NΟΤΑΤΙΟΝΕS///MAΡΤΙΟΣ 2013///Ένα κείμενο για τον Πίντερ[Εις μνήμην]///Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΠΝΕΥΜΑ

  "Αρχισε η εισβολή.Ολοι μου οι φίλοι με έπαιρναν κάθε μέρα τηλέφωνο.Αλλά υπήρχαν και μερικοί αγενείς δημοσιογράφοι.Χτύπαγαν το κουδούνι και επέμεναν να μπουν στο σπίτι μου.Δεν τους αρέσει αν δεν ανταποκρίνεσαι σαν χιμπατζής.Δεν είμαι χιμπατζής και δεν σκοπεύω να γίνω ένας γαμημένος χιμπατζής..."

  Ο Χάρολντ Πίντερ στα εβδομηνταπέντε του χρόνια τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.Και είναι η πρώτη φορά που ένα τέτοιο βραβείο απονέμεται σε θεατρικό συγγραφέα.Αποτελεί το αποκορύφωμα των πολλαπλών διακρίσεων που έχει δεκτεί κατά την διάρκεια της πολύχρονης ενασχόλησής του με την Τέχνη.Στους ακαδημαικούς του τίτλους συγκαταλέγεται και η αναγόρευσή του ως επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Αγγλικής Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.Και πραγματικά είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη χώρα μας,αφού από τις αρχές της δεκαετίας του 60 έχουν μεταφραστεί και παρουσιαστεί πάρα πολλά έργα του.Τα κείμενά του ,με τον πολύ προσωπικό τρόπο γραφής,κυκλοφορούν σε δεκάδες γλώσσες.Με ύφος λιτό και λόγο ελλειπτικό,γεμάτο σιωπές και καίριες παύσεις,αλλά και με χιούμορ και κυνισμό,ρίχνει εύγλωττα τα τείχη της κοινωνικής υποκρισίας και εξερευνά την αποξένωση των ηρώων ως προς τον εαυτό τους και ως προς τους άλλους.Ο Πίντερ ωστόσο, δεν είναι μόνο ο πολυμεταφρασμένος και πολυβραβευμένος συγγραφέας.Είναι  και ο αγωνιστής που έχει το όραμα για έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο.Οι πολιτικές του ανησυχίες άρχισαν να καλλιεργούνται από την νεαρή του ηλικία,όταν πέρασε από δίκη ως αντιρρησίας συνείδησης.Κάποια στιγμή  ταξίδεψε με τον Αρθρουρ Μίλλερ στην Τουρκία,υποστηρίζοντας τα δικαιώματα των πολιτικών κρατουμένων-θυμάτων της δικτατορίας.Αντιτάχθηκε με παρρησία και σθένος στην γενοκτονία των Κούρδων,στη δικτατορία της Χιλής και σε κάθε μορφή ολοκληρωτισμού ή τρομοκρατίας.Το 2003 τύπωσε αντιπολεμικά ποιήματα για τον πόλεμο στο Ιράκ.Στις συνεντεύξεις του αυτοχαρακτηρίζεται ως'' πολιτικός ακτιβιστής ''και ''πολίτης του κόσμου''.Δεν ήταν λοιπόν σε καμία περίπτωση ο διανοούμενος που ζούσε κλεισμένος στον γυάλινο πύργο του κάνοντας ''τέχνη για την τέχνη''.Παρά τα χρόνια προβλήματα υγείας που αντιμετωπιζε,δε σιωπούσε,δεν κρυβόταν πίσω από την τέχνη του.Εχει μείνει στις συνειδήσεις όλων μας ως ένας μαχόμενος πνευματικός δημιουργός.

NOTATIONES////MAΡΤΙΟΣ 2013///ΧΑΡΟΛΝΤ ΠΙΝΤΕΡ///ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ

                                   

       





Θάνατος

"Πού βρέθηκε το νεκρό σώμα;

Ποιος βρήκε το νεκρό σώμα;

Οταν βρέθηκε το νεκρό σώμα ήταν νεκρό;

Ποιος ήταν το νεκρό σώμα;

Ποιος ήταν ο πατέρας ή η κόρη ή ο αδερφός'

Η ο θείος ή η αδερφή ή η μητέρα ή ο γιος

Του νεκρού και παρατημένου σώματος;

Οταν παρατήθηκε ήταν νεκρό το σώμα;

Παρατήθηκε το σώμα;

Ποιος το είχε παρατήσει;

Ηταν γυμνό ή ντυμένο για ταξίδι το νεκρό σώμα;

Τι σ' έκανε να δηλώσεις το νεκρό σώμα νεκρό;

Δήλωσες νεκρό το νεκρό σώμα;

Πόσο καλά ήξερες το νεκρό σώμα;

Πώς ήξερες ότι το νεκρό σώμα ήταν νεκρό;

Εκλεισες και τα δυο του μάτια;

Εθαψες το σώμα;Το παράτησες;

Φίλησες το νεκρό σώμα;".

METAΦΡΑΣΗ:ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΠΑΡΚΑ/ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΝΟΤΑΤΙΟΝΕS///MAΡΤΙΟΣ 2013///ΠΟΙΗΜΑΤΑ

 

Νίκος Καρούζος 

ΜΥΘΟΣ ΜΕΛΑΝΟΜΟΡΦΟΣ

Τα έντομα δεν είναι μελοποιοί
πρωταγωνιστούν εκείθε στην άνθηση.
Τ’ αστέρια δεν είναι ελπιδοφόρα
χειροτερεύουν επίσημα στου Σύμπαντος
τη διαστολή.
Κάνετε τόπο στο μαύρο δεν είναι πενεστεία
είναι ο βραχμανικός πλούτος
το πρώην μη-χρώμα το νυν χρώμα το εσαεί
παντοδύναμο.
Δεν είναι σκλάβος; ο πενέστης του φωτός
το μαύρο; είναι ο ύπνος του έρωτα;
Το μαύρο δεν είναι κέντημα είναι εξουσίαση
καταλεί τις μορφές-ακουαρέλες.
Αλλά και λάδια να τανε το μαύρο ξέρει
τις ανυπαρξίες.
Αλίμονο σας πτωχόμουσοι.

******** 

Νίκος Καββαδίας

YARA YARA

Καθώς αποκοιμήθηκες φύλαγε βάρδια ο κάβος.
Σε σπίτι μέσα, ξέχασες προχτές το φυλαχτό.
Γελάς, μα εγώ σε πούλησα στο Rio για δυο centavos
κι απέ σε ξαναγόρασα ακριβά στη Βηρυτό.
Με πορφυρό στα χείλη μου κοχύλι σε προστάζω.
Στο χέρι το γεράκι σου και τα σκυλιά λυτά.
Απάνωθέ μου σκούπισε τη θάλασσα που στάζω
και μάθε με να περπατώ πάνω στη γη σωστά.
Κούκο φορούσες κάτασπρο μικρός και κολαρίνα.
Ναυτάκι του γλυκού νερού.
Σε πιάνει μην το πεις αλλού σα γάτα η λαμαρίνα
Και σε σαστίζει ξαφνικό προβέτζο του καιρού.
Το ντύμα πάρε του φιδιού και δος μου ένα μαντίλι.
Εγώ, - και σ' έγδυσα μπροστά στο γέρο Τισιανό.
Βίρα, Κεφαλλονίτισσα, και μάινα το καντήλι.
Σε λόφο γιαπωνέζικο κοιμάται το στερνό.
Σου πήρα από τη Νάπολη μια ψεύτικη καμέα
κι ένα κοράλλι ξέθωρο μαζί.
Πίσω απ'το φριγκορίφικο στην άδεια προκυμαία
Έβενος, - γλώσσα της φωτιάς, στο βάθος κρεμεζί.
Φώτα του Melbourne. Βαρετά κυλάει ο Yara Yara
ανάμεσα σε φορτηγά πελώρια και βουβά,
φέρνοντας προς το πέλαγος, χωρίς να δίνει δυάρα,
του κοριτσιού το φίλημα, που στοίχισε ακριβά.
Γερά την ανεμόσκαλα. Καφέ για τον πιλότο.
Λακίζετε, αλυσόδετοι του στεριανού καημού.
Και σένα, που σε κέρδισα μιανής νυχτιάς σε λότο,
σμίγεις και πας με τον καπνό του γκρίζου ποταμού.
Μια βάρκα θέλω, ποταμέ, να ρίξω από χαρτόνι,
όπως αυτές που παίζουνε στις όχθες μαθητές.
Σκοτώνει, πες μου, ο χωρισμός; - Ματώνει, δε σκοτώνει.
Ποιος είπε φούντο; Ψέματα. Δε φτάσαμε ποτές.

Melbourne 1951 

******** 

 

ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΥΜΝΟΣ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Π' ΑΓΑΠΟΥΜΕ

είν' οι γυναίκες π' αγαπούμε σαν τα ρόδια
έρχονται και μας βρίσκουνε
τις νύχτες
όταν βρέχη
με τους μαστούς τους καταργούν τη μοναξιά μας
μεσ' τα μαλλιά μας εισχωρούν βαθειά
και τα κοσμούνε
σα δάκρυα
σαν ακρογιάλια φωτεινά
σα ρόδια

είν' οι γυναίκες π' αγαπούμε κύκνοι
τα πάρκα τους
ζουν μόνο μέσα στην καρδιά μας
είν' τα φτερά τους
τα φτερά αγγέλων
τ' αγάλματά τους είναι το κορμί μας
οι ωραίες δεντροστοιχίες είν' αυτές οι ίδιες
ορθές στην άκρια των ελαφρών ποδιών
τους
μας πλησιάζουν
κι είναι σαν μας φιλούν
στα μάτια
κύκνοι

είν' οι γυναίκες π' αγαπούμε λίμνες
στους καλαμιώνες τους
τα φλογερά τα χείλια μας σφυρίζουν
τα ωραία πουλιά μας κολυμπούνε στα νερά τους
κι ύστερα
σαν πετούν
τα καθρεφτίζουν
- υπερήφανα ως ειν' -
οι λίμνες
κι είναι στις όχθες τους οι λεύκες λύρες
που η μουσική τους πνίγει μέσα μας
τις πίκρες
κι ως πλημμυρούν το είναι μας
χαρά
γαλήνη
είν' οι γυναίκες π' αγαπούμε
λίμνες

είν' οι γυναίκες π' αγαπούμε σαν σημαίες
στου πόθου τους ανέμους κυματίζουν
τα μακρυά μαλλιά τους
λάμπουνε
τις νύχτες
μεσ' στις θερμές παλάμες τους κρατούνε
τη ζωή μας
είν' οι απαλές κοιλιές τους
ο ουράνιος θόλος
είναι οι πόρτες μας
τα παραθύρια μας
οι στόλοι
τ' άστρα μας συνεχώς ζούνε κοντά τους
τα χρώματά τους είναι
τα λόγια της αγάπης
τα χείλη τους
είναι ο
ήλιος το φεγγάρι
και το πανί τους είν' το μόνο σάβανο που μας αρμόζει :
είν' οι γυναίκες που αγαπούμε σαν σημαίες

είν' οι γυναίκες που αγαπούμε δάση
το κάθε δέντρο τους είν' κι ένα μήνυμα του πάθους
σαν μεσ' σ' αυτά τα δάση
μας πλανέψουνε
τα βήματά μας
και χαθούμε
τότες είν'
ακριβώς
που βρίσκουμε τον εαυτόνε μας
και ζούμε
κι όσο από μακρυά ακούμε νάρχωνται οι μπόρες
ή και μας φέρνει
ο άνεμος
τις μουσικές και τους θορύβους
της γιορτής
ή τις φλογέρες του κινδύνου
τίποτε - φυσικά - δε μπορεί να μας φοβίση
ως οι πυκνές οι φυλλωσιές
ασφαλώς μας προστατεύουν
μια που οι γυναίκες π' αγαπούμε είναι σα δάση

είν' οι γυναίκες π' αγαπούμε σαν λιμάνια
(μόνος σκοπός
προορισμός
των ωραίων καραβιών μας)
τα μάτια τους
είν' οι κυματοθραύστες
οι ώμοι τους είν' ο σηματοφόρος
της χαράς
οι μηροί τους
σειρά αμφορείς στις προκυμαίες
τα πόδια τους
οι στοργικοί
μας
φάροι
- οι νοσταλγοί τις ονομάζουν Κ α τ ε ρ ί ν α -
είναι τα κύματά τους
οι υπέροχες θωπείες
οι Σειρήνες τους δεν μας γελούν
μόνε
μας
δείχνουνε το δρόμο
- φιλικές -
προς τα λιμάνια : τις γυναίκες που αγαπούμε

έχουνε οι γυναίκες π' αγαπούμε θεία την ουσία
κι όταν σφιχτά στην αγκαλιά μας
τις κρατούμε
με τους θεούς κι εμείς γινόμαστ' όμοιοι
στηνόμαστε ορθοί σαν άγριοι πύργοι
τίποτε δεν είν' πια δυνατό να μας κλονίση
με τα λευκά τους χέρια
αυτές
γύρω μας γαντζώνουν
κι έρχονται όλοι οι λαοί
τα έθνη
και μας προσκυνούνε
φωνάζουν
αθάνατο
στους αιώνες
τ' όνομά μας
γιατί οι γυναίκες π' αγαπούμε
την μεταδίνουν
και σ' εμάς
αυτή
τη θεία τους
ουσία
 

 

******** 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΕΡΗΣ

Να επισκεπτόμαστε τους επιζώντες ποιητές

Να επισκεπτόμαστε τους επιζώντες ποιητές
αν μάλιστα τυχαίνει να μένουμε στην ίδια πόλη
να τους βλέπουμε που και που
γιατί εκεί που ζούμε ήσυχοι
βέβαιοι πως ζούνε κι αυτοί - ξεχασμένοι έστω -
εκεί έρχεται το μαντάτο τους.

Οι καλοί ποιητές μας φεύγουνε μια μέρα
όχι γιατί πεθαίνουνε
από έμφραγμα ή από καρκίνο
αλλά γιατί φυτρώνουνε στα βλέφαρά τους
λουλούδια τρομερά.

Ανοίγουνε κιτάπια στην αρχή
πάνε μετά στον οφθαλμίατρο
ρωτάνε κηπουρούς βοτανολόγους
η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά
λόγια φοβισμένα κι αόριστα
οι περαστικοί κι οι γείτονες σταυροκοπιούνται.

Έτσι σιγά σιγά οι ποιητές μαζεύονται
αποτραβιούνται σπίτι τους
ακούγοντας δίσκους παλιούς
γράφοντας λίγο
όλο και πιο λίγο
πράγματα μέτρια.
Στο μεταξύ μες στην κλεισούρα
τα τρομερά λουλούδια αρχίζουν να ξεραίνονται
και να κρεμάνε
κι οι ποιητές δε βγαίνουν πια
μήτε για τα τσιγάρα τους στο διπλανό περίπτερο.
Μόνο σκεβρώνουνε κοντά στο τζάκι
ζητώντας την απόκριση από τη φωτιά
που πάντα ξεπετάει στο τέλος μια της σπίθα
κι αυτή γαντζώνεται
στα ξεραμένα φύλλα πρώτα
ύστερα στα ξερά κλαριά
σ' όλο το σώμα
και τότε λάμπει το σπίτι
λάμπει ο τόπος
για μια μόνο στιγμή

κι αποτεφρώνονται.

 

******** 

 

 Παντελής Μπουκάλας

«Ρήματα»


Στην ξενιτιά της γλώσσας

Τυχαία ώρα. Τυχαία πλατεία. Τυχαία Ελλάδα.

Πάντως Κυριακή,/ τότε που δέεσαι το χρόνο να ειρηνέψει.

Στα παγκάκια, μισοί να κάθονται, μισοί ανεβασμένοι.

Αλβανοί./ Τώρα μιλάνε δυνατά/ και ξαναβρίσκουν όσα έκρυψε

φοβισμένος ο καιρός της σιωπής./ Ξενιτεμένοι μες στη γλώσσα τους.



Οι εδραίοι δεν της αποδίδουν σημασία,/ καν δεν τη διακρίνουν

Γι αυτό κι ελευθερώνει ερμητικό τον ήχο της.

Στο θάλαμο τηλεφωνούν. Φιλιππινέζοι. Μάλλον.

Διπλά ξενιτεμένοι αυτοί/ της γλώσσας και του δέρματος

δεσμεύουν τη φωνή τους/ αθόρυβοι διασχίζουν το ακίνητο βλέμμα μας.



Συλλέκτης μάταιος επεισοδίων/ παίρνεις να γράφεις σιωπηρά,

δίχως χαρτί ή μολύβι,/ λες ξαναλές τις φράσεις μη χαθούν,

έχει ραγίσει ο ρυθμός,/ κομπιάζει η μνήμη.

Εκείνο το βαρύ το αγενεαλόγητο: «Πατρίδα του ποιητή η γλώσσα του»

σου τρώει το νου τον φαρμακώνει.

Μα ποια πατρίδα./ Λέξεις και λέξεις και πάλι λέξεις.

Ιθαγενής του κενού,/ μετράς, διπλή- τριπλή η ξενιτιά της γλώσσας/ όταν γράφεται.

Να μένεις έξω μακριά απ’ ό,τι πόθησες/ ό,τι σχεδίασες πριν το αναθέσεις στα ρημάτια.

Να μένεις έξω μακριά/ απ’ όσους δεν νοούν τη γλώσσα σου

σε άλλον ήλιο γεννημένοι.
Έξω μακριά κι απ’ ους ομόγλωσσους/ που διασχίζουν την παλιλλαλία σου αδιάφοροι.

Μια ξενιτιά η πατρίδα σου./ Σαν έρωτα που τον ζητάς/ μόνον για να τον χάσεις. 

ΧΑΡΗΣ ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ,Adieu.[...]

ΙV

Ό,τι είδαμε,ό,τι ποθήσαμε
στις πιό κρυφές μας ώρες
κάποτε έρχεται λάμποντας στο σκοτάδι
κι αθόρυβα μπαίνει στη ζωή μας.

Στο όνομα αυτής της νύχτας
που πάλι σε μένα σε χαρίζει
έλα,καλή μου,
έλα εσύ,της ομορφιάς η ωραία,
τους θεούς που μας φθονούν ας εξοργίσουμε
με τη λάμψη των σωμάτων μας.

V

Δεν είμαι άνθρωπος κοινός.
Ένας ερωτευμένος είμαι.

Σε σκέφτομαι όχι σαν κάποιος που σκέφτεται
αλλά σαν ο ένας που αγαπάει.

ΧΙΙ

Το βράδι απόψε είναι γλυκό.
Στον κήπο ανθίζει νέο πάθος.
Μια μέθη ωραία με πολιορκεί.
Ο άνεμος,της ορμής ψάλλει τον ύμνο.
Λάμπει το βλέμμα σου
από το φως του έρωτά μας.
Τίποτα δεν προσμένει πια η ψυχή.
Τώρα μπορώ να πεθάνω ευτυχισμένος.
Θα έχω ζήσει πολύ
μετά απ'αυτήν την ώρα
της άπληστης αγάπης.

Είσαι το όνειρο που μ ' εξαγνίζει.

ΧΙΙΙ

Βλέφαρα
χείλη
ένα πρόσωπο,
γύρω του
όλα τα μικρά
γνώριμα αντικείμενα
που δίνουν σ'αυτό το πάθος
το φωτεινό του σχήμα.
Είμαι εδώ για να δοξάσω εσένα,
το αιώνιο μαργαριτάρι της ζωής.
Είμαι εδώ γιατί ένας έρωτας μεγάλος
μιά βαθιά θλίψη
μας δίνεται μονάχα μιά φορά.

ΧΙV
(έντεκα τριαντάφυλλα για σένα)

Η ιδιοφυία μου δεν είναι
παρά ένας έρωτας.
Ο δικός σου.

******** 

ΝΟΤΑΤΙΟΝΕS///MAΡΤΙΟΣ 2013///ΔΩΡΑ ΚΑΣΚΑΛΗ//ΈΝΑ ΠΟΙΗΜΑ

                           

Κ Ο Κ Κ Ι Ν Η    Κ Α Ρ Α Μ Ε Λ Ι Τ Σ Α

Να σ’ αναζητώ, αυτό μου αφήνεις

μοναδικό προνόμιο επιθυμίας

να ψηλαφώ φωτογραφίες

κομμένα χέρια.

Που αναπαύονται αθέατες οι αχανείς παλάμες σου;

Να στοχάζομαι κοινοτοπίες

ν’ αντιδικώ με τους ποιητές που σ’ ολοκληρώνουν

δίνουν απάντηση στο θεώρημά σου,

αλλά είναι χρήσης κοινής

αισθήματος οικουμενικού

που πάει και στριμώχνεται

στα κοίλα του αμετάφραστου.

Γλείφω τα λάμδα σου

μια κόκκινη καραμελίτσα μετά τις εργασίες απονέκρωσης

φυσώ μες στη ροκάνα των υγρών σου

κι αυτό το χειλικό που γεφυρώνει τ’ ανοιχτά σου

αλφαδιασμένα και φωνακλάδικα φωνήεντα

είναι ένα μοιραίο γιάντες που πάντα θα με πάει

στα χαμένα.

Εγώ θα σε ζητώ μετά το τέλος.

Το αναπόδραστο μού δάγκωσε τη σάρκα

τα νύχια μου κρατούν δυο αναιμικές τριχούλες

απ’ το αριστερό σου μάγουλο

-με λυπηθήκαν φαίνεται και κάναν τη θυσία-

τα ρούχα μου τα φύλαξα σ’ αεροστεγή σακούλα

μια φούστα ως το γόνατο κι ένα κυπαρισσί μπλουζάκι

πλυμένα μ’ άσπρη σκόνη απ’ του βουνού τα ρείθρα

φρεσκαρισμένα με μαλακτικό, άρωμα καταιγίδα.

Μικρός αυτός ο θησαυρός

δεν πιάνει μία

στης ηδονής τους αργυραμοιβούς.

Ναι, θα ζούμε και μετά

θ’ αναπνέουμε μετά

θα τρώμε, θα θωπεύουμε –ημάς κι άλλους-

θα ξενυχτάμε, θα τρομάζουμε

θα νιώθουμε τι νιώθουμε μετά.

Μετά, όμως μετά.

Πες το στο τώρα

που τανύζει την καρδιά μου.

Αυτό το τώρα πώς να τ’ αναδιπλώσω

για να χωρέσει στο χαρτί

ένα ζευγάρι πόδια γυμνωμένα

μάτια ξεμπράτσωτα που διώχνουν πεταλούδες

και τ’  αναρίγισμα που γέμισε φουσκονεριές

τα πιο χέρσα χωράφια μου

που χρόνια τα ξεπάτωνα

με σύνεση μαυροντυμένων νοικοκύρηδων

φαροφυλάκων που έπιασαν τα πόστα

και στέλνουν τα σινιάλα τους

-ξετσίπωτες σειρήνες-

ξεγέλασμα των ζωντανών.

Τα βιβλία της Δ.Κ

Κάτω

Στο τρένο

H στήλη της στο περιοδικό NTOYέΝΤΕ

Το e-book "Πέντε ζωές και ένα μυθιστόρημα" 

NOTATIONES///MAΡΤΙΟΣ 2013///ΑΝΑΓΝΩΣΗ///''Eξ ΄αφορμής'' της ΑΣΗΜΙΝΑΣ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ

 [Τάσος Μελίτης/Το κέρασμα που άργησε/
εκδόσεις Παρουσία 2012]


  Πόσο κατανοώ τον Τάσο Μελίτη που  έγραψε με αφορμή την κρίση στην οποία έχουμε περιέλθει οι Έλληνες τα τελευταία χρόνια!Και γω το ίδιο έκανα ,αλλά το προσέγγισα με άλλο τρόπο!Πραγματευτήκαμε το ίδιο θέμα ,αλλά ο καθείς με τα όπλα του!Αλλος δια του πεζού  λόγου,άλλος δια της ποιήσεως.Και εύλογο είναι να έχει  ο καθένας τη δική του οπτική γωνία και εύλογο είναι να δίνει ο καθένας τις παραμέτρους του φαινομένου αυτού .Πώς η κρίση αποτυπώνεται στη λογοτεχνική παραγωγή;Εδώ είναι το ενδιαφέρον! .Ο Μελίτης έγραψε διηγήματα,εγώ μια ποιητική συλλογή.Ο  τίτλος του βιβλίου των διηγημάτων του(Το Κέρασμα Που άργησε)  δεν μαρτυρά το περιεχόμενο του βιβλίου του,ο τίτλος  της συλλογής μου (Εποχή μου είναι η Ποίηση )υποψιάζει κάπως τον αναγνώστη.Εν πάση περιπτώσει   αυτό που θέλω να πω είναι πως κατανοώ τον Μελίτη και άλλους (γιατί υπάρχουν κι άλλοι*που έγραψαν με αφορμή ή σχετικά με την κρίση),γιατί και γω η ίδια μπήκα σε τέτοια διαδικασία.Και πώς να μην μπει κανείς;Μεγάλη η πρόκληση!Η καλύτερα,μοιραία η πρόκληση!Ο δημιουργός ζει μέσα στην κοινωνία ,η οποία τον τροφοδοτεί με ποικίλα ερεθίσματα ,τα οποία αυτός φιλτράρει με ένα ιδιαίτερο τρόπο και τα μετουσιώνει σε τέχνη.Ο δημιουργός δεν ζει σε γυάλινο πύργο (κι αλλοίμονο αν ζούσε!!!),αλλά επεξεργάζεται τις εμπειρίες και τις ιδέες  και τις σκέψεις που αυτές γεννούν,επιδιώκοντας να επικοινωνήσει με τους άλλους ανθρώπους.
  Αυτη η μικρή κατατοπιστική εισαγωγή για να μιλήσω για το  δεύτερο βιβλίο του Τάσου Μελίτη  που πραγματικά απόλαυσα!Το βιβλίο αυτό αποτελεί ,κατά κάποιον τρόπο την συνέχεια του πρώτου βιβλίου του ,το οποίο είναι επίσης συλλογή διηγημάτων και φέρει τον τίτλο''Παπαλάμπραινα by Gibson".Στο βιβλίο που εξετάζω,ο συγγραφέας χωρίζει το βιβλίο του σε θεματικούς κύκλους  διηγημάτων.Κύκλος ηθελημένης ελαφρότητας,Ιατρικός,Δυσκολιών,Συναισθηματικών αναταράξεων και τέλος Κατασκευαστικού τομέα.Παρατηρούμε πόσο άνετα και εύστοχα σφυγμογραφεί την καθημερινότητα του μέσου Έλληνα,του ανθρώπου που δουλεύει σε εταιρείες,που δέχονται αλλεπάλληλα χτυπήματα από την κρίση.Η κρίση επηρεάζει τη δουλειά των ανθρώπων,άρα και τη ζωή τους την προσωπική .Και ο άνθρωπος  ξαφνικά βουτάει στα βαθιά,προσπαθεί να βρει έναν μπούσουλα να ισορροπήσει μέσα  του πρώτα.Είναι γεγονός πώς η Κρίση κανέναν δεν ρωτά,τα παρασύρει όλα στο διάβα της,και ο άνθρωπος είναι ανισχυρος και τιποτένιος μπροστά της.Δεν είναι στο χέρι του να διορθώσει τα πράγματα,απλά υφίσταται δυσάρεστες συνέπειες,άλλοτε υπομένοντας στωικά,άλλοτε αντιδρώντας(αλλά σε αυτην την περίπτωση η αντίδραση δεν φέρνει κανένα αποτέλεσμα).Επλήγης από την Κρίση;E,τότε είσαι καμένο χαρτί!Να,κάπως έτσι είναι οι ήρωες του Μελίτη!Ζουν γύρω μας και είναι μοιραία δεμένοι με την πορεία του τόπου.Οι περιπέτειές τους μας φαινονται λίγο πολύ οικείες,τους συμμεριζόμαστε και αρκετά συχνά ταυτιζόμαστε με αυτούς.Oι  υποθέσεις των διηγημάτων δεν άπτονται του φανταστικού(καθόλου θα έλεγα),διαθέτουν ρεαλισμό  και  αγγίζουν την επικαιρότητα.Η λέξη ''μνημόνιο" υπάρχει  μέσα σε όλα τα κείμενα του βιβλίου,ως λέξη-κλειδί που ρίχνει φως σε πράγματα και καταστάσεις.Μάλιστα ένα διήγημα φέρει τον τίτλο''μώ το Μνημό''(''Σκουφί-βυζί.'μώ το Μνημό',σκουφί- βυζί !'',που λέει πανηγυρικά και ο ήρωας Παύλος.Οι ήρωες του δεν είναι τραγικές φιγούρες ωστόσο,γιατί ο Μελίτης δεν θέλει να τους εκλάβουμε ως τέτοιους.Και δεν έχουν όλοι τους κοινό βλέμμα για τα πράγματα.Λόγω ιδιοσυγγρασίας,αλλά και γιατί ίσως δεν επλήγησαν όλοι στον ίδιο βαθμό από το καταραμένο  το Μνημόνιο..Απ΄την άλλη ..''Αλλοίμονο σε όσους δεν παίρνουν τη ζωή ελαφρά ",λέει ο συγγραφέας  δια μέσω μιας περσόνας,ενός αφηγητή του!Κριση ,Μνημόνιο,Κόμμα,λεφτά,εταιρείες,απολύσεις,ΙΚΑ
αγορά,σχηματοποιημένες απόψεις,οικονομία,μετανάστευση,βιογραφικά,αναζήτηση εργασίας,προσωπικό,ανεργία,πολιτική,παράνοια,μικροαστισμός,Κυπριακό,Η  μοίρα της Ελλάδας,ο ακροδεξιός της παρέας ,τα 700 ευρω,ο επιχειρηματίας,τα πριμ,οι αποζημειώσεις,τα μεροκάματα,όλα αυτά είναι λέξεις,ιδέες νοήματα που απαρτίζουν το συγγραφικό σύμπαν του Τάσου Μελίτη!
Καλά ,και ο έρωτας τί θέση έχει μέσα σε όλα αυτά;Ο έρωτας δεν είναι απών από τις ιστορίες,με τον ένα ή τον άλλο τρόπο,με την μία ή την άλλη μορφή που μπορεί να είναι ντυμένος.
Αλλά είναι κι αυτός αποσπασματικός και ανολοκλήρωτος τις περισσότερες φορές,ή κουρασμένος,ή ακυρωμένος.Φυσικά και υπάρχει σε καιρους Κρίσης..''...γιατί αγαπιούνται οι άνθρωποι",που θα λεγε κι ο Ελύτης.Αλλά το ενδιαφέρον είναι να δούμε αν και πώς και πόσο οι έρωτες επηρεάζονται από την οικονομική δυσπραγία και την παθολογία της κοινωνίας .....Γιατί αναπόφευκτα επηρεάζονται,δυστυχώς κι αυτοί.Αλλοι ήρωες του Μελίτη είναι μοναγαμικοί,ούτε που φλερτάρουν,άλλοι κυνηγούν τις μικρούλες,αν και παντρεμένοι,άλλοι αρκούνται στο να πειράζουν γκαρσόνες ή να κάνουν οφθαλμόλουτρο,άλλοι απολαμβάνουν και εκτιμούν τον έρωτα με στερημένες γυναίκες,άλλοι πληρώνουν ή δεν πληρώνουν διατροφές,άλλοι εκτιμούν τα ποθητά πόδια,άλλος πλασάρει τζιπ ως κράχτη για όμορφες μικρούλες,άλλος τα φτιαχνει με ποδηλάτισσα,άλλος αποκαλύπτει πληροφορίες μετά τα πρώτα πηδήματα,άλλος εγκαταλείπει το στεφάνι του για μια Ρουμάνα αναζητώντας μια ευτυχισμένη ζωή!
Στέκομαι στα  λόγια που λέει ένας ήρωας του βιβλίου:''H οικονομική κρίση διαφθείρει τους ανθρώπους.Και είμαστε ακόμη στην αρχή.''Αυτό ισχυει για όλες τις μορφές της Κρίσης.Και είναι πολλά τα πρόσωπα και τα προσωπεία της'',προσθέτω εγώ.
  Τελειώνοντας...έφτασε ο καιρός να αναρωτηθώ... Είναι το χιούμορ(συχνά πικρό και δεόντως καυστικό και ανακατεμένο με ειρωνεία)και η φρέσκια ματιά και ο ιδιότυπος προβληματισμός για τα πράγματα;Eίναι η σύγχρονη θεματολογία και η γεμάτη παλμό γραφή ;H μήπως ήταν η ρέουσα γλώσσα  και ο όμορφος ρυθμός της;;;'Ηταν όλα αυτά  μαζί  που με κέρδισαν σ΄αυτό το βιβλίο! 




-------------------------------------------------------------------

*Ενδεικτικά αναφέρω το εξής βιβλίο

Crisis 10+1 διηγήματα για την ελληνική κρίση

e-book (pdf)
Vakxikon.gr, 2012

http://www.biblionet.gr/book/185121/%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%BF/Crisis_10+1_%CE%B4%CE%B9%CE%B7%CE%B3%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7 

NOTATIONES ///ΜΑΡΤΙΟΣ 2013///ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΔΗΜΗΤΡΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

                             

 ...συνέντευξη στην Ασημίνα Ξηρογιάννη

 Κυρία Χριστοδούλου,σας καλωσορίζω στο μικρό περιοδικό ''notationes''!Παρακολουθείτε , φαντάζομαι, τις πολιτικές,κοινωνικές κai οικονομικές εξελιξεις!Ζούμε λοιπόν σε ανισόρροπους καιρούς.Σε καιρούς δύσκολους για την Ελλάδα ως έθνος και για τους πολίτες της.Τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στην κρίση .Και δεν είναι λίγοι οι συμπολίτες μας που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης.Μέσα σε όλα αυτά ,μήπως οι Ποιητές και η Ποίησή τους περισσεύουν;Mήπως δεν είναι τούτη εποχή για Ποίηση και άλλα παρόμοια;

Ποτέ στην ιστορία του τόπου μας, ποτέ στην ιστορία των λαών, η ποίηση δεν σίγησε σε ώρες δοκιμασίας. Με απωθεί  η αντίληψη που αποτιμά την ποίηση ως ένα είδος πολυτελείας. Απεναντίας όσο πιο σκοτεινά είναι τα  χρόνια τόσο πιο ζωτική ανάγκη είναι και  ο καίριος λόγος. Αυτός όμως.

 Προσωπικά θεωρώ ότι η ποίηση [και γενικά η λογοτεχνία ] ανθίζει μέσα στο διαδίκτυο.Γίνονται όμορφες δημιουργικές ζυμώσεις και ανταλλαγές.(Το εχω μάλιστα υποστηρίξει δημόσια σε σχετικό άρθρο μου στο Protagon).Ποιά είναι δική σας άποψη αναφορικά με το θέμα <<Λογοτεχνία και διαδίκτυο>>.

Είναι αλήθεια ότι το διαδίκτυο  κατακλύζεται από μια ποιητικότροπη έκφραση και της ανάγκης των ανθρώπων για επικοινωνία και της ορμής τους  προς αναγνώριση. Ανθίζει πράγματι  ένα πάθος οικοδόμησης μιας ιδιαίτερης ταυτότητας ποιητή και αυτό έχει μια εξαιρετικά σύνθετη ψυχαναλυτική και κοινωνιολογική ερμηνεία. Όμως , το γεγονός ότι στο διαδίκτυο ο καθένας μπορεί να έχει το κοινό του μειώνει δραματικά την έκταση και το βάθος των κριτηρίων σχετικά με το τι είναι πράγματι ποίηση. Κάποια λοξή εικόνα, λίγος προφανής ανθρωπισμός και  ένα  ευγενές συναίσθημα είναι συνήθως  αρκετά, για να αποσπάσεις  ένα like αλλά σίγουρα δεν είναι καθόλου αρκετό, για να είναι πράγματι ποίημα αυτό που σου δίνει τόση ικανοποίηση επειδή  το  έγραψες και αρέσει…

Πώς βλέπετε το μέλλον της Ποίησης στον τόπο μας;

Μικρή χώρα, τραγική  παιδεία, βαθιά κοινωνική παρακμή, ενδοσυντεχνιακή  μιζέρια αλλά και  μεγάλη, πολύ μεγάλη παράδοση. Εύχομαι αυτό το τελευταίο να αποβεί σωτήριο.

Θεός....;

.. .…

Ποιές οι σχέσεις σας με την πεζογραφία;
 

Δεν μου ταιριάζει.  Έχω γράψει μόνο ένα βιβλίο με πεζά κείμενα και δεν το επανέλαβα. Είμαι αλλού. 

 
Ποιό από τα δικά σας ποιητικά  βιβλία αγαπάτε περισσότερο και γιατί...

Δεν μπορώ να κάνω τέτοια διάκριση. Κάθε βιβλίο μου είχε μια ανταπόκριση , πιστεύω καθαρή και άμεση, προς τη φάση της ζωής μου κατά την οποία γραφόταν. Ούτε τα καταδικάζω ούτε τα αθωώνω εκ των υστέρων.  Υπήρξαν αυτό που εκείνη τη στιγμή μπορούσαν να είναι.

 Aγαπημένοι σας ποιητές ,συγγραφείς και μεταφραστές.

 Ω, αγαπώ τόσους πολλούς… Αν πάντως πρέπει να επιλέξω οπωσδήποτε , θα έλεγα ότι στο εικονοστάσι μου βρίσκεται δια βίου  η Έμιλυ Ντίκινσον. Λατρεύω με θρησκευτικό φανατισμό την ποίησή της, την αισθητική της, την ιδιοφυία της. Ζηλεύω τον ασκητικό της βίο, ως κι εκείνο το θρυλούμενο μόνιμα λευκό της φόρεμα.

 Πιστεύετε στην κριτική;H ίδια διαβάζετε τις κριτικές που γράφονται για τα έργα σας;

Μ’ ενδιαφέρει η κριτική, τη διαβάζω, τη σκέφτομαι, τη ζυγίζω… Ως εκεί.

 Aπό τα διαβάσματά σας....αν σας ρωτούσα να μου επισημάνετε 3 βιβλία που διαβάσατε και σας σημάδεψαν τόσο που σας άλλαξαν το βλέμμα για τα πράγματα ,τί θα απαντούσατε;

Δεν έχω με τα βιβλία μια σχέση ακαριαία. Δουλεύουν μέσα μου για χρόνια...

 Tι διαβάζετε τώρα;

 Ποίηση. Ποιητές. Ποιήματα…

Γράφετε κάτι τώρα;
 

Έγραψα πολύ εντατικά τα τελευταία εφτά οχτώ χρόνια. Πρέπει να μαζευτώ. Να μαζευτώ.

H γνώμη σας για τα λογοτεχνικά βραβεία.
 

 Χρήσιμα είναι, δίνουνε χαρά, βοηθούν να κινηθεί ένα βιβλίο. Αλλίμονό μας αν τα πάρουμε πάντως πολύ στα σοβαρά.

 
Γίνονται πολλές προσπάθειες τα τελευταία χρόνια για την υποστήριξη του ψηφιακού βιβλίου...
 

Η δικιά μου η γενιά θα παραμείνει λάτρης του παραδοσιακού βιβλίου, πιστεύω. Μας κουράζει κατά βάθος η ηλεκτρονική ανάγνωση. Αλλά το παρακολουθούμε το πράγμα, θα δούμε…  Το ευκταίο ασφαλώς  είναι το ψηφιακό βιβλίο να ανταποκριθεί στα πιο αυστηρά κριτήρια ενός επαρκούς και συστηματικού αναγνώστη παραδοσιακών βιβλίων και όχι μόνο σ’ εκείνα ενός ικανού χρήστη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

 Διαβάζουν οι σύγχρονοι νέοι; Ποια αναγνώσματα προτιμούν;

 Δεν έχω σαφή εικόνα, φοβάμαι. Πάντως υπάρχει ένας καλός αριθμός  που το κάνει. Δεν είμαι καθόλου βέβαιη  έξαλλου  ότι οι μεγαλύτεροι διαβάζουν περισσότερο.

 Περνάει κρίση η γλώσσα μας;

 Στο βαθμό που εξυπηρετεί μια χαρά τις επικοινωνιακές μας ανάγκες, όχι. Αν βέβαια  θα υπηρετήσει και μεγάλη λογοτεχνία θα το δείξει ο καιρός. Αν πάντως γίνει αυτό, θα σημαίνει ότι  διέθετε τη δύναμη να εξελιχτεί σε ό,τι εξελίσσεται η γλώσσα υπό τους χειρισμούς των ευλογημένων.

Τι θα θελατε να πείτε στους νέους ποιητές... σε αυτούς που τώρα ξεκινούν...;

Στα θέματα της τέχνης δεν υπάρχει συμβουλή που να οδηγεί με ασφάλεια ή που να αποτρέπει την ήττα ούτε και ο άνθρωπος που θα είχε το κύρος να τη δώσει. Οι απαντήσεις σε ζητήματα πεπρωμένου είναι πάντα υπόθεση προσωπικής ευθύνης.

NOTATIONES////MAΡΤΙΟΣ 2013///ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ///ΤΡΙΑ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

http://www.gavrielidesbooks.gr/showtitle.aspx?vid=1558

Η Ασημίνα Ξηρογιάννη, στην τρίτη της ποιητική συλλογή, αναλαμβάνει να υπερασπιστεί την ποίηση «στους χαλεπούς καιρούς». Με ασπίδα τη δύναμη των λέξεων και με δόρυ τα εκφραστικά μέσα της εποχής και τον εσωτερικό κόσμο που αναταράσσεται από την αντιποιητικότητα, η ποιήτρια αντιστέκεται διατηρώντας πάντοτε την απορία του ποιητή, την αμφιβολία που ολοένα και γεννάται από τον ρευστό κόσμο. Ποιος θα νικήσει στο τέλος;

Αποσπάσματα  από το βιβλίο

Πυροβολήστε τα όνειρα

Ποιόν να δικάσεις;
'Oσους παίζουν στον τζόγο
τα όνειρά σου;
Eσένα που τους αφήνεις
σιωπώντας,
(είναι και η σιωπή ήττα καμιά φορά)
ή τα ίδια τα όνειρα;
Nαι, στην εποχή των παραλογισμών,
δεν θα΄ταν απίθανο
κάποιοι να καταδικάσουνν και τα όνειρα.
Ναι, ναι, τα όνειρα φταίνε για όλα!
Πυροβολήστε τα όνειρα.


Αντίδραση

Μου λένε συνέχεια
γράψε για την εποχή σου
για την πόλη σου
για τους τετράγωνους κυβερνώντες
για το μνημόνιο
για τους Ευρωπαίους
για τις διαδηλώσεις των αγανακτισμένων
για την καταλυση της εθνικής ταυτότητας
για τα πολιτικά σκάνδαλα
για την απώλεια της αξιοπρέπειας
για το γενικό ξεπούλημα της χώρας σου
για την κρίση
για το αμφίβολο μέλλον
για τους ξοφλημένους νέους
για την γενιά των τετρακοσίων ευρώ
και άλλα παρόμοια.
Μα εγώ θα γράψω μόνο για την Ποίηση
Που με βοηθάει να τ΄αντέχω όλα αυτά. 

******** 

Μια δύσκολη διετία δίνει μια καλή αφορμή να ξαναειπωθούν τα ίδια πράγματα. Ξαναειπώνονται λοιπόν σε τούτο το βιβλίο, σε πέντε κύκλους πεζογραφημάτων.
Οι κύκλοι είναι οι εξής: Ηθελημένες ελαφρότητες, Ιατρικός, Δυσκολιών, Συναισθηματικών αναταράξεων και τέλος Κατασκευαστικού τομέα. Κι αν οι προηγούμενοι είναι ουσιαστικά κύκλοι διηγημάτων, ο κύκλος του Κατασκευαστικού τομέα είναι μάλλον σημειώσεις για δύο μελλοντικά μυθιστορήματα. Πιθανώς και για ένα, μόνον.
Ο Τάσος Μελίτης με το νέο του βιβλίο "Το κέρασμα που άργησε" συνεχίζει στο δρόμο που χάραξε με το πρώτο του βιβλίο "Παπαλάμπραινα by Gibson". Γράφει λοιπόν ιστορίες με ρεαλιστική βάση, χωρίς να χρειάζεται υπερβολική χρήση φανταστικών καταστάσεων. Έτσι κι αλλιώς ό,τι έζησε η χώρα την δύσκολη διετία (2010-11) ξεπέρασε κατά πολύ τη μεγαλύτερη φαντασία.


******** 


http://www.biblionet.gr/book/182911/%CE%9C%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82,_%CE%A4%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%82/%CE%A4%CE%BF_%CE%BA%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%B1_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CE%AC%CF%81%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%B5

 

Crisis 10+1 διηγήματα για την ελληνική κρίση e-book (pdf) Vakxikon.gr, 2012 96 σελ. ISBN 978-960-9776-17-2, [Κυκλοφορεί]     Νεοελληνική πεζογραφία - Διήγημα - Συλλογές [DDC: 889.300 8] Επίμετρο του Εκδότη Η παρούσα συλλογή ιστοριών είναι μια έκδοση αναπόφευκτη, μιας και οι συνθήκες γύρω ερεθίζουν ώστε να ασχοληθεί κανείς δημιουργικά με αυτό το νέο πολιτικό, οικονομικό και, κυρίως, κοινωνικό τοπίο, που ολοένα και αναδιαμορφώνεται. Συνάμα αποτελεί και έναν αναπόφευκτο τίτλο για τις Εκδόσεις Vakxikon.gr, οι οποίες ακολουθούν τη συνθήκη που έχει διαμορφώσει και συνάδουν με την ταυτότητα που έχει σχηματίσει σε κοινωνικό επίπεδο το περιοδικό Vakxikon.gr όλα αυτά τα χρόνια. Το πρότζεκτ προέκυψε από μια ιδέα και έπειτα από μεγάλη συζήτηση που είχαμε τον περασμένο Μάρτιο στη Θεσσαλονίκη, με τον συγγραφέα και καλό φίλο Ιορδάνη Κουμασίδη, μεταξύ άλλων αρχισυντάκτη του τριμηνιαίου ενθέτου Βακχικονίκη (= Βακχικόν + Θεσσαλονίκη) και ένθερμου υποστηρικτή - συνεργάτη του περιοδικού Vakxikon.gr. Χρονολογία έκδοσης αυτού του ψηφιακού βιβλίου, που ευελπιστούμε σύντομα να γίνει και έντυπο, ορίστηκε ο φετινός Δεκέμβριος, μιας και είχαμε -ορθώς και δυστυχώς τελικά- προβλέψει το α-τοπίο που θα έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα μετά τα Μνημόνια και τις συνήθεις και προβλεπόμενες εκλογικές υποσχέσεις των όποιων νικητών τύπου, "δεν θα υπάρξουν άλλες περικοπές μέσα στο 2012". Ναι, αμέ, πως το θες! Σε αυτή την έκδοση έχουμε τη χαρά να συμμετέχουν σημαντικές και ιδιαίτερες συγγραφικές πένες της εποχής μας. Όλοι τους ανεξαιρέτως αποδέχτηκαν την πρόταση που τους κάναμε, δείχνοντας μας πόσο λείπουν, περιέργως, τέτοιου είδους κινήσεις και πρωτοβουλίες από τον εκδοτικό χώρο. Τους ευχαριστώ όλους θερμά εκ μέρους των Εκδόσεων Vakxikon.gr, προτρέποντας τους να ακολουθήσουν την προσπάθεια μας και στο μέλλον, σε αυτή την κίνηση που κάνουμε στον ψηφιακό κόσμο του βιβλίου. Τους αναφέρω ονομαστικά, ατάκτως ειρημένα (προς αποφυγή παρεξήγησης): Νίκος Κουνενής, Μαρία Ξυλούρη, Τζούλια Γκανάσου, Βάσια Τζανακάρη, Μαρία Φακίνου, Βαγγέλης Μπέκας, Στέργια Κάββαλου, Μαίρη Κλιγκάτση, Κασσάνδρα Αλογοσκούφι και Ιορδάνης Κουμασίδης. Η 11η συμμετοχή βέβαια είναι η μόνιμη και διαχρονική "έκπληξη" του περιοδικού Vakxikon.gr. Καθότι δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτή τη συλλογή ο διαβόητος Johnny Handsome, ο γνωστός βωμολόχος που στηρίζει εξ αποστάσεως και χωρίς να τον έχουμε γνωρίσει ποτέ την προσπάθεια μας. Κάπου χαμένος στην ενδοχώρα του Μεξικού αυτή την εποχή, μέσω του ελληνικού συνδέσμου του, μας έστειλε μια underground ιστορία υπαρξιακής και οικονομικής... κρίσης. Με τούτα και με κείνα, η συλλογή διηγημάτων "Crisis: 10+1 διηγήματα για την κρίση", καλωσορίζεται από τις Εκδόσεις Vakxikon.gr και την ίδια στιγμή αποχαιρετά το δύσβατο και μισητό 2012, προειδοποιώντας ότι την επόμενη χρονιά, σε λίγες ημέρες δηλαδή, οι ιστορίες της θα βάλουν σκοπό ν’ αφυπνίσουν τον κόσμο που παραμένει υπνωτισμένος από την "επόμενη δόση" και την "έξοδο της χώρας από το ευρώ". Νέστορας Πουλάκος

NOTATIONES ///ΜΑΡΤΙΟΣ 2013///ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ///ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

                                             Στοργή

Για δυο στιγμές ακόμα

Ας κρατηθούμε γερά απ΄ τα κλαδιά αυτού του πεύκου

Κάτω ας λιάζονται οι εχθροί της καρδιάς μας

Μετά το αεράκι θα φυσήξει, σίγουρο τραγούδι,

Θα μας πάρει πούπουλα του ύπνου

Να μας φέρει στων παραμυθιών τα σοφά λημέρια

Στους θαλασσινούς αετούς, κοντά στους πύργους της τύχης

Εικόνες έτοιμες να μας κρατήσουν επιτέλους μέσα τους

Χωρίς άλλο νόημα η δόξα των ανθρώπων

Ο πόλεμος, αυτά τα είδωλα του κόσμου

Μόνο ας κρατηθούμε τώρα

Λίγο ακόμα απ΄ τα γερά κλαδιά  του πεύκου.

                                                                  *

                                                

                           Αφύλακτος, η, ον

Εκείνη η δύναμη, ο περονόσπορος,

Σου διαλύει τα πάντα

Σου παίρνει ακόμη και το σπίτι

Σ΄ αφήνει άφραγκο

Όπως η λειχήνα σε μαραζώνει

Σου τρώει σιγά σιγά το πρόσωπο

Δεν μπορείς να τον σκοτώσεις

Είναι βαθιά μέσα στα σωθικά σου

Ένα έχει γίνει ένα τώρα με την ψυχή σου

Πιστεύει πλέον με τη δύναμη του κατακτητή

Ότι είσαι πλέον ακριβώς εσύ.

                                                            *

                                         Το γέλιο των θεών

-Περίσσεψε κάτι και για μας,

Λιμοκοντόροι από στάχτη και λυρισμό;

Τι, όλα μα όλα, ξένα μας τώρα;

Λοιμός στο γαλαξία

Γεμίσαμε από πρεζόνια του Εγώ

Ένα άπειρο πιο πέρα να μας ντύνει όμως.

"-No [.] It is impossible.

We live, as we dream-alone.

Το παιδί είναι ο πατέρας του ανθρώπου.

Η Ιστορία  είναι μεγάλο κουμάσι

πονηρότερη από κάθε νομοτέλεια"

-Θα πάψετε να διαβάζετε τα ίδια και τα ίδια.;

Ανόητοι!

                                                  *                              

NOTATIONES////MAΡΤΙΟΣ 2013///ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ :ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ[ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΈΝΗ ΜΕ ΝΕΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Αγαπητοί φίλοι, το varelaki ανοίγει μια νέα σελίδα ,η οποία θα αφορά μια ανθολογία σε εξέλιξη με θέμα <ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ>.Συλλέγουμε ποιήματα που έχουν ως θεματική τους το θέατρο,τη μάσκα,το δράμα,τη δραματουργία ή αναφέρονται σε θεατρικά έργα και δημιουργούς,καθώς και  άλλα  που σχετίζονται  γενικά με τη θεατρική διαδικασία και  το γίγνεσθαι της τέχνης του θεάτρου.Ακόμα θα συμπεριληφθούν  ποιήματα που ΔΕΝ έχουν μετωπική αναφορά στο θέατρο και σε όσα προαναφέρθηκαν ,αλλά διαθέτουν μια θεατρικότητα στη γραφή τους!Θα υπάρχουν πιθανότατα και σχετικά συνοδευτικά κείμενα.Εχει  συγκεντρωθεί ήδη κάποιο υλικό ,αλλά η αναζήτηση συνεχίζεται  με σθένος.Οπότε η σελίδα θα εμπλουτίζεται  με νέο υλικό σε βάθος χρόνου.Θα περιλαμβάνει ποιήματα  ελλήνων και ξένων δημιουργών,παλαιότερων,κλασικών,συγχρόνων .Επειδή αγαπάμε και τις δύο τέχνες,διερευνούμε  τον έντεχνο συσχετισμό τους,το <πάντρεμά> τους ,μέσα  στα πλαίσια της ποιητικής διαδικασίας.Η συλλογή του υλικού  δεν είναι πάντα εύκολη διαδικασία.Αντίθετα ,είναι σκληρή και χρονοβόρα,αλλά πιστεύουμε ότι αξίζει τον κόπο. 





Επιμέλεια :Aσημίνα Ξηρογιάννη
                  Θεατρολόγος -Συγγραφέας


*********


Κ.Π.ΚΑΦΑΒΗΣ


ΣΤΟ   ΘΕΑΤΡΟ


Βαρέθηκα να βλέπω την σκηνή,
και σήκωσα τα μάτια μου στα θεωρεία.
Και μέσα σ΄ενα θεωρείο είδα σένα
με την παράξενη εμορφιά σου και τα διεφθαρμένα νιάτα.
Κι αμέσως γύρισαν στο νου μου πίσω
όσα με είπανε το απόγευμα για σένα,
κι η σκέψις και το σώμα μου συγκινηθήκαν.
Κι ενώ κοίταζα γοητευμένος
την κουρασμένη σου εμορφιά,τα κουρασμένα νιάτα,
το ντύσιμό σου το εκλεκτικό,
σε φανταζόμουν και σε εικόνιζα,
καθώς με είπανε το απόγευμα για σένα.

[Α55,1904]

Κρυμμένα ποιήματα[1877;-1923],
φιλολογική επιμέλεια Γ.Π.Σαββίδη,Εκδόσεις ΄Ικαρος.


ΘΕΑΤΡΟΝ ΤΗΣ ΣΙΔΩΝΟΣ(400μ.χ)

Πολίτου εντίμου υιός-προ πάντων ,ευειδής
έφηβος του θεάτρου ,ποικίλος αρεστός,
ενίοτε συνθέτω εν γλώσσα ελληνική
λίαν ευτόλμους στίχους,που τους κυκλοφορώ
πολύ κρυφά,εννοείται-θεοί!να μην τους δουν
οι τα φαιά φορούντες,περί ηθικής λαλούντες-
στίχους της ηδονής της εκλεκτής,που πιαίνει
προς άγονην αγάπη κι αποδοκιμασμένη.


ΘΕΑΤΗΣ ΔΥΣΑΡΕΣΤΗΜΕΝΟΣ

<Απέρχομαι,απέρχομαι.Μη κράτει με.
  της αηδίας και ανίας είμαι θύμα>.
<Πλην μειν΄ολίγον χάριν του Μενάνδρου.Κρίμα τόσον να στερηθείς>.
<Υβρίζεις,άτιμε.

>Μένανδρος είναι ταύτα τα λογίδια,
άξεστοι στίχοι και παιδαριώδες ρήμα;
 ΄Αφες ν΄απέλθω του θεάτρου παραχρήμα
  και λυτρωθείς να στρέψω εις τα ίδια.

>Της Ρώμης ο αήρ σ΄έφθειρεν εντελώς.
 Αντί να κατακρίνεις επαινείς δειλώς
  κι επευφημείς τον βάρβαρον-πώς λέγεται;

>Γαβρέντιος,Τερέντιος;-όστις απλώς
  δια Λατίνων ατελλάνας ων καλός,
  την δόξαν του Μενάνδρου μας ορέγεται>.


      NEOI THΣ ΣΙΔΩΝΟΣ(400 Μ.Χ.)

  Ο ηθοποιός που έφεραν για να τους διασκεδάσει
  απήγγειλε και μερικά επιγράμματα εκλεκτά.

  Η αίθουσα άνοιγε στον κήπο επάνω
  κι είχε μια ελαφρά αυωδία ανθέων
  που ενώνονταν με τα μυρωδικά
  των πέντε αρωματισμένων Σιδωνίων νέων.

  Διαβάστηκαν  Μελέαγρος και Κριναγόρας και Ριανός.
  Μα σαν απήγγειλεν ο ηθοποιός,
  <<Αισχύλος Ευφορίωνος  Αθηναίον τόδε κεύθει->>
  (τονίζοντας ίσως υπέρ το δέον
  το <<αλκήν δ΄ευδόκιμον>>,το <<Μαραθώνιον άλσος>>),
 πετάχθηκεν ευθύς ένα παιδί ζωηρό,
  φανατικό για γράμματα και φώναξε.

  <<Α δεν μ΄αρέσει το τετράστιχον αυτό.
   Εκφράσεις τοιούτου είδους μοιάζουν σαν λιποψυχίες.
   Δώσε-κηρύττω-στο έργον σου  όλην την δύναμί σου,
   όλην την μέριμνα,και πάλι το έργον σου θυμήσου
   μές στη δοκιμασίαν,ή όταν η ώρα σου πια γέρνει.
   Έτσι από σένα περιμένω κι απαιτώ.
   Κι όχι άπ΄ τον νου σου ολότελα να βγάλεις
   της Τραγωδίας  τον Λόγο τον  λαμπρό_-
   τί Αγαμέμνονα,τί Προμηθέα θαυμαστό,
   τί Ορέστου,τί Κασσάνδρας παρουσίες,
   τί Επτά επί Θήβας-και για μνήμη σου να βάλεις
   μ ό ν ο που μες στων ουρανών τες τάξεις,τον σωρό
   πολέμησες και συ τον Δάτι και τον Αρταφέρνη.>>

 

Ο Oιδίπους

Εγράφη έπειτα από ανάγνωσιν περιγραφής της ζωγραφιάς

«Ο Οιδίπους και η Σφιγξ» του Γουστάβου Μορώ.)

 

Επάνω του η Σφιγξ είναι πεσμένη

με δόντια και με νύχια τεντωμένα

και μ’ όλην της ζωής την αγριάδα.

Ο Οιδίπους έπεσε στην πρώτη ορμή της,

τον τρόμαξεν η πρώτη εμφάνισή της —

τέτοια μορφή και τέτοιαν ομιλία

δεν είχε φαντασθή ποτέ έως τότε.

Μα μ’ όλο που ακκουμπά τα δυο του πόδια

το τέρας στου Οιδίποδος το στήθος,

συνήλθε εκείνος γρήγορα — και διόλου

τώρα δεν την φοβάται πια, γιατί έχει

την λύσιν έτοιμη και θα νικήση.

Κι’ όμως δεν χαίρεται γι’ αυτήν την νίκη.

Το βλέμμα του μελαγχολία γεμάτο

την Σφίγγα δεν κυττάζει, βλέπει πέρα

τον δρόμο τον στενό που πάει στας Θήβας,

και που στον Κολωνό θ’ αποτελειώση.

Και καθαρά προαισθάνεται η ψυχή του

που η Σφιγξ εκεί θα τον μιλήση πάλι

με δυσκολώτερα και πιο μεγάλα

αινίγματα που απάντησι δεν έχουν.

(Πηγή: Κ. Π. Καβάφης, Άπαντα ποιητικά, εκδ. ύψιλον/βιβλία)

Aκολουθεί ένα ακόμα ποίημα που Καβάφη που χαρακτηρίζεται από μεγάλη θεατρικότητα:



«Ἀπολείπειν ὁ Θεός Ἀντώνιον»

Σάν ἔξαφνα, ὥρα μεσάνυχτ’, ἀκουσθεί
ἀόρατος θίασος νά περνᾶ
μέ μουσικές ἐξαίσιες, μέ φωνές –
τήν τύχη σου πού ἐνδίδει πιά, τά ἔργα σου
πού ἀπέτυχαν, τά σχέδια τῆς ζωῆς σου
πού βγῆκαν ὅλα πλάνες, μή ἀνωφέλετα θρηνήσεις.
Σάν ἕτοιμος ἀπό καιρό, σά θαρραλέος,
ἀποχαιρέτα την, τήν Ἀλεξάνδρεια πού φεύγει.
Προ πάντων νά μή γελασθεῖς, μήν πεῖς πως ἦταν
ἕνα ὄνειρο, πώς ἀπατήθηκεν ἡ ἀκοή σου∙
μάταιες ἐλπίδες τέτοιες μήν καταδεχθεῖς.
Σάν ἕτοιμος ἀπό καιρό, σά θαρραλέος,
σάν που ταιριάζει σε πού ἀξιώθηκες μιά τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερά πρός τό παράθυρο,
κι ἄκουσε μέ συγκίνησιν, ἀλλ’ ὄχι
με τῶν δειλῶν τά παρακάλια και παράπονα,
ὡς τελευταία ἀπόλαυσι τούς ἤχους,
τά ἐξαίσια ὄργανα τοῦ μυστικοῦ θιάσου,
κι ἀποχαιρέτα την, τήν Ἀλεξάνδρεια πού χάνεις.



[1911]


Γιώργος Σεφέρης

Θεατρίνοι, Μ. Α.

Στήνουμε θέατρα καὶ τὰ χαλνοῦμε
ὅπου σταθοῦμε κι ὅπου βρεθοῦμε
στήνουμε θέατρα καὶ σκηνικά,
ὅμως ἡ μοίρα μας πάντα νικᾶ.
Καὶ τὰ σαρώνει καὶ μᾶς σαρώνει
καὶ τοὺς θεατρίνους καὶ τὸ θεατρώνη
ὑποβολέα καὶ μουσικοὺς
στοὺς πέντε ἀνέμους τοὺς βιαστικούς.
Σάρκες, λινάτσες, ξύλα, φτιασίδια,
ρίμες αἰσθήματα, πέπλα στολίδια,
μάσκες, λιογέρματα, γόοι καὶ κραυγὲς
κι ἐπιφωνήματα καὶ χαραυγὲς
ριγμένα ἀνάκατα μαζὶ μ᾿ ἐμᾶς
(πές μου ποῦ πᾶμε; πές μου ποῦ πᾶς;)
Πάνω ἀπ᾿ τὸ δέρμα μας γυμνὰ τὰ νεῦρα
σὰν τὶς λουρίδες ὀνάγρου ἢ ζέβρα
γυμνὰ κι ἀνάερα, στεγνὰ στὴν κάψα
(πότε μᾶς γέννησαν; πότε μᾶς θάψαν!)
Καὶ τεντωμένα σὰν τὶς χορδὲς
μιᾶς λύρας ποὺ ὁλοένα βουίζει. Δὲς
καὶ τὴν καρδιά μας ἕνα σφουγγάρι,
στὸ δρόμο σέρνεται καὶ στὸ παζάρι
πίνοντας τὸ αἷμα καὶ τὴ χολὴ
καὶ τοῦ τετράρχη καὶ τοῦ ληστῆ.



*************



Λάμπρος Πορφύρας




ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ


Δεν ξέρω πως να σου το πω.Μα ο δρόμος χθες το βράδυ
μες στη σταχτιά τη συννεφιά σα θέατρο είχε γίνει΄
μόλις φαινόταν η σκηνή στ΄ανάριο το σκοτάδι
και σα σκηνές φαινότανε μακριά μου οι θεατρίνοι.




Τα σπίτια πέρα,κι οι αυλές και τα κλωνάρια αντάμα
έλεγες κι ήταν σκηνικά παλιά κια ξεβαμμένα,
κι εκείνοι εβγαίναν κι έπαιζαν τ΄αλλόκοτό τους δρόμα
κι άκουγες βόγγους κι άκουγες και γέλια ευτυχισμένα.




Εγώ δεν ξέρω.Εβγαίνανε κι εσμίγαν κι επαγαίναν,
κι ήταν μια παρασταση και θλιβερή κι ωραία,
κι εβγαινε- θε μου!κι η νυχτιά ,καθώς επαρασταίναν
έβγαινε-θέ μου !κι έριχνε τη μαύρη της αυλαία.



                        Ποιητική ανθολογία,Εκδόσεις Πάπυρος

***********
********




ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ 









 Ποίηση υπό μορφή (θεατρικού) μονολόγου




Η σονάτα του σεληνόφωτος

(Ανοιξιάτικο βράδυ. Μεγάλο δωμάτιο παλιού σπιτιού. Μία ηλικιωμένη γυναίκα ντυμένη στα μαύρα μιλάει σ' έναν νέο. Δεν έχουν ανάψει φως. Απ' τα δυο παράθυρα μπαίνει ένα αμείλικτο φεγγαρόφωτο. Ξέχασα να πω ότι η γυναίκα με τα μαύρα έχει εκδώσει δυο-τρεις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές θρησκευτικής πνοής. Λοιπόν, η Γυναίκα με τα μαύρα μιλάει στον νέο.)
Aφησέ με να 'ρθω μαζί σου. Τι φεγγάρι απόψε!
Είναι καλό το φεγγάρι, - δε θα φαίνεται
που άσπρισαν τα μαλλιά μου. Το φεγγάρι
θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου. Δε θα καταλάβεις.
Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου.
Οταν έχει φεγγάρι, μεγαλώνουν οι σκιές μες στο σπίτι,
αόρατα χέρια τραβούν τις κουρτίνες,
ένα δάχτυλο αχνό γράφει στη σκόνη του πιάνου
λησμονημένα λόγια - δε θέλω να τ' ακούσω. Σώπα.
Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου
λίγο πιο κάτου, ως τη μάντρα του τουβλάδικου,
ώς εκεί που στρίβει ο δρόμος και φαίνεται
η πολιτεία τσιμεντένια κι αέρινη, ασβεστωμένη με φεγγαρόφωτο,
τόσο αδιάφορη κι αϋλη,
τόσο θετική σαν μεταφυσική
που μπορείς επιτέλους να πιστέψεις πως υπάρχεις και δεν υπάρχεις
πως ποτέ δεν υπήρξες, δεν υπήρξε ο χρόνος κ' η φθορά του.
Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου.
Θα καθίσουμε λίγο στο πεζούλι, πάνω στο ύψωμα,
κι όπως θα μας φυσάει ο ανοιξιάτικος αέρας
μπορεί να φαντάζουμε κιόλας πως θα πετάξουμε,
γιατί, πολλές φορές, και τώρα ακόμη, ακούω το θόρυβο του φουστανιού μου,
σαν το θόρυβο δυο δυνατών φτερών που ανοιγοκλείνουν,
κι όταν κλείνεσαι μέσα σ' αυτόν τον ήχο του πετάγματος
νιώθεις κρουστό το λαιμό σου, τα πλευρά σου, τη σάρκα σου,
κι έτσι σφιγμένος μες στους μυώνες του γαλάζιου αγέρα,
μέσα στα ρωμαλέα νεύρα του ύψους,
δεν έχει σημασία αν φεύγεις ή αν γυρίζεις
ούτε έχει σημασία που άσπρισαν τα μαλλιά μου,
(δεν είναι τούτο η λύπη μου - η λύπη μου είναι που δεν ασπρίζει κ' η καρδιά μου).
Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου.
Το ξέρω πως καθένας μοναχός πορεύεται στον έρωτα,
μοναχός στη δόξα και στο θάνατο.
Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν ωφελεί.
Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου.
Τούτο το σπίτι στοίχειωσε, με διώχνει –
θέλω να πω έχει παλιώσει πολύ, τα καρφιά ξεκολλάνε,
τα κάδρα ρίχνονται σε να βουτάνε στο κενό,
οι σουβάδες πέφτουν αθόρυβα
όπως πέφτει το καπέλο του πεθαμένου
απ’ την κρεμάστρα στο σκοτεινό διάδρομο
όπως πέφτει το μάλλινο τριμμένο γάντι της σιωπής απ’ τα γόνατά της
ή όπως πέφτει μια λουρίδα φεγγάρι στην παλιά, ξεκοιλιασμένη πολυθρόνα.
Κάποτε υπήρξε νέα κι αυτή, - όχι η φωτογραφία που κοιτάς με τόση δυσπιστία -
λέω για την πολυθρόνα, τόσο αναπαυτική,
μπορούσες ώρες ολόκληρες να κάθεσαι
και με κλεισμένα μάτια να ονειρεύεσαι ό,τι τύχει
- μιαν αμμουδιά στρωτή, νοτισμένη, στιλβωμένη από φεγγάρι,
πιο στιλβωμένη απ' τα παλιά λουστρίνια μου που κάθε μήνα τα
δίνω στο στιλβωτήριο της γωνιάς,
ή ένα πανί ψαρόβαρκας που χάνεται στο βάθος
λικνισμένο απ' την ίδια του ανάσα,
τριγωνικό πανί σα μαντίλι διπλωμένο λοξά μόνο στα δυο
σα να μην είχε τίποτα να κλείσει
ή να κρατήσει ή ν' ανεμίσει διάπλατο σε αποχαιρετισμό. Πάντα μου
είχα μανία με τα μαντίλια,
όχι για να κρατήσω τίποτα δεμένο,
τίποτα σπόρους λουλουδιών ή χαμομήλι μαζεμένο στους αγρούς
με το λιόγερμα
ή να το δέσω τέσσερις κόμπους σαν το σκουφί που φοράνε
οι εργάτες στο αντικρινό γιαπί
ή να σκουπίσω τα μάτια μου, - διατήρησα καλή την όρασή μου
ποτέ μου δεν φόρεσα γυαλιά. Μια απλή ιδιοτροπία τα μαντίλια.
Τώρα τα διπλώνω στα τέσσερα, στα οχτώ, στα δεκάξι
ν’ απασχολώ τα δάχτυλα μου. και τώρα θυμήθηκα
πως έτσι μετρούσα τη μουσική σαν πήγαινα στο Ωδείο
με μπλε ποδιά κι άσπρο γιακά, με δυο ξανθές πλεξούδες
- 8, 16, 32, 64 -
κρατημένη απ' το χέρι μιας μικρής φίλης μου ροδακινιάς
όλο φως και ροζ λουλούδια,
(συγχώρεσέ μου αυτά τα λόγια - κακή συνήθεια) - 32, 64 -
κ' οι δικοί μου στήριζαν
μεγάλες ελπίδες στο μουσικό μου τάλαντο.
Λοιπόν, σου 'λεγα για την πολυθρόνα -
ξεκοιλιασμένη - φαίνονται οι σκουριασμένες σούστες, τα άχερα -
έλεγα να την πάω δίπλα στο επιπλοποιείο,
μα που καιρός και λεφτά και διάθεση - τι να πρωτοδιορθώσεις; -
έλεγα να ρίξω ένα σεντόνι πάνω της, - φοβήθηκα
τα’ άσπρο σεντόνι σε τέτοιο φεγγαρόφωτο. εδώ κάθισαν
άνθρωποι που ονειρεύθηκαν μεγάλα όνειρα,
όπως κι εσύ κι όπως κι εγώ άλλωστε,
και τώρα ξεκουράζονται κάτω απ' το χώμα
δίχως να ενοχλούνται απ' τη βροχή ή το φεγγάρι.
Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου.
Θα σταθούμε λιγάκι στην κορφή της μαρμάρινης σκάλας τ' Αϊ Νικόλα,
ύστερα εσύ θα κατηφορίσεις κι εγώ θα γυρίσω πίσω
έχοντας στ' αριστερό πλευρό μου τη ζέστα
απ' το τυχαίο άγγιγμα του σακακιού σου
κι ακόμη μερικά τετράγωνα φώτα από μικρά συνοικιακά παράθυρα
κι αυτή την πάλλευκη άχνα απ' το φεγγάρι
που ‘ναι σα μια μεγάλη συνοδεία ασημένιων κύκνων -
και δε φοβάμαι αυτή την έκφραση, γιατί εγώ
πολλές ανοιξιάτικες νύχτες συνομίλησα άλλοτε με το Θεό που μου εμφανίστηκε
ντυμένος την αχλύ και τη δόξα ενός τέτοιου σεληνόφωτος,
πυρπολημένη απ' τ' αδηφάγα μάτια των αντρών
κι απ' τη δισταχτικήν έκσταση των εφήβων,
πολιορκημένη από εξαίσια, ηλιοκαμένα σώματα,
άλκιμα μέλη γυμνασμένα στο κολύμπι, στο κουπί, στο στίβο,
στο ποδόσφαιρο (που έκανα πως δεν τα 'βλεπα)
μέτωπα, χείλη και λαιμοί, γόνατα, δάχτυλα και μάτια,
στέρνα και μπράτσα και μηροί (κι αλήθεια δεν τα 'βλεπα)
- ξέρεις, καμιά φορά, θαυμάζοντας, ξεχνάς ό,τι θαυμάζεις,
σου φθάνει ο θαυμασμός σου, -
θέ μου, τι μάτια πάναστρα, κι ανυψωνόμουν
σε μιαν αποθέωση αρνημένων άστρων
γιατί, έτσι πολιορκημένη απ' έξω κι από μέσα,
άλλος δε μου 'μενε παρά μονάχα προς τα πάνω ή προς τα κάτω. -
Οχι, δε φτάνει.
Αφησέ με να 'ρθω μαζί σου.



Γιάννης Ρίτσος, Η σονάτα του σεληνόφωτος, Αθήνα, Κέδρος, 1997





Μάριος  Μαρκίδης 



ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΟΥ ΤΡΕΛΟΥ


                          Καημένε μου Γιόρικ



Κάπως λοξός,ουχ ήττον όμως και δεινός στοχαστής
-έτσι σε εκλαμβάνουν οι σημερινοί αγιογράφοι-
Κλειστός άνθρωπος ο Αμλετ.Πνευματικά ασταθής.
Μιλάει για να ζει και ζει μόνο για να γράφει.



Προνόμια δικά μου καταχράται αυτός ο ποιητής.
Ονειρεύεται,μας λέει,διαρκώς τα όνειρά του
της φθηνής πραγματικότητας δήθεν αρνητής:
Ψέματα.Απλώς παρακμάζει η μπογιά του.

(Βαποράκια,Νεφέλη)


O Oιδίποδας στον Κολωνό

Θέλεις από νοσταλγία,θέλεις από πλήξη θα προτιμήσω
να ξαναπάρω το δρόμο προς τα πίσω.
Ζητιάνος έστω,γύφτος,με τσιμπλιασμένα μάτια
παρά βαπόρι στην αθηναίικη πραμάτεια.


Έγραψα μέτρια,ίσως δυσάρεστα ποιήματα.
Κλείσαμε πάντως τώρα το ταμείο
η Αντιγ'ονη μου θα φροντίσει και τους δύο
-ιδίως πώς θ΄απαντηθούν τα ερωτήματα.

Πολιτική συνείδηση μηδέν,έργο κοινωφελές καθόλου
κουρελιάστηκε στα μήντια το όνομά μου.
Σκανδάλισε τους χρηστούς πολίτες το αμάρτημά μου
"Τί κτήνος γείτονα!Τέρας,φύτρα του διαόλου

Πατροκτόνος ,σου λέω,αιμομίχτης!Καθίκι"
Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω.
-Πίνω τον πρωινό καφέ μου σκέτο
και προτιμώ να νοσηλεύομαι οίκοι .

(Παρά Ταύτα,Νεφέλη)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ

ΣΤΑΣΙΩΤΙΚΟ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ


«Να με φωνάζεις Ισμαήλ», είπε το ελάφι
στον κυνηγό. Ένα δέντρο· και το φως:
μικρά κρυστάλλινα πουλιά στη φυλλωσιά.
Βαθιά στη γη, μαρμάρινες παρθένες
περίμεναν τον πρίγκιπα
ασπάλακα στο υπερώο του Άδη.
Στην εύοσμη καρδιά του πρωινού,
το μυρμήγκι θησαύριζε τον χειμώνα του
κι ο τζίτζικας διάβαζε αρχαίους τραγικούς,
αποστηθίζοντας την ένδοξη πενία του.

Μια δύσκολη σκιά που προσπαθούσε
να κρύψει τα φτερά της στην σκιά της.
Φτερά! Ξυράφια, πες,
που άνοιγαν τις φλέβες των βράχων
να τρέξει ήμερος χαλκός
σαν ψυχή ή άλλο κάτι
αίθριο σε ζωντανό βυθό.
Ο κυνηγός:
«Επειδή άκουγα φωνές μέσα στη νύχτα, από παιδί,
πιστεύω πως ο η θάλασσα ξέρει πώς θα τελειώσουμε
πάνω σ’ αυτήν την πέτρα. Μα δεν μιλάει σ’ αυτούς
που δεν ακούν φωνές μέσα στη νύχτα
κι εγώ είμαι πια ένα δέντρο στην άκρη του γκρεμού:
ερείπιο της σιωπής εκείνου του παιδιού
που άκουγε φωνές μέσα στη νύχτα.
Κι όλο νομίζω πως φυσάει. Ασάλευτα όλα·
κι όμως φυσάει. Σίγουρα: αυτή η ακινησία
είναι ένα ψέμα τέλεια... σκοτωμένο.
Εκτός αν ονειρεύομαι. Μα πάλι
τι όνειρο είναι αυτό που μοιάζει
τόσο εύκαιρα με όνειρο;»
Το ελάφι:
«Μα δεν συμβαίνει τίποτα.
Απλά είναι η ζωή σου».
«Ω, Ισμαήλ,
πάψε· δεν είναι όλα
αφηγήσεις. Υπάρχουν τραύματα, πληγές,
φιλιά, χεριά που τρέμουν σε άλλα χέρια.
Δεν λέγονται όλα, Ισμαήλ.
Ό,τι δεν είπε ο Οδυσσέας, δεν θα το πει
ούτε στον πιο τρελό Ιρλανδό.
Στέκομαι εδώ.
Δεν φεύγω ούτε καν
όταν στο βάθος η βροχή γυμνώνει
τα στήθη της. Δεν σκέφτομαι να φύγω
ούτε καν όταν η νύχτα
με προκαλεί γυμνή μες στο νερό. 

Φερνάντο Πεσσόα

“Πόσες μάσκες, και πόσες άλλες

πάνω στο πρόσωπο της ψυχής μας φοράμε;

Άραγε, όταν γι αστείο η ψυχή τη μάσκα θελήσει να βγάλει

ξέρει  πως έτσι αφήνει το πρόσωπο γυμνό να φανεί;

Η μάσκα η πραγματική, δεν νιώθει τίποτα κάτω απ’ τη μάσκα

Αλλά κοιτάζει μέσα απ’ αυτή με μάτια κρυμμένα.”

Φερνάντο Πεσσόα (Άλβαρο ντε Κάμπος)

Μετάφραση Γιάννης Σουλιώτης

ΠΕΤΑΞΑ  ΤΗ ΜΑΣΚΑ

Πέταξα τη μάσκα και με είδα στον καθρέφτη...

ήταν το παιδί  αρκετά χρόνια  πίσω...

δεν είχε αλλάξει καθόλου...

   

Αυτό είναι το πλεονέκτημα  να ξέρεις να βγάζεις τη μάσκα.

Ναι, ξέρω είναι πάντα παιδί,

Το παρελθόν που μένει,

το παιδί.

 

Πέταξα τη μάσκα, και την ξανάβαλα.

Είναι καλύτερα έτσι.

Έτσι είμαι η μάσκα.

 

  Και γύρισα πίσω στην πραγματικότητα όπως στο τέρμα του σταθμού.

BERTOLT BRECHT

ΘΕΑΤΡΟ

 
Μέσα στο φως , φτάνουν εκείνοι
που μπορείς να τους συγκινήσεις
να τους διασκεδάσεις
να τους αλλάξεις .



ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ

[ Uber die kritische Haltung ]
Την κριτική στάση
πολλοί τη λογαριάζουν άγονη
Και τούτο επειδή το κράτος
μένει κουφό και άλαλο στην κριτική τους .
΄Ομως η στάση τούτη είναι άγονη
μόνο και μόνο επειδή ' ναι α δ ύ ν α μ η . Η οπλισμένη κριτική
μπορεί και κράτη να ξεμελιώσει .

Το μέρωμα ενός ποταμού ,
το μπόλιασμα ενός δέντρου ,
η μόρφωση ενός ανθρώπου ,
η αλλαγή ενός κράτους
- αυτά είναι δείγματα γόνιμης κριτικής .
Κι είναι , όλα αυτά
και τέχνης δείγματα .

( 1954 )

                                                                          ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ


Καλλιτέχνες , εσείς που με χαρά σας και με πίκρα
παραδίνεστε στην κρίση του θεατή , αποφασίστε τώρα
να παραδώσετε απο δω και μπρος στην κρίση του
και τον κόσμο που παρασταίνετε .

Παραστήστε αυτό που υ π ά ρ χ ε ι , αλλά
παρασταίνοντάς το , δείξτε
κι αυτό που δ ε ν υπάρχει , μα θ α  μ π ο ρ ο ύ σ ε να υπάρξει
και θα ήτανε ω φ έ λ ι μ ο . Μεσ ' απ΄' την απεικόνισή σας
πρέπει να μάθει ο θεατής να  δ ρ α πάνω σ' αυτό που εικονίζετε .
Και τούτη η διαδοχή ας είναι ε υ χ ά ρ ι σ τ η . Η μάθηση πρέπει
να προσφέρεται
σ α ν  τ έ χ ν η , και πρέπει εσείς  σ α ν  τ έ χ ν η
να διδάξετε  π ω ς δρα κανείς πάνω σε πράγματα κι ανθρώπους .
Κ ι η άσκηση της τέχνης είναι πηγή χαράς .

Το δίχως άλλο , ζείτε σε σκοτεινούς καιρούς . Βλέπετε τον άνθρωπο
να τον έχουν παίγνιο δαιμονικές δυνάμεις .
Οι ηλίθιοι μονάχα ζουν ανέμελοι . Και πάνε του χαμού
όσοι ' ναι ευκολόπιστοι . Τι ήτανε οι κατακλυσμοί
της σκοτεινής προιστορίας μπροστά στις συμφορές
που σήμερα χτυπάν τις πολιτείες μας ; Kαι τι ήταν οι κακές
σοδειές
μπρος στην ανέχεια που μας δέρνει ανάμεσα σε τόσην αφθονία ;


O ΦΩΤΙΣΜΟΣ

 

Περισσότερο φως , ηλεκτρολόγε , στη σκηνή ! Πως θες ,
δραματουργοί κι ηθοποιοί , να δείξουμε τ' αντικαθρεφτίσματα
του κόσμου , μέσα στο μισοσκόταδο ; Τούτο το σύθαμπο
καλεί σε ύπνο . Ενώ εμείς θέλουμε ξύπνιους
θεατές - κι ακόμα πιο πολύ : ξύπνιους ! Καν' τους
να ονειρευτούν στο πλέριο φως !...

( 1950 )



ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΜΗΣΗ



Καλλιτέχνες,εσείς που με χαρά σας και με πίκρα
παραδίνεστε δτη κρίση του θεατή,αποφασίστε τωρα
να παραδώσετε από δω και μπρος στην κρίση του
και τον κόσμο που παρασταίνετε.

Οποιος μιμείται μόνο , χωρίς νά 'χει τίποτα να πει
δικό του πάνω σε κείνο που μιμείται , μοιάζει
με τον κακόμοιρο το χιμπατζή
που μαιμουδίζει τον αφέντη του καθώς καπνίζει
μα δεν καπνίζει ο ίδιος.Γιατί ποτέ
η μίμηση η αστόχαστη δεν μπορεί να΄ναι
μίμηση αληθινή!



ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:MAΡΙΟΣ ΠΛΩΡΙΤΗΣ





Oυίλλιαμ  Σαίξπηρ


           [από τα Σονέτα]

'Οπως στο θέατρο ένας μέτριος ηθοποιός,
που έχει δειλιάσει κι απ΄το ρόλο του  άλλα λέει,
σαν τ΄άγριο το θεριό που΄ναι γεμάτο λύσσα
κι η δύναμή  του η περισσή το΄χει εξαντλήσει,

έτσι κι εγώ,δειλιάζοντας να εμπιστευθώ,ξεχνώ
να πω τηνπλήρη της αγάπης ιεροτελεστία,
κι  άπ΄του έρωτά μου την  ορμή  την ίδια σβήνω,
γέρνοντας  άπ΄το βάρος του ίδιου του έρωτά μου.

Οι στίχοι μου λοιπόν ας είναι η ρητορεία,
μαντατοφόροι σιωπηλοί της εύγλωττης καρδιάς μου΄
συνηγορούν γι΄αγάπη,ανταμοιβή γυρεύουν
καλύτερα απ΄ τη γλώσσα που μιλώντας σφάλλει.

Διάβαζε αυτά που ο σιωπηλός έρωτας γράφει'
μπορεί και με τα μάτια ο έρωτας να ακούει.

[εισαγωγή ,επιλογή,μετάφραση Στυλιανός Αλεξίου,εκδ.στιγμή]



με μεγάλη προσοχή
με πάθος
με όλες τις συλλογικές μας
δημιουργικές δυνάμεις
πολύ τη ζωή μας
εξαρτηθεί
για την εξορία
από τον ξένο
ανάμεσά μας
   



ΚΩΣΤΑΣ   ΒΆΡΝΑΛΗΣ[1883-1974]

ΟΡΕΣΤΗΣ


Σέλινα τα μαλλιά σου μυρωμένα,
λύσε τα να φανείς,ως είσαι,ωραίος,
και διώξε από το νου σου  πια το χρέος
του μεγάλου χρησμού,μια και κανένα

τρόπο δεν έχεις άλλονε!Και  μ΄ένα
χαμόγελο ιδές που  σ΄έφερ' εως
του Άργους την πύλη ο δρόμος σου ο μοιραίος
το σπλάχνο ν΄αφανίσεις που σ΄εγέννα.

Κανείς δε σε θυμάται εδώ.Κι εσύ όμοια 
τον εαυτό σου ξεχανέ τον κι άμε
στης χρυσής πολιτείας τα σταυροδρόμια

και το έργο σου σα να΄ταν άλλος κάμε.
Έτσι κι αλλιώς θα παίρνει σε από πίσου
για το αίμα της μητρός σου για  η ντροπή σου.

  

Δημουλάς Άθως[1921-1985]

 

Επίδαυρος

 

Ζητώ να εννοήσω  τί ακριβώς σημαίνει

τ΄ ότι "πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια''

κτίστηκε.

           Πέτρα ,βέβαια,σημαίνει,λεία

δύσκολη του χρόνου.Εργάτες (δούλοι

ίσως) που τη λάξευσαν λία για να γίνει.

Επιστάτες με τις φωνές (ή το μαστίγιο)

σημαίνει.

         Και ,βιαστικοί να τελειώσει 

το έργο τους,οι λίγοι,με την περίεργη

προαίσθηση,ότι σ΄αυτό το αμφιθέατρον

η έκφραση του ωραίου θ΄αντηχεί

ακόμη κι έπειτ΄από τρεις χιλιάδες χρόνια.