὰ κοχύλια·
τὸ πουλὶ κελάηδησε τρεῖς φορὲς τρεῖς φορὲς μόνο·
ἡ σαύρα πάνω στὴν ἄσπρη πέτρα
μένει ἀκίνητη
κοιτάζοντας τὸ φρυγμένο χόρτο
ἐκεῖ ποὺ γλίστρησε ἡ δεντρογαλιά.
Μαύρη φτερούγα σέρνει ἕνα βαθὺ χαράκι
ψηλὰ στὸ θόλο τοῦ γαλάζιου -
δές τον, θ᾿ ἀνοίξει.

Ἀναστάσιμη ὠδίνη.

ΙΔ´

Τώρα,
μὲ τὸ λιωμένο μολύβι τοῦ κλήδονα
τὸ λαμπύρισμα τοῦ καλοκαιρινοῦ πελάγου,
ἡ γύμνια ὁλόκληρής της ζωῆς·
καὶ τὸ πέρασμα καὶ τὸ σταμάτημα καὶ τὸ πλάγιασμα καὶ τὸ τίναγμα
τὰ χείλια τὸ χαϊδεμένο δέρας,
ὅλα γυρεύουν νὰ καοῦν.

Ὅπως τὸ πεῦκο καταμεσήμερα
κυριεμένο ἀπ᾿ τὸ ρετσίνι
βιάζεται νὰ γεννήσει φλόγα
καὶ δὲ βαστᾷ πιὰ τὴν παιδωμή -

φώναξε τὰ παιδιὰ νὰ μαζέψουν τὴ στάχτη
καὶ νὰ τὴ σπείρουν.
Ὅ,τι πέρασε πέρασε σωστά.

Κι ἐκεῖνα ἀκόμη ποὺ δὲν πέρασαν
πρέπει νὰ καοῦν
τοῦτο τὸ μεσημέρι ποὺ καρφώθηκε ὁ ἥλιος
στὴν καρδιὰ τοῦ ἑκατόφυλλου ρόδου.

******



Γιωργου  Σαραντάρη



Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ


Η πόλη που γεννήθηκες είναι η Κωνσταντινούπολη.
Πόλη του μέλλοντος.
Ενώ εσύ πολύ προτού πεθάνεις
Μέσα στο παρελθόν έπαιζες ζάρια
Όχι,η ζωή σου δεν ήταν ωραία
Με τα μυρωδικά
Με τα βιβλία
Με τις εξαίσιες εκείνες
Αλλά ψεύτικες οπτασίες

Αγάπησες ποτέ σου μια Ρωξάνη;

Ο Αντώνιος της ποίησής σου η Αλεξάνδρεια. 



 *****
 Γιώργος  Θέμελης



 ΑRS POETICA



Τί γυρεύεις από το ποίημα;
Το'χεις το ψωμί σου;
Tρώγε το
Δεν το'χεις
θυρόδερνε
ή κόβε το άπ'το στόμα του άλλου με το μαχαίρι σου.
Μπορείς να το μοιράσεις ζυγιάζοντας δίκαια κι ίσα μπουκιές
και φέτες χορτασμού σε Πεντακισχιλίους;
Τί να σου δώσει το Ποίημα;
Δεν έχει κόψη μαχαιριού.
Δεν εκπυρσοκροτεί.
Μην το παραβιάζεις.
Το Ποίημα είναι επικίνδυνο σε κινδυνεύει
σαν τ'άγριο φυτό που φύτρωσε στο χείλος του γκρεμού,
ίλιγγος,πέτρα γλιστερή,κραυγή της ερημιάς...



(Απόσπασμα)



*****


Ναπολέων Λαπαθιώτης




Ποιητής

 

 

Πόσο βαθὺ κι ἀσήμαντο συνάμα,
τῆς Ζωῆς καὶ τῆς Τέχνης σου τὸ δρᾶμα,
σ᾿ ἕνα παιχνίδι μάταιο καὶ γελοῖο,
τοῦ Νοῦ σου νὰ σκορπᾷς τὸ μεγαλεῖο!
Μέρα-νύχτα νὰ παίζεις μὲ τὶς λέξεις,
πῶς, πρέπει, μεταξύ των, νὰ τὶς πλέξεις
καὶ πῶς, μαζί, νὰ σμίξεις κάποιους ἤχους,
ὥστε νὰ κλείσεις τ᾿ Ὄνειρο σὲ στίχους!
Πόσος κόπος καὶ πόνος κι ἀγωνία,
νὰ πλάσεις ἀπ᾿ τὴ θλίψη σου ἁρμονία

καὶ νὰ τὴ πλάσεις μ᾿ ὅλους σου τοὺς τρόπους,
γιὰ νὰ τὴ ξαναδώσεις στοὺς ἀνθρώπους!
Μήτε κι ἀληθινὰ ποὺ ξέρω πρᾶμα
πιὸ θλιβερό, ἀπ᾿ τοῦ πόνου σου τὸ δρᾶμα,

τοῦ Πόνου αὐτοῦ, ποὺ στέργει γιὰ κλουβί του,
τὸ χῶρο ἑνὸς ἀνθρώπινου ἀλφαβήτου!

Κι ἀφοῦ, σὰ τὰ μικρὰ παιδάκια, παίξεις,
τόσο καιρό, μὲ ρίμες καὶ μὲ λέξεις

κι ὅλες σου τὶς ἐλπίδες ἀφανίσεις,
χαμένος, ὅλος, μέσ᾿ στὶς ἀναμνήσεις,

μόλις φανοῦν οἱ πρῶτες μαῦρες τύψεις
κι ἔρθ᾿ ἡ στιγμὴ νὰ σκύψεις, νὰ μὴ σκύψεις,

μὰ παίρνοντας μαζὶ τὸ θησαυρό σου,
τὸ Γολγοθᾶ σου ἀνέβα καὶ σταυρώσου!


*****


ANAΣΤΑΣΗ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗ


ARS POETICA


Το ποίημα δεν είναι σαν τα φύλλα
που ο άνεμος σέρνει στους δρόμους.
Δεν είναι η ακίνητη θάλασσα,
το αραγμένο καράβι.
Δεν είναι ο γαλάζιος ουρανός,
κι η καθαρή ατμόσφαιρα.

Το ποίημα είναι ένα καρφί
στην καρδιά του κόσμου.
Ένα φωτεινό μαχαίρι
μπηγμένο κάθετα στις πόλεις.
Το ποίημα είναι σπαραγμός.
Κομμάτι γυαλιστερό μέταλλο,
πάγος,σκοτεινή πληγή,
το ποίημα είναι σκληρό
-πολυεδρικό διαμάντι.
Συμπαγές-λαξευμένο μάρμαρο.
Ορμητικό-Ασιατικός ποταμός.
Το ποίημα δεν είναι φωνή,
πέρασμα πουλιού
Είναι πυροβολισμός
στον ορίζοντα και την ιστορία.
Το ποίημα δεν είναι άνθος που μαραίνεται.
Είναι βαλσαμωμένος πόνος.