Σελίδες

Σελίδες

Σελίδες

Σελίδες

Σελίδες

Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2022

KΡΙΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ //// Ο θρίαμβος του Αχιλλέα (δίγλωσση έκδοση) Louise Glück μετάφραση: Χάρης Βλαβιανός/// Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη



[Αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό Διάστιχο]

 Έχω ξαναεκφραστεί[1] για το έργο της Λουίζ Γκλικ, αισθάνομαι όμως πως έχω προσεγγίσει ένα μέρος μόνο της ποιητικής της βραβευμένης με Νόμπελ ποιήτριας. Τώρα, με τη νέα μετάφραση έργου της, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Στερέωμα, μπορώ να επανέλθω με μια ακόμα εισήγηση, συμπληρωματική ίσως της προηγούμενης. Με τον Θρίαμβο του Αχιλλέα (γράφτηκε το 1985) η Γκλικ προσεγγίζει ξανά τον έρωτα, αλλά και την απώλεια, στοιχεία που έχουν τη δύναμη, με τη σφοδρότητα που τα διακρίνει, να αποδομούν, να αποδιοργανώνουν, αλλά και να καταρρακώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη.

Εκείνο που χαρακτηρίζει την ποιητική της Γκλικ είναι το εύρος της προσέγγισης, το θριαμβευτικό άπλωμα των λέξεων, στο πλαίσιο όμως μιας οικονομίας που είναι λειτουργική για το ποίημα, καθώς και αποτελεσματική αναφορικά με τον αντίκτυπο που αυτό έχει στην καρδιά και το μυαλό του αναγνωστικού κοινού. Δεν ρητορεύει η Γκλικ, δεν επιβάλλει μια λογική στείρα, αντίθετα δημιουργεί ποιητικά συμβάντα, δημιουργεί θερμές εμπειρίες κατά τις οποίες το ποιητικό υποκείμενο αναδύεται αλώβητο την ίδια στιγμή που δέχεται μια ήττα, αποτυγχάνει, χάνει ή ακόμα και ακυρώνεται ψυχικά. Τι οξύμωρο! Πώς γίνεται να επιβιώνει ενώ χάνει; Μα αυτό ακριβώς κάνει η καλή ποίηση: μπορεί να διασώζει αυτό που έχει αφανιστεί ή προ πολλού ατονήσει. Κάθε φορά, η εκλεπτυσμένη ποιητική εμπειρία αποτελεί έναν θρίαμβο που συμβάλλει στην κάθαρση της ύπαρξης, ακόμα κι αν ο αδυσώπητος χρόνος αποτελεί απειλή για ποιητές και κοινό.

Η Γκλικ μετατρέπει το αρνητικό ή θλιβερό βίωμα σε στίχο φωτεινό. Παράλληλα, επιχειρεί να τον ντύσει με το ένδυμα του μύθου ή να δημιουργήσει μια σύνδεση με τον κλασικό, τον αρχαίο κόσμο, για να δώσει στο προσωπικό αυτοβιογραφικό στοιχείο καθολική διάσταση και ισχύ. Είναι μια ποιήτρια γόνιμη, που γεννάει συνεχώς πλούσια σκηνικά, μέσα στα οποία καλλιεργείται η συγκίνηση, η οποία όμως εξισορροπείται, καθώς είναι σοφά πασπαλισμένη με γερή δόση αποστασιοποίησης. Χρησιμοποιεί έναν λόγο συμβολικό, μέσω του οποίου μπορεί και αφηγείται, αντιστεκόμενη στη λήθη, τη φθορά, τον μαρασμό. Η αφηγηματικότητα του ποιητικού της λόγου, η λυρικότητα, η πλούσια εικονοποιία που συμπλέει με τη στοχαστική διάθεση, η απλότητα που συνυπάρχει με το πάθος για την ύπαρξη, τον έρωτα, τη ζωή, είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν γενικότερα την ποίησή της. Διαβάζω:

[...] Ξόδεψα όλη μου τη ζωή προσπαθώντας να θυμάμαι./ Τώρα, μετά από τόση μοναξιά,/ ο θάνατος δεν με φοβίζει,/ ούτε ο δικός σου, ούτε ο δικός μου./ Και αυτές οι λέξεις, την τελευταία φορά, δεν έχουν καμιά εξουσία πάνω μου. Ξέρω/ ότι η έντονη αγάπη οδηγεί πάντα στο πένθος.[2]

Η Γκλικ μετατρέπει το αρνητικό ή θλιβερό βίωμα σε στίχο φωτεινό.

Συχνά στους ποιητές το θέμα είναι η απώλεια – και μάλιστα επανέρχεται εδώ σε κάθε συλλογή, για να θυμίσει πως είναι πάντα εξοργιστικά παρούσα, την ίδια ακριβώς στιγμή που καταργείται μέσω της ποιητικής τέχνης. «Αυτός που έχει εγκαταλειφθεί» είναι στο επίκεντρο του ποιητικού υποκειμένου στο ομότιτλο ποίημα της συλλογής. Πόση απώλεια μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος;

[...] Τι ήταν τα ελληνικά καράβια που καίγονταν/ σε σύγκριση μ’ αυτήν την απώλεια;/ Στη σκηνή του, ο Αχιλλέας/ θρηνούσε μ’ όλο του το είναι/ και οι θεοί είδαν/ ότι ήταν ένας άνθρωπος ήδη νεκρός, θύμα/ του μέρους που αγάπησε,/ του μέρους που ήταν θνητό.[3]

Στην άλλη άκρη βέβαια βρίσκεται ο έρωτας, αν και συχνά έχει το ίδιο πρόσωπο με την απώλεια. Κι εδώ τίθενται θέματα διαχείρισής του, ώστε να συνεχίζει κανείς να ονειρεύεται ακάθεκτος, ακόμα κι αν

[…] φλέγεται βασανισμένος από την επιθυμία και ταπεινωμένος […] Όταν ο εραστής μου με αγγίζει, αυτό που νιώθω στο σώμα μου/ μοιάζει με την πρώτη κίνηση ενός παγετώνα στη γη.[4]

Με την ποίησή της η Γκλικ μάς υποδεικνύει πως δεν υπάρχουν όρια στα όνειρα. Αν όντως οι ποιητές κάνουν ορατό το αόρατο, τότε τίποτα μα τίποτα δεν έχει τελειώσει. Η ποιήτρια καταθέτει στίχους που έχουν υπόσταση και όγκο. Στο εξαιρετικό «Καλοκαίρι» δίνεται εύγλωττα η εγκατάλειψη και η απομόνωση που αυτή μοιραία επιφέρει.[5] Δυσκολεύεται ο αναγνώστης και σε αυτό το βιβλίο της να δει τα ποιήματα ως μονάδες – όχι ότι αυτά δεν είναι αυτοτελή, απλώς αισθάνεται πως αποτελούν πολύτιμες ψηφίδες του συνολικού ποιητικού μύθου που μας χαρίζει η εμπνευσμένη ποιήτρια. Είναι τα μέρη ενός ιερού όλου, ενός αδιάκοπου ποιήματος που σκαρφαλώνει σαν πνευματικός κισσός στις συνειδήσεις όσων έχουν ανάγκη να πιστέψουν πως, παρ’ όλα αυτά, δεν «παγιδεύτηκαν στον ρομαντισμό μιας αφοσίωσης» ή πως, αν παγιδεύτηκαν, άξιζε τον κόπο. Είναι σαν να ακούμε την ποιήτρια να κραυγάζει πως είναι μέρος μας κι οι απώλειες και πως πρέπει να αφεθούμε να καταστραφούμε, αν θέλουμε να φυτρώσουμε ξανά ή έστω να αγαπήσουμε την ίδια τη συναισθηματική μας αποδόμηση. Ίσως να είναι θρίαμβος και η συνύπαρξη ή η συμφιλίωση με την απώλεια.

Ο Χάρης Βλαβιανός, που τόσο καλά κατέχει και υπηρετεί χρόνια τώρα την τέχνη της μετάφρασης, είναι –για άλλη μια φορά– άξιος διαμεσολαβητής ανάμεσα στην ποιήτρια και το κοινό. Θα λέγαμε πως, στην ουσία, συμβάλλει στην ανάδειξη της υφής του έργου της, δίνοντας το στίγμα της ποιητικής της με τις καίριες και αισθαντικές γλωσσικές και μεταφραστικές του επιλογές, οι οποίες συγκινούν και γοητεύουν και τα πιο απαιτητικά αναγνωστικά γούστα.

-----

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Bλ. σχετικό κείμενό μου στην booktimes, 13.02.2022
[2]σελ. 25
[3]σελ. 51
[4]σελ. 69
[5]σελ. 83

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «Θέατρο-Λόγος»

 

Θέατρο-Λόγος
μία περιοδική έκδοση για το Θέατρο: Τέχνη και Έρευνα

Εκδότης: Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Θεατρολόγων
ISSN: 2945-0144
Πρώτο τεύχος: Νοέμβριος 2022

Επιμελήτριες περιοδικού:
Χριστιάνα Μόσχου, Ευαγγελία Κυριαζίδου

Επιμελητής ψηφιακής έκδοσης:
Χρήστος Θεοχαρόπουλος

Συντακτική ομάδα:
Εμμανουέλα Βογιατζάκη Κρουκόβσκι
Νίκος Γαλλιός
Σταμάτης Γαργαλιάνος
Αικατερίνη Θεοδωράτου
Γεωργία Κακαρά
Τώνια Καράογλου
Μάρθα Κοσκινά
Ευφροσύνη Κουτσογιάννη
Ευαγγελία Κυριαζίδου
Ευδοκία Μανόχη
Ηλέκτρα Μήτσουρα
Χριστιάνα Μόσχου
Κωνσταντίνα Μούρτου
Μαρία Μπατάνη
Μαρία Μπινίκου
Χασάν Μπουγιούκλου
Ασημίνα Ξηρογιάννη
Ελένη Πετρίτση
Ειρήνη Πολυδώρου
Μαρία Ανδρ. Σπυροπουλου
Αγαθή Τέλη
Ελένη Χατζηγεωργίου 

Επικοινωνία: 
ΠΕΣΥΘ Ιπποκράτους 13 (εντός στοάς) 5ος όροφος, Τ.Κ. 10679 Αθήνα
Περιοδικό: journal.theatrologos@gmail.com
Σύλλογος: contact@pesyth.com

Οδηγίες προς συγγραφείς: πληροφορίες για τις στήλες εδώ και σύντομος οδηγός για την υποβολή άρθρων εδώ

Επόμενο τεύχος: Ιούνιος 2022

Τα τεύχη του περιοδικού θα τα βρείτε σε μορφή PDF επιλέγοντας τις εικόνες των εξωφύλλων ή τους τίτλους:

Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2022

ΘΕΑΤΡΟ ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ///// ΝΕΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ//// Η ΔΙΚΗ



























Κάποιος πρέπει να συκοφάντησε τον Γιόζεφ Κ. γιατί ένα ωραίο πρωί, 
δίχως να έχει κάνει τίποτα κακό,  ήρθαν και τον συνέλαβαν.
Ο Γιόζεφ Κ., ανώτερος τραπεζικός υπάλληλος, συλλαμβάνεται στο δωμάτιό του ένα πρωί, 
χωρίς να του ανακοινωθεί κάποια κατηγορία.
Ο Κ. «ζει σε μια χώρα με συνταγματικό πολίτευμα, βασιλεύει γενική ειρήνη και όλοι
οι νόμοι είναι εν ισχύι». 
Σκέφτεται ότι πρόκειται μάλλον για μια κακόγουστη φάρσα. Θα περιπλανηθεί 
στους δαιδαλώδεις διαδρόμους του Δικαστηρίου, συναντώντας άτομα που συνδέονται 
με αυτό. Έναν ανακριτή που τον  ρωτά αν είναι ελαιοχρωματιστής, έναν έγκριτο
δικηγόρο με διασυνδέσεις, ο οποίος συνεχώς  αναβάλλει να καταθέσει την απολογία του, 
έναν ιδιόρρυθμο ζωγράφο που φτιάχνει τα  πορτραίτα των δικαστών. 
Στο τέλος της περιπλάνησης του θα συναντήσει τον ιερέα των φυλακών.
Ο καθένας τους θα του εξηγήσει με τον δικό του τρόπο τη λειτουργία του Δικαστηρίου 
και τη φύση του Νόμου, χωρίς ποτέ να μάθει γιατί είναι ένοχος. Ένα έργο 
προφητικό που -μεταξύ άλλων- αναδεικνύει τις αυταπάτες για την δημοκρατία, 
την ελευθερία και τη δικαιοσύνη στη σύγχρονη  εποχή και μας υπενθυμίζει,
 αυτό που ο Walter Benjamin επισημαίνει, ότι η «κατάσταση έκτακτης  ανάγκης»
στην οποία ζούμε δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. 



ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ: 

Κάθε Κυριακή στις 19:30 (πρεμιέρα 4/12/2022) 
Σύλληψη, σκηνοθεσία: Αντρέας Θεοχάρης - Βαγγέλης Φελουζής - Αντρέας Κοκάκης 
Ερμηνεία: Αντρέας Θεοχάρης – Αντρέας Κοκάκης 

Διάρκεια Παράστασης: 130 λεπτά. Είσοδος: 10€ - 5€ ή ελεύθερη 

ΘΕΑΤΡΟ ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ ΜΥΛΛΕΡΟΥ 78, ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ 

Επικοινωνία – κρατήσεις: 2155404045, 6977930787, 

koryvantes@gmail.com https://theatrokoryvantes.blogspot.com/






Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2022

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ////ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ TRIGGER WARNING





ΚΥΡΙΑΚΗ, 4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2022 ΣΤΙΣ 6 Μ.Μ.

ΣΤΟ ΒΟΟΖΕ COPERATIVA

(Κολοκοτρώνη 57,  Αθήνα 105 60)

 Η ποιητική ανθολογία Trigger warning είναι μια έμπρακτη, συλλογική κίνηση αλληλεγγύης, η οποία πραγματεύεται ανοιχτά το θέμα του σεξισμού, της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας. Αυτό το βιβλίο αποτελεί μια αυθόρμητη πρωτοβουλία για μια κουβέντα που θα μας άρεσε να κάνουμε, σαν δήλωση-υπενθύμιση παρουσίας σε έναν συχνά σκοτεινό, μεροληπτικό κόσμο. Ελπίζουμε να προσφέρει κάτι σε κάθε αναγνώστριά της, σαν ένα χέρι που απλώνεται, συντροφιά για τις δύσκολες διαδρομές.

Τα κέρδη των πωλήσεων θα διατεθούν ως δωρεά στο Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών / Διοτίμα Κέντρο για τα Έμφυλα Δικαιώματα και την Ισότητα.

Συντελέστριες: Ελένη Βελέντζα, Βάλια Γκέντσου, Άννα Γρίβα, Ευσταθία Δήμου, Φωτεινή Καπελλάκη, Μαρία Κατσοπούλου, Τόνια Κοσμαδάκη, Δήμητρα Κωτούλα, Γωγώ Λιανού, Μάνια Μεζίτη, Μαριάννα Νικολαΐδου, Ασημίνα Ξηρογιάννη, Σήλικα Ρηγοπούλου, Γιολάντα Σακελλαρίου, Λένα Σαμαρά, Νόπη Φουντουκίδου, Μυρτώ Χμιελέφσκι.
Aνθολόγηση: Μαρία Κατσοπούλου
Σχεδισμός εξωφύλλου: Νόπη Φουντουκίδου
Σας προσκαλούμε στην παρουσίαση της ποιητικής ανθολογίας ΤRIGGER WARNING, στην οποία θα συμμετέχουν οι ποιήτριες της ανθολογίας παρουσιάζοντας με ευρηματικό τρόπο ποιήματα που αφορούν το ζήτημα της έμφυλης βίας.
Συμμετέχει επίσης η υψίφωνος Ερωφίλη Παπαδόγια, αγγίζοντας το θέμα μέσω του ήχου της ανθρώπινης φωνής και της δυναμικής του, να αφυπνίζει και να δονεί ευαίσθητες περιοχές συνείδησης και ύπαρξης.
Όπως και η τραγουδίστρια- μουσικός ακολούθως, Ιφιγένεια Βαμβακά (ούτι)
Μαζί μας έχουμε τη χαρά να βρίσκονται μαθητές/τριες από το Mουσικό Λύκειο Παλλήνης (λαούτο, πλήκτρα και τραγούδι) όπως και από το Καλλιτεχνικό Λύκειο Περιστερίου (ηλεκτρική κιθάρα, ντραμς).
Τα παιδιά που στηρίζουν ενεργητικά με την παρουσία και τη μουσική τους το εγχείρημα είναι οι:
Άννα Δημακογιάννη, Στάθης Κατσαφάδος,Γιάννης Λογιάδης, Δημήτρης Μηνιώτης, Ιάσονας Σαράντος, Βασίλης Σίνος

Τρίτη 22 Νοεμβρίου 2022

«ΜΟΝΟ ΑΝ ΒΡΕΞΕΙ» ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΑΛΕΞΗ /// ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΣΙΟΤΙΝΟΥ




«ΜΟΝΟ ΑΝ ΒΡΕΞΕΙ» ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΑΛΕΞΗ

Εκδόσεις Λογείον (2019)

       Δύο είναι οι λόγοι που με παρακίνησαν να γράψω για τα ποιήματα της Παρασκευής Αλέξη. Ο πρώτος λόγος είναι η πρότερη γνωριμία μου με την ποιήτρια και τον ποιητικό της κόσμο. Είχα διαβάσει την πρώτη της ποιητική συλλογή με τον τίτλο «Τάξη Ονείρων». Δεύτερος και πιο σημαντικός λόγος για μένα στάθηκε ο τίτλος της ποιητικής συλλογής! «Μόνο αν βρέξει»! Ένας τίτλος γεμάτος βροχή. Από μικρή μου άρεσε να περπατάω στη βροχή -εννοώ βέβαια το ψιλόβροχο-, μου άρεσε να ακούω τη βροχή, την ήρεμη και σιγανή βροχή βέβαια, όχι την καταιγίδα και την μπόρα…ο ήχος της βροχής σε τσίγκους και κεραμίδια με ηρεμούσε και με ταξίδευε….Δεν μπορούσα λοιπόν ν’αντισταθώ στην πρόσκληση-πρόκληση να μιλήσω για τη συγκεκριμένη συλλογή.

ΜΟΝΟ ΑΝ ΒΡΕΞΕΙ…λοιπόν

Δεν κρύβεται ο φόβος μέσα σε δάκρυ

Μόνο αν βρέξει… αν βρέξει πολύ

Και το νερό φτάσει ως τα γόνατα

Και παρασύρει κίβδηλα αγάλματα και πέτρινα σπαθιά

Τότε μόνο θα μπορείς να κρυφτείς σε κείνο το δάκρυ

Που’ χει απομείνει στην άκρη του ματιού

Αφού δεν ξέρει αν πρέπει έξω να πηδήξει με ένα σάλτο

Ή να κουρνιάσει πάλι μέσα για ν’ ασφαλίσει.

Πεινάς; Κρυώνεις; Φοβάσαι;

Μόνο αν βρέξει


Μόνο αν βρέξει θα ξεπλύνει μυστικά που ντύθηκαν

λάσπη και χώμα.

Γιατί θέλουν να κρυφτούν κάτω από τα πόδια σου

Μόνο αν βρέξει θα ελαφρύνει το βουνό που του

ξηλώσανε τα μονοπάτια

Που οδηγούσανε σε μένα

Μόνο αν βρέξει θα σκύψει ο ήλιος να με φιλήσει κάτω

Από την ομπρέλα.

Πεινάς; Κρυώνεις; Φοβάσαι;

Σσσς… το μικρό παιδί αποκοιμήθηκε

Δεν κλαίει πια.

     Η βροχή λυτρωτική και σωτήρια για την ποιήτρια. Κάθαρση ψυχής και σώματος. Παρασύρει «κίβδηλα αγάλματα και πέτρινα σπαθιά», την βοηθάει να κρυφτεί σε κείνο το δάκρυ, «που’ χει απομείνει στην άκρη του ματιού», ξεπλένει «μυστικά που ντύθηκαν λάσπη και χώμα». 

       Πρωταγωνίστρια η βροχή και σε άλλα ποιήματα της συλλογής. Στο ποίημα με τίτλο «Μαύρη βροχή» «η νύχτα κατάπιε τη βροχή» και τρέχει με το μουσκεμένο πανωφόρι της να καλύψει-προστατεύσει την ποιήτρια. Στο ποίημα «Κουρτίνες από σύννεφο» οι γκρι κουρτίνες που έφτιαξε η ίδια από σύννεφα ήταν βαριές, έτοιμες για βροχή. Άλλαξε γνώμη όμως και αποφάσισε να κοιμηθεί μέχρι να βρέξει για να ελαφρύνουν οι κουρτίνες και να διώξουν μακριά τα σκοτάδια της ψυχής της. Τέλος, στο ποίημα «Σε γη δανεική» το βρεγμένο χώμα είναι η μόνη αγκαλιά και το μόνο καταφύγιό της! 

        Το υγρό στοιχείο κάνει αισθητή την παρουσία του και με τη μορφή της θάλασσας, η οποία στο ποίημα «Στη θάλασσα» καλύπτει/προστατεύει την ποιήτρια διαγράφοντας τα ίχνη της, αν και όλοι εναντιώνονται στη θέλησή της, στο ποίημα «Πικροδάφνη» της θάλασσας το νερό την ξεδιψάει, ενώ στο ποίημα «Για εκείνο το χαμόγελο» η ποιήτρια επιθυμεί σαν αερικό να χαθεί στις θάλασσες του αγαπημένου της. 

         Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την καθαρτική και λυτρωτική δράση του υγρού στοιχείου στην ποίηση της Αλέξη. Δυστυχώς, αυτή η δύναμη της βροχής και της θάλασσας βρίσκει πολεμίους. Ένας από αυτούς είναι η νύχτα, η οποία απειλεί την ποιήτρια. Στο ποίημα «Η νύχτα» η ποιήτρια διαπιστώνει ότι της νύχτας οι ευχές δεν πιάνουν τη μέρα, στη «Μαύρη βροχή» η νύχτα καταπίνει τη βροχή που την συμπαραστέκεται, ενώ στο ποίημα «Τα κλειδιά που σου χάρισα» ο ερχομός της νύχτας ακυρώνει την αναμονή, η οποία αποδεικνύεται άνευ ουσίας. Στο ποίημα «Κατάργηση» η νύχτα αποτελεί το μοναδικό ορίζοντα για την ποιήτρια, τη μόνη διέξοδο και διαφυγή. Ένας άλλος πολέμιος της ποιήτριας είναι η παγωνιά. Η πόλη την παγώνει, ενώ στο ποίημα «Πωλείται» τα βουνά της κρύβουν τον ήλιο και παγώνει ξανά! Τέλος, στο ποίημα «Πεταλούδες του χειμώνα» η ποιήτρια αναφέρεται στον παγωμένο ήλιο τις παγωμένες μέρες του Δεκέμβρη. Πολέμιος της ποιήτριας είναι και η φωτιά που αφήνει πίσω της «καμένα πάθη», «καμένα όνειρα» και καταστροφή. Στο ποίημα «Η καύση», η στάχτη είναι κολλημένη στη μνήμη της! «Κάρβουνα και στάχτη…παντού…», ενώ στις «Πεταλούδες του χειμώνα» η ματαιότητα εμφανίζεται με τις πεταλούδες που ξεγελιούνται «πως θα ζεσταθούν από τις πυρωμένες στάχτες». Καταστροφή έχουμε και στο ποίημα «Σεισμός». Η καταστροφή εδώ όμως είναι απαραίτητη για την ποιήτρια. Οι ρωγμές αποτελούν εφαλτήριο «για να γκρεμιστεί ό,τι φτιάχτηκε να γκρεμιστεί».

          Η ποιήτρια παλεύει με τους δαίμονές της. Και τους αντιμάχεται με τους στίχους της! Εχθροί της είναι και η φθορά, η κατάργηση και η λήθη. Η ποιήτρια ψάχνει την αλήθεια της στις «φθαρμένες σελίδες» και πιστεύει ότι τα άχρηστα και περιττά είναι αγαπημένα, αν και φορεμένα, αν και ξεχασμένα, αν και γδαρμένα και φθαρμένα! Στο ποίημα «Ξέχασα» η ποιήτρια δεν θυμάται τον τόπο συνάντησης με τον αγαπημένο της, ενώ στις «Ατελείς εξισώσεις» ανακατώθηκε με όσους είχαν λυμένα τα προβλήματά τους για να ξεχάσει, αν και οι πνιγμένες εξισώσεις ενίοτε επαναστατούν διεκδικώντας τη λύση που τους υποσχέθηκε. Στο ποίημα «Ύστερα» το μετά χάθηκε, ενώ το ύστερα κρυμμένο σέρνεται. Η μνήμη της ποιήτριας στο ομότιτλο ποίημα επιλεκτικά αποφάσισε να μηντην αναγνωρίζει και λησμονά να της θυμίζει τις υποχρεώσεις της προς το εγώ της. Τέλος, στις «Ρίζες» η ποιήτρια ψάχνει κρυφά στη λήθη της, χωρίς ούτε καν να θυμάται τι θέλει να ανακαλύψει.

          Η επιστροφή είναι κάτι που προβληματίζει την ποιήτρια. «Η κατάρα της επιστροφής» στο ομότιτλο ποίημα στοιχειώνει τις αμαρτίες που συγχωρέθηκαν. Στο «Σχέδιο διαφυγής» η γέφυρα διαφυγής κρέμεται δεμένη από την κατάρα της επιστροφής, ενώ οι «Σκιές» στο ομότιτλο ποίημα έφυγαν με την υπόσχεση της υποχρεωτικής επιστροφής. Η ποιήτρια πλανάται με ένα εισιτήριο επιστροφής στο χέρι, αναρωτάται μα δεν ξέρει που θέλει να επιστρέψει, στο άυλο παρελθόν που διαψεύστηκε ή στο γεμάτο ενοχές μέλλον που την πρόλαβε! Αναζήτηση ταυτότητας, διαμόρφωση του «εγώ» ή απλά σκόπιμη περιπλάνηση στο χωροχρόνο ανακαλύπτοντας πηγές έμπνευσης;

       Η μοίρα και η μνήμη έχουν έντονη παρουσία στην ποιητική συλλογή. Θα έλεγε κανείς ότι στα ποιήματα της Αλέξη κυριαρχεί το τρίπτυχο βροχή-μοίρα-μνήμη και το τρίπτυχο βροχή-μυαλό-εγώ…..Για την καταλυτική παρουσία της βροχής στο ποιητικό σύμπαν της Παρασκευής Αλέξη έχω ήδη αναφερθεί. Η μοίρα στη συνείδησή μου, διαβάζοντας τα ποιήματα, ταυτίστηκε με την βροχή. Στο ομότιτλο ποίημα η μοίρα δεν έκανε ποτέ κύκλους, δεν διάλεξε ποτέ καμία διαδρομή. Περίμενε πάντα, σχεδόν καρτερικά, στο τέλος του δρόμου την ποιήτρια. Στο «Εισιτήριο επιστροφής» η ποιήτρια δηλώνει ότι δεν ανήκει χωροχρονικά εκεί που την ακούμπησαν οι μοίρες, διατρανώνοντας ότι στερείται ταυτότητας και μνήμης, ενώ στο ομότιτλο ποίημα μας ενημερώνει ότι η μνήμη αποφάσισε να μην την αναγνωρίζει. Στο ποίημα «Καύση» η στάχτη είναι κολλημένη στη μνήμη της, στο «Από χέρι σε χέρι» η μνήμη είναι παγωμένη και αρνείται να ξυπνήσει, στο «Πωλείται» η μνήμη, τα δάχτυλα και τα μάτια σφραγίζονταιαπό την κάπνα του τζακιού. 

        Στο ποίημα «Η μνήμη» η ποιήτρια κάνει βόλτες γύρω από το μυαλό της, σφυρίζοντας σκοπούς που ξεκλειδώνουν ενοχές, ενώ στο ποίημα «Η καύση» το μυαλό της καίγεται! Η ποιήτρια έχει ανάγκη τη βροχή για να ξεπλύνει στάχτες, να σβήσει φωτιές, να λιώσει πάγους και να επαναφέρει την απωλεσθείσα μνήμη της, τη χαμένη ταυτότητα, το χαμένο εγώ και το χαμένο μυαλό! Μόνο με τη συνδρομή της ζωοδότρας δύναμης της ποίησης μπορεί αυτό να επιτευχθεί. 

       Η ποιήτρια ψάχνει απεγνωσμένα να βρει τα κλειδιά για να ξεκλειδώσει τη ζωή της. Ίσως δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι ζωή της είναι η ποίηση, ότι στη συγγραφή θα βρει όλα τα κλειδιά που θα ανοίξουν κλεισμένες πόρτες, θα τη βγάλουν από το αδιέξοδο και θα ρίξουν άπλετο φως στα σκοτάδια της ψυχής της. Απελπισία. Ακόμη και η καληνύχτα είναι κλειδωμένη, ακόμη και τα μάτια είναι κλειδωμένα, τα κλειδιά που χάρισε στον αγαπημένο της ξεκλειδώνουν μόνο τα νοτισμένα κελάρια, το τετράδιο στο βάθος του συρταριού το κλείδωσε τέσσερις φορές, νιώθει ότι κάποιος την κλείδωσε έξω από το θεό της, ωστόσο μπορεί ακόμη να σφυρίζει σκοπούς που ξεκλειδώνουν ενοχές, τα μυστικά περάσματα ξεκλειδώνουν και ξυπνούν δαιμονισμένες αγάπες! Τελικά υπάρχει ελπίδα. Είναι η ποίηση και είναι δίπλα της. Σε κάθε βήμα της….

         Η Παρασκευή Αλέξη χρησιμοποιεί δυνατούς συνδυασμούς λέξεων, ηχηρά επίθετα και ουσιαστικά π.χ μνήμες ακατοίκητες, δανεικές πληγές, κίβδηλα αγάλματα, καμένα πάθη, πνιγμένες εξισώσεις. Η κυριαρχία του πρώτου προσώπου επικρατεί στα περισσότερα ποιήματα. Ωστόσο δε λείπει και το δεύτερο και τρίτο πρόσωπο. Στην ουσία πρόκειται για συνομιλία της ποιήτριας με τον εαυτό της προς την αναζήτηση του εγώ της, της ταυτότητάς της, για συνομιλία με τον άγνωστο άλλον, είτε πρόκειται για κάποιον φίλο ή κάποιον παλιό αγαπημένο. Θα τολμούσα να πω ότι η ποιήτρια συνδιαλέγεται με την ίδια την ποίηση. Στην ποίηση της Αλέξη όπου υπάρχει απαισιοδοξία «σε γη δανεική αναπολώ την ακυρωμένη μου ταυτότητα. Δεν έχω όνομα, δεν έχω όνειρα, δεν έχω προσδοκίες, είμαι μόνο ένας πρόσφυγας, τίποτα άλλο», υπάρχει και αισιοδοξία. Υπάρχουν οι σκιές, αλλά και το φως, η σιωπή αλλά και η αλήθεια, υπάρχει δάκρυ, αποχωρισμός και αντίο, αλλά και πόρτες και πύλες διεξόδου, υπάρχει αναζήτηση του εγώ, αλλά και έντονη παρουσία του, που δηλώνει λανθάνοντα δυναμισμό και μια ισχυρή προσωπικότητα.

    Η μελαγχολία είναι διάσπαρτη στην ποίηση της Παρασκευής. Όχι θλίψη, ίσως νοσταλγία, σίγουρα μελαγχολία, αλλά μια μελαγχολία καθησυχαστική, ήρεμη και γλυκιά, μια μελαγχολία γεμάτη ζωντάνια, μια μελαγχολία που ισούται με δημιουργία, αναγέννηση, ανάταση και ανάσταση, γιατί η Αλέξη αναγεννάται μέσα από την ποίηση, αισιοδοξεί και συνεχίζει, συνεχίζει να ονειρεύεται… γιατί η καθαρτική βροχή δεν ξεπλένει μόνο αμαρτίες, λάθη, μυστικά και ψέματα, αλλά και σκιές, καμένα πάθη και κατάρες. 

      Θα μπορούσα να ισχυριστώ ότι το πρόσημο, διαβάζοντας τα ποιήματα της Παρασκευής, είναι θετικό. Παρόλη τη μελαγχολία, τη θλίψη, την ακύρωση, τη ματαίωση και την αναίρεση, επιτυγχάνεται η ενατένιση του μέλλοντος με αισιοδοξία, τόσο για την ποιήτρια, όσο και για τους αναγνώστες των ποιημάτων της. 

     Τελικά, η Παρασκευή Αλέξη στο δρόμο της αναζήτησης της χαμένης της ταυτότητας και του κατακερματισμένου εγώ της συναντήθηκε με την ποίηση. Μοιραία συνάντηση. Καθοριστική για τη ζωή της. Περιμένουμε με ανυπομονησία τα επόμενα ποιητικά της βήματα, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι με το χρόνο θα γίνεται όλο και καλύτερη, συγκινώντας μας, στοχεύοντας κατευθείαν στο μυαλό μας και αγγίζοντας την καρδιά μας.


Τέλεια μπορείς να χτίσεις μόνο το παρελθόν

Συμπληρώνοντας με διορθωτικές επεμβάσεις του παρόντος

Και τα καλώς σχεδιασμένα όνειρα του μέλλοντος

Μα εγώ έχω κλείσει το ατελές μου παρελθόν

Σε κελί του ημικατεστραμμένου παρόντος

Και μπορώ μόνο να επενδύσω

Στα κβαντικά όνειρα του μέλλοντός μου.



Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2022

ΧΑΡΑ ΜΠΑΚΟΝΙΚΟΛΑ [1948-2022]

 


Βιογραφικό Γεννήθηκε στον Βόλο, το 1948. Πτυχιούχος της κλασικής και της γαλλικής φιλολογίας του Παν/μίου Αθηνών. Κρατικός διδάκτωρ του Παν/μίου της Σορβόννης (ParisIV). Στο ΤΘΣ έχει διδάξει θεωρία του δράματος, φιλοσοφία της τραγωδίας, αρχαίο δράμα, δραματική ανάλυση έργων της νεότερης και σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας, θεωρία της σκηνοθεσίας, θεωρία της μετάφρασης (στο προπτυχιακό και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα). Έχει διδάξει στη δραματική σχολή «Αρχή» και στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Έχει διδάξει σε σεμινάρια ηθοποιών στο Εθνικό Θέατρο, και ερασιτεχνών ηθοποιών στα Χανιά, στη Νάξο, στη Λέρο, στην Τήνο, στην Ικαρία και στη Λευκωσία. Εχει διατελέσει πρόεδρος του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΙΤΙ), πρόεδρος της γνωμοδοτικής επιτροπής του ΕΚΕΘΕΧ, μέλος της επιτροπής της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς για την επιλογή θεατρικών έργων κατάλληλων για παιδιά και εφήβους, και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου. Έχει προεδρεύσει σε κριτικές επιτροπές βράβευσης μαθητικών παραστάσεων (Γ.Γ.Ν.Γ.) και ερασιτεχνικών θιάσων (Δήμος Ζωγράφου, Κόρινθος). Συνεργασία με την Εκπαιδευτική Τηλεόραση και το Υπουργείο Παιδείας για την παρουσίαση και τον σχολιασμό 3 αρχαίων δραμάτων (Τρωάδες, Ιφιγένεια η εν Ταύροις, Λυσιστράτη). Συμμετοχή σε ντοκυμανταίρ για τον Αλέξη Σεβαστάκη. UnmuteRemaining Time -0:00   Fullscreen Σκηνοθεσίες παραστάσεων με φοιτητές και με ηθοποιούς: έργα των Καμπανέλλη, Τακόπουλου, Μητροπούλου, Λόρκα, Ίψεν, Ιονέσκο, Μπέκετ, Στρίντμπεργκ, Κραιτς, Βάλεντιν. Θεατρικά αναλόγια κειμένων με κοινό θεματικό πυρήνα. Θεατρικά δρώμενα/παραστάσεις με φοιτητές του τμήματος στην Σάμο, Χαλκίδα, Ρόδο, Σκύρο, Αίγινα, στο αίθριο της Φιλοσοφικής, στο θέατρο Καισαριανής, στο Λαύριο και στη Σκωτία (Γλασκώβη-φοιτητικό φεστιβάλ θεάτρου). Εκπαιδευτικά και ερευνητικά ταξίδια: Βέλγιο, Γαλλία, Πολωνία, Ισπανία, Τυνησία, Αλγερία. Συμμετοχή σε Συνέδρια: Ελλάδα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ναύπλιο, Σύμη, Σύρος, Αρχαία Ολυμπία, Πύργο, Θήβα, Τρίπολη), Γαλλία, Κύπρος, Σερβία, Βουλγαρία, Ισπανία, Ισραήλ, Μάλτα, Τυνησία. Δημοσιεύσεις μελετημάτων σε επιστημονικά περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους (Ελλάδα, Γαλλία, Βέλγιο, Κύπρος, Καναδάς) και σε θεατρικά προγράμματα. Διαλέξεις στην Ελλάδα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Σάμος, Κοζάνη, Χίος, Σκύρος, Μεσολόγγι, Αγρίνιο, Ηράκλειο, Χανιά, Λεχαινά), στην Κύπρο, στην Αλγερία, στην Πολωνία. Παρουσιάσεις βιβλίων (θεατρικών, πεζών και ποιητικών έργων) σε αίθουσες της Αθήνας, στη Θεσσαλονίκη και στην Κύπρο. Έχει τιμηθεί για την προσφορά της στο θέατρο από τον Δήμο Νέας Ιωνίας Βόλου (2005). Η συμμετοχή σε επιτροπές μεταγραφών, σε εκλεκτορικά σώματα, τριμελείς επιτροπές διδακτορικών και η επίβλεψη προπτυχιακών και μεταπτυχιακών εργασιών είναι αυτονόητες δραστηριότητες (και συνεπώς δεν χρειάζεται να επισημανθούν). Ι. Εργογραφία -L’absurde dans le théâtre d’Euripide, Université Nationale et Capodistriaque d’ Athènes, 1993. -Φιλοσοφία και δραματουργία. Από το «Είναι και το μηδέν» στο θέατρο του Sartre, Βιβλιογονία, 1991. -Οπτικές και προοπτικές του δράματος, Σμίλη, 1991. -Miguel de Unamuno, Καρδαμίτσα, 1993. -Το ελληνοτρόπως κοσμοπολιτικό θέατρο του Πάρι Τακόπουλου και το Πάρτυ Μαγιού, Αθήνα, 1994. -Η Ε.Ο.Κ.Α. στη θεατρική λογοτεχνία της Κύπρου, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου, 2000. -Η τέχνη του θεάτρου (τ.1) – Η θεατρική σχολική δημιουργία (τ.2), στο εκπαιδευτικό πρόγραμμαΘέατρο και Σχολείο, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς & Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Αθηνών, 2002. -Θέματα και πρόσωπα του σύγχρονου δράματος, Πατάκης, 1998. -Σε αγαπημένους (ποίηση), Όμβρος, 2000. -Κανόνες και εξαιρέσεις, Ελληνικά Γράμματα, 2000. -Πτυχές του ευρωπαϊκού δράματος, Επτάλοφος, 2003. -Κλείτος Ιωαννίδης: ο ερευνητής, ο στοχαστής, ο ποιητής, Αρμίδα (Λευκωσία), 2004. -Το τραγικό, η τραγωδία και ο φιλόσοφος, Καρδαμίτσα, 2005 (3ηέκδ.). -Το τραγικό, η τραγωδία και ο φιλόσοφος στον 20ό αιώνα, Καρδαμίτσα, 1997. -Στιγμές της ελληνικής τραγωδίας (Ι), Καρδαμίτσα, