Πηγή: Διάστιχο
1. Πρώτα γράφεις για σένα κι ύστερα για τους αναγνώστες.
Όταν γράφεις μια ιστορία, τη λες στον εαυτό σου. Όταν τη διορθώνεις, το
πρώτο που οφείλεις να κάνεις είναι να πετάξεις όσα δεν ανήκουν στην
ιστορία. Το υλικό σου ξεκινάει να υπάρχει μόνο για σένα αλλά σταδιακά
αυτονομείται.
2. Μη χρησιμοποιείς παθητική φωνή.
Οι ανασφαλείς συγγραφείς επιλέγουν την παθητική φωνή για τον ίδιο λόγο
που και οι δειλοί εραστές προτιμούν τις παθητικές ερωμένες. Η παθητική
φαντάζει ασφαλής. Ο δειλός γράφει: «Η συνάντηση έχει προγραμματιστεί για
τις εφτά» γιατί αυτή η φράση με κάποιον τρόπο τού λέει: Βάλ’ το έτσι και οι άλλοι θα πιστέψουν ότι ξέρεις τι λες.
Κάψε κάθε φοβητσιάρικη σκέψη. Μην κρύβεσαι. Τέντωσε τους ώμους, πάρε
δύναμη κι ανάλαβε την ευθύνη της συνάντησης. Γράψε: «Η συνάντηση είναι
στις εφτά». Ορίστε, το δήλωσες. Δε νιώθεις ήδη καλύτερα;3. Απόφυγε τα επιρρήματα. Το επίρρημα δεν είναι φίλος σου. Σκέψου τη φράση: «Έκλεισε την πόρτα αποφασιστικά». Δεν είναι και τόσο χάλια, όμως αναρωτήσου αν το «αποφασιστικά» έχει όντως θέση στην πρόταση. Σχετίζεται με το νόημα; Διαφωτίζει κάτι ή συγκινεί ως προς την προηγούμενη φράση σου; Λέει κυριολεκτικά πώς έκλεισε την πόρτα; Κι αν μας το λέει η προηγούμενη πρόταση, μήπως το «αποφασιστικά» είναι απλώς ακόμα μια λέξη, άρα περιττή;
4. Ξέχνα τις επεξηγήσεις. Αφού μιλάνε δύο ήρωες, ποιος ο στόχος τού «ο τάδε είπε» και «ο δείνα απάντησε» μετά τις φράσεις τους;
5. Ξέχνα την εμμονή με την τέλεια γραμματική. Η γλώσσα δε χρειάζεται πάντα γραβάτα και κορδόνια στα παπούτσια της. Ο στόχος της γραφής δεν είναι η γραμματική τελειότητα. Θες να νιώσει ο αναγνώστης καλοδεχούμενος στο κείμενό σου και να του πεις την ιστορία σου. Να τον κάνεις να ξεχάσει, όσο μπορείς, ότι διαβάζει μια ιστορία.
6. Η μαγεία βρίσκεται μέσα σου. Είμαι πεπεισμένος ότι ο φόβος αποτελεί τη ρίζα σχεδόν κάθε κακού κειμένου. Ο Ντάμπο το Ελεφαντάκι πετούσε με το μαγικό φτερό. Ίσως σε πιάσει μανία για μια παθητική φωνή και κάποια επιρρήματα. Δεν πειράζει. Μόνο να θυμάσαι ότι ο Ντάμπο στην πραγματικότητα δε χρειαζόταν το μαγικό φτερό, γιατί η μαγεία ήταν μέσα του.
7. Διάβαζε, διάβαζε, διάβαζε. Οφείλεις να διαβάζεις εκτενέστατα, ώστε διαρκώς να εξελίσσεις και να καλυτερεύεις τη δουλειά σου μέσω της ανάγνωσης. Αν δεν έχεις χρόνο να διαβάζεις, δεν έχεις και τον χρόνο (ή τα εργαλεία) να γράψεις.
8. Μη σε νοιάζει αν θα κάνεις τους άλλους ευτυχισμένους. Το να διαβάζεις σε γεύματα θεωρείται αγενές στις ευγενείς κοινωνίες, όμως αν θες να πετύχεις ως συγγραφέας, η αγένεια ας γίνει το προτελευταίο απ’ όσα δε σε νοιάζουν. Το τελευταίο να είναι οι ευγενείς κοινωνίες και τα «πρέπει» τους. Αν σκοπεύεις να γράψεις όσο πιο ειλικρινά μπορείς, οι μέρες σου ως μέλος μιας ευγενούς κοινωνίας είναι έτσι κι αλλιώς μετρημένες.
