ΣΤΗΛΗ THΕ ARTMANIACS///ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΠΑΣΤΑΚΑΣ

Aσημίνα Ξηρογιάννη:Κάντε μου ένα σχόλιο για τη σύγχρονη λογοτεχνική πραγματικότητα.

Σωτήριος Παστάκας:Αξιοθαύμαστη παραγωγή. Πάνω απ’ το μέσο όρο των προηγούμενων δεκαετιών. Το μόνο αρνητικό, το «σύνδρομο ρεμπώ-νταλάρα», που το είχε κατονομάσει ο μακαρίτης ο Βαρβέρης, ήδη από τη δεκαετία του ενενήντα, κι επιμένει σε συμπεριφορές νέων ποιητών: όλοι θέλουν μεν να γράφουν σαν τον Αρθούρο επιζητούν δε την δημοτικότητα του Γιώργου. Δεν γίνεται, παλικαράκια μου…

A.Ξ. Λογοτεχνία και Διαδίκτυο.

Σ.Π.Το διαδίκτυο, κακά τα ψέματα, ανακάτεψε την τράπουλα. Στον κλειστό και ανθυγειινό αέρα των λογοτεχνικών καφενείων, τα πατροπαράδοτα στέκια της ελληνικής διανόησης, έφερε μια αύρα ζωογονοποιητική. Απλώς, εξέλειπεν το απαραίτητο στάδιο της μαθητείας, απ’ το οποίο περάσαμε όλοι εμείς που είμαστε ποιητές πριν από το διαδίκτυο. Οι σφαλιάρες. Τώρα οι ποιητές που γεννήθηκαν με το φέισμπουκ (η προηγούμενη φάση με τα προσωπικά ιστολόγια έχει πλέον παρέλθει ανεπιστρεπτί), αρνιούνται να στρώσουν το σβέρκο τους στην πατρική σφαλιάρα, αρνούνται να στρώσουν τον κώλο τους να γράψουν και να ξαναγράψουν τα στιχουργήματα που με τόση ευκολία ανεβάζουν στα κοινωνικά δίκτυα. Οι εθισμένοι των λάικς πολύ δύσκολα θα ανοίξουν το δικό τους δρόμο: απλώς υποκλίνονται ο ένας στις εικονικές φιλοφρονήσεις των άλλων. Να το πω διαφορετικά, γιατί και στη λογοτεχνία ισχύει ο κανόνας της Ψυχιατρικής «περί μιμήσεως προτύπου»: όταν μιμήσαι και θέλεις να ξεπεράσεις σε λάικ τον εικονικό σου φίλο ποιητή, δεν προκόβεις. Πρέπει να μιμήσαι υψηλά πρότυπα (Μούζιλ, Βαλερί, Ρίλκε απλώς για να αναφέρουμε κάποια ονόματα), αν θες να γράψεις έστω και στο 1% των δυνατοτήτων τους. 

A.Ξ. Αγαπημένοι σας συγγραφείς ,ποιητές και μεταφραστές παλαιότεροι /σύγχρονοι.

Σ.Π.Ο Όμηρος, ο Κάλβος, ο Λεοπάρντι, ο Μποντλέρ, ο Καβάφης, ο Τσέλαν, ο Μπόρχες κι ο τελευταίος ποιητής του πλανήτη ο Ιωσήφ Μπρόντσκι.

A.Ξ. Αγαπημένα σας  βιβλία.

Σ.Π.Τα άπαντα του Κ.Π.Καβάφη σε δύο τόμους από τον Ίκαρο, που τα έφερε η αδελφή μου από την Αθήνα στη Λάρισα, το 1969. Η ποιητική ανθολογία του Παπύρου, το θρυλικό Βίπερ 100, του 1971, που από τότε το κουβαλάω πάντα μαζί μου.

A.Ξ. Πέρα από την Τέχνη του λόγου, ποια άλλη τέχνη σας συγκινεί;

Σ.Π.Η μαγειρική (γέλια)

A.Ξ. Θεός;

Σ.Π.Παρακαλώ, με φώναξε κανείς;

A.Ξ. Ποιό από τα βιβλία σας αγαπάτε πιο πολύ;

Σ.Π.Πάντα το τελευταίο. Εντελώς συμπτωματικά κυκλοφόρησαν μαζί δύο: το «σώμαΜΕσώμα» από τις εκδόσεις Ακτίς και η «Τριλογία» από τις εκδόσεις Παρουσία.

A.Ξ. Μιλήστε μου για το βιβλίο σας που θα παρουσιαστεί σε λίγες μέρες...

Σ.Π.Εκατό ποιήματα γραμμένα σε μορφή ημερολογίου την τελευταία τριετία (2010-2011-2012), της οικονομικής κρίσης και της Ελλάδος του μνημονίου. Ανοίγει με τους νεκρούς του 2010 στη Σταδίου, και κλείνει με την αποστροφή στην Αγκέλα Μέρκελ, πως «μόνον οι νεκροί είναι φτωχοί». Την ιδέα της «τριλογίας» την οφείλω στον ποιητή Πέτρο Γκολίτση (πρωταναγνώστη όλων των τελευταίων μου πονημάτων απ’ το «όρος Αιγάλεω» του 2009 και μετά), ο οποίος μετά την ανάγνωση του «συσσιτίου» (πριν βγει σε βιβλίο, από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν), μου είπε πως το έβλεπε σαν το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας. Ένας άλλος συγγραφέας ο Παναγιώτης Πάκος μου επισήμανε πως θέμα της «τριλογίας» είναι «ο μοναχός ο άνθρωπος (χαμένο κορμί)-ανακαλύπτει τη συντροφικότητα (συσσίτιο)- και περιέρχεται σε διονυσιακή έκσταση (ροή ρακής)»…ουφ, το είπα!

A.Ξ. <Ποιείν> εστί...

Σ.Π.Η δυνατότητα πρόσβασης στη δημοσίευση. Όλοι (με ένα ελάχιστο κριτήριο γραφής) έχουν δικαίωμα να γράφουν, Τώρα, αν αυτά που γράφουν, είναι και ποίηση, τόσο το καλύτερο…Με αυτή την έννοια, με τα ανοιχτά σχόλια, την καθημερινή ανανέωση είναι ένα εργαστήρι λογοτεχνίας ανοικτό 24 ώρες το 24ωρο…

A.Ξ. Τι δεν θα συγχωρούσατε ποτέ στον εαυτό σας;

Σ.Π.Να δω κάτι καλό στην ποίηση και να μην το κοινοποιήσω αμέσως.

A.Ξ. Κάποιος σύγχρονος νέος λογοτέχνης που ξεχωρίζετε;

Σ.Π.Τον Δημήτριο Μουζάκη, ποιητή.

A.Ξ. Tι διαβάζετε τώρα;

Σ.Π. Το 2666 του Ρομπέρτο Μπολάνιο.

A.Ξ. Γράφετε κάτι τώρα;

Σ.Π.Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά…γράφω διαφορετικά πάντα πράγματα μεταξύ τους, απ΄τα τετράστιχα «Ω!» στα εξασέλιδα της «Ραψάνης»…

A.Ξ. H γνώμη σας για τα λογοτεχνικά βραβεία.

Σ.Π.Τα βραβεία είναι μια χαρά για αυτούς που τα παίρνουν. Να παραφράσουμε μία από τις αγαπημένες ρήσεις του Ιταλού Πρωθυπουργού Τζούλιο Αντρεότι «τα βραβεία φθείρουν αυτούς που δεν τα παίρνουν».

A.Ξ. Πιστεύετε στην κριτική;

Σ.Π.Ναι. Ακράδαντα. Είχα πολύ αυστηρούς κριτές: το Φίλιππο Βλάχο, τον Άλκη Αγγέλου, το Ντίνο Χριστιανόπουλο. Τους άκουσα και πιστεύω πως μόνο χαμένος δεν βγήκα.

A.Ξ. Παιχνίδι των λέξεων. Σας δίνω έξι λέξεις και μου γράφετε δίπλα τί σας έρχεται συνειρμικά στο μυαλό. Λοιπόν...

πολιτική – > η πολιτεία του Πλάτωνα

έρωτας ->  η παρθένος Έμιλυ Ντίκινσον

ελευθερία-> τζάμπα μάγκας δεν υπήρξα ποτέ

ποίηση -> αρνάκι άσπρο και παχύ

πόλη -> Ρώμη

χρόνος -> το Μαγικό Βουνό

A.Ξ. Από τα διαβάσματά σας: αν σας ρωτούσα να μου επισημάνετε 3 βιβλία που διαβάσατε και σας σημάδεψαν τόσο που σας άλλαξαν το βλέμμα για τα πράγματα, τι θα απαντούσατε;

Σ.Π.Μόνο τρία; Τα βιβλία είναι σαν τα κεράσια: Μόμπυ Ντικ, ο Ηλήθιος, Λόρδος Τζιμ…

A.Ξ. Ως θεατρολόγος δεν θα μπορούσα να μην σας κάνω αυτήν την ερώτηση. Παρακολουθείτε θέατρο;

Σ.Π.Ελάχιστα, μόνον όταν έχω παρέα. Δεν μπορώ να πάω σε θέατρο μόνος μου, καταχωρήστετο στις αδυναμίες μου.

A.Ξ. Γίνονται πολλές προσπάθειες τα τελευταία χρόνια για την υποστήριξη του ψηφιακού βιβλίου.

Σ.Π.Το μέλλον ήρθε πιο γρήγορα απ’ο όσο το φανταζόμασταν. Όταν φέτος το Καλοκαίρι 2012, στην Ηρακλειά απ’ τους είκοσι λουόμενους, στους 7 που διαβάζαν οι τρεις διαβάζαν από e-reader καταλαβαίνετε τί έχει να γίνει του χρόνου…

A.Ξ. Ο δικός σας ορισμός για την Ποίηση...

Σ.Π.Εύχομαι να μην τον μάθω ποτέ. Αν ήξερα τι είναι ποίηση, θα σταματούσα να γράφω αυτομάτως…

A.Ξ. Ασχολείστε με τηv Πολιτική;

Σ.Π.Ενεργά με την ένοια της ένταξης και της στράτευσης όχι. Νομίζω με την καθημερινή μου στάση και τις επιλογές μου πως ναι, ενεργώ πάντα πολιτικά…

A.Ξ. Tελικά μπορεί να συνυπάρξει η ψυχιατρική με την ποίηση;

Σ.Π.Ρωτήστε το Γιώργο Χειμωνά, τον Μάριο Μαρκίδη…ετσετερά (…γέλια).