9. Κλείσε την τηλεόραση. Σχεδόν παντού υπάρχει πια μια τηλεόραση να ουρλιάζει, άλλοτε ειδήσεις, άλλοτε το χρηματιστήριο, άλλοτε τα αθλητικά, όμως το λιγότερο που χρειάζεται ένας δυνάμει συγγραφέας είναι αυτού του τύπου την ενημέρωση. Αν κολλάς στην τηλεόραση, μάλλον ήρθε η ώρα να αναρωτηθείς πόσο σοβαρά έχεις πάρει τις συγγραφικές σου φιλοδοξίες. Πρέπει να ετοιμαστείς για σοβαρή ενδοσκόπηση και κατεύθυνση προς τη ζωή της φαντασίας σου, και αυτό σημαίνει ότι τα τηλεοπτικά τρώνε χρόνο. Και το διάβασμα απαιτεί χρόνο, τον οποίο σου αφαιρεί η τηλεόραση.
10. Έχεις τρεις μήνες. Το πρώτο σχεδίασμα ενός βιβλίου, ακόμα κι ενός πολυσέλιδου βιβλίου, δεν πρέπει να παίρνει πάνω από τρεις μήνες – όσο διαρκεί η καθεμία απ’ τις τέσσερις εποχές.
11. Δεν υπάρχουν μυστικά επιτυχίας. Όποτε με ρωτούν για το μυστικό της επιτυχίας (μια παράλογη ιδέα που όμως οφείλω να απαντήσω), λέω ότι έχω δύο: Προσπάθησα να μείνω υγιής και έμεινα παντρεμένος. Είναι μια καλή απάντηση γιατί διώχνει την ερώτηση και γιατί περιέχει κάποια στοιχεία αλήθειας. Ο συνδυασμός του υγιούς σώματος και της σταθερής σχέσης με μια γυναίκα που βασίζεται μόνο στον εαυτό της και δεν ανέχεται την παραμικρή μαλακία από μένα μου έδωσαν τη δυνατότητα να συνεχίσω το γράψιμο. Και το επιπλέον που ισχύει: το γράψιμο μου προσφέρει χαρά που έχει συνεισφέρει και στην υγεία μου και στον γάμο μου.
12. Γράφε μια λέξη τη φορά. Με ρώτησαν στο ραδιόφωνο πώς γράφω. Απάντησα ακριβώς αυτό: «Μια λέξη τη φορά» και ο δημοσιογράφος πήρε ένα ύφος σαν να μην του απάντησα. Έψαχνε να βρει αν του έκανα πλάκα. Δεν έκανα καθόλου πλάκα. Στο τέλος τέλος, είναι τόσο απλό. Είτε είναι μια βινιέτα σε μια σελίδα είτε μια επική τριλογία σαν τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, η δουλειά γίνεται γράφοντας πάντα μια λέξη τη φορά.
13. Περιόρισε ό,τι σου αποσπά την προσοχή. Μην έχεις τηλέφωνο στο χώρο που γράφεις, ούτε τηλεόραση, ούτε βιντεοπαιχνίδια για να καθυστερείς με χαζομάρες. Αν υπάρχει παράθυρο, κλείσε τις κουρτίνες, εκτός κι αν η θέα είναι ένας τοίχος.
14. Μείνε στο δικό σου στιλ. Κανείς δεν μπορεί να μιμηθεί την προσέγγιση ενός άλλου, όσο απλό κι αν δείχνει αυτό που έγραψε. Δε γίνεται να θες να γράψεις ένα βιβλίο-πύραυλο με τα λόγια ενός άλλου. Αυτοί που σκέφτονται ότι θα γίνουν εκατομμυριούχοι μιμούμενοι τον John Grisham παράγουν ως επί το πλείστον χλωμά αντίγραφα, γιατί το λεξιλόγιο δε σημαίνει συναίσθημα και η πλοκή απέχει έτη φωτός απ’ την αλήθεια όπως την αντιλαμβάνεται το μυαλό και η καρδιά.
15. Σκάβε. Σε μια συνέντευξή μου στον Μαρκ Σίνγκερ του The New Yorker είπα ότι πιστεύω πως οι ιστορίες είναι αντικείμενα που χάθηκαν και βρέθηκαν σαν απολιθώματα στην πέτρα και απάντησε ότι δε με πιστεύει. Απάντησα ότι δε με ενοχλούσε αυτό, αρκεί να πίστευε ότι αυτό πιστεύω εγώ. Και το πιστεύω. Οι ιστορίες δεν είναι αναμνηστικά μπλουζάκια ούτε Game Boys. Οι ιστορίες είναι απολιθώματα, μέρη ενός προϋπάρχοντος κόσμου που δεν ανακαλύφθηκε ακόμη πλήρως. Η δουλειά του συγγραφέα είναι να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία της εργαλειοθήκης του ώστε να βγάλει όσο πιο ακέραιο μπορεί το απολίθωμα απ’ την πέτρα. Μερικές φορές το απολίθωμα που ανακαλύπτεις είναι μια σταλιά, ένα όστρακο. Κάποτε είναι τεράστιο, ένας Βασιλικός Τυραννόσαυρος με όλα τα γιγαντιαία πλευρά του και τα θηριώδη δόντια του. Όπως και να ‘χει, είτε είναι ένα διήγημα είτε ένα μυθιστόρημα-ποταμός, οι τεχνικές της ανασκαφής παραμένουν ίδιες.
16. Πάρε αποστάσεις. Αν δεν το έχεις ξανακάνει, θα διαπιστώσεις ότι διαβάζοντας το βιβλίο σου ύστερα από έξι βδομάδες που δεν το άγγιξες, νιώθεις έξαρση και κάτι παράξενο. Είναι δικό σου, θυμάσαι και ποιο τραγούδι άκουγες σε κάποιες φράσεις, αλλά θα σου φανεί σαν να διαβάζεις το κείμενο κάποιου άλλου, ίσως της αδελφής ψυχής. Και έτσι πρέπει να είναι, αυτή είναι και η αιτία της αποστασιοποίησης. Είναι πάντα πιο εύκολο να σκοτώσεις τις αγαπούλες κάποιου άλλου, παρά τις δικές σου.
17. Πέτα κάθε βαρετό κομμάτι και σκότωσε τις αγαπούλες σου. Συνήθως όταν σκέφτομαι τον ρυθμό, θυμάμαι τον Elmore Leonard, που το εξήγησε τόσο τέλεια, δηλώνοντας ότι απλώς πέταξε τα βαρετά κομμάτια. Αυτό σημαίνει ότι κόβεις για να ανεβάσεις τον ρυθμό και αυτό πρέπει τελικά να κάνουμε οι περισσότεροι. (Σκότωσε τις αγαπούλες σου, σκότωσε τις αγαπούλες σου, σκότωσέ τες ακόμα κι αν ραγίζει η εγωκεντρική συγγραφική καρδούλα σου, σκότωσε τις αγαπούλες σου.)
18. H έρευνα να μην πνίγει τον μύθο σου. Αν όντως είναι ανάγκη να κάνεις έρευνα γιατί κομμάτια της ιστορίας σου ασχολούνται με θέματα που αγνοείς, να θυμάσαι τις λέξεις από «υπό», όπως υπόβαθρο και υπονοούμενο ή υπόστρωμα. Μπορεί να μαγευτείς με όσα έμαθες για τα βακτηρίδια ή το σύστημα υπονόμων της Νέας Υόρκης ή τον δείκτη νοημοσύνης των σκυλιών ράτσας Κόλεϊ, όμως οι αναγνώστες σου νοιάζονται περισσότερο για τους χαρακτήρες και την ιστορία σου απ’ ό,τι για τις γνώσεις σου.
19. Συγγραφέας γίνεσαι επειδή διαβάζεις και γράφεις. Δε χρειάζεσαι σεμινάρια δημιουργικής γραφής περισσότερο απ’ όσο χρειάζεσαι κάποιο βιβλίο που μιλάει για τη γραφή. Ο Φόκνερ έμαθε την τέχνη του ενόσω δούλευε σ’ ένα ταχυδρομικό γραφείο στο Μισισιπί. Άλλοι ήταν στο ναυτικό, ή σε ορυχεία, ή στη ρεσεψιόν κάποιου ξενοδοχείου. Εγώ έμαθα τα χρήσιμα (και εμπορικά μιλώντας) στη ζωή μου όλη, πλένοντας τα σεντόνια ενός μοτέλ και τα τραπεζομάντιλα ενός εστιατορίου. Μαθαίνεις καλύτερα διαβάζοντας πάρα πολύ και γράφοντας πάρα πολύ, και τα πιο χρήσιμα μαθήματα είναι αυτά που μόνος σου διδάσκεις τον εαυτό σου.
20. Γράφω σημαίνει γίνομαι ευτυχισμένος. Το γράψιμο δεν αφορά τα πλούτη, τη δόξα, τη φήμη, τις γκόμενες ή τις φιλίες. Στην τελική σημαίνει ότι εμπλουτίζεις τη ζωή όσων σε διαβάζουν και τη δική σου φυσικά. Σημαίνει να σηκώνεσαι, να είσαι καλά, να ξεπερνάς τον εαυτό σου. Να γίνεσαι ευτυχισμένος, κατάλαβες; Το γράψιμο, όπως και κάθε δημιουργική τέχνη, είναι μαγεία αναγκαία όσο το νερό για τη ζωή. Το νερό είναι δωρεάν. Άρα, πιες!
(Ο Στίβεν Κινγκ παραδέχεται ότι δεν τηρεί πάντα τους κανόνες που μόνος του έχει θέσει, ωστόσο τους σέβεται. Λέγεται ότι είναι ο μόνος συγγραφέας που έχουν ήδη συμπεριληφθεί 20 δικές του λέξεις στα λεξικά της αγγλικής γλώσσας. Περισσότερα στο βιβλίο του Περί συγγραφής, εκδόσεις Bell, 2006.)
Πηγή: Διάστιχο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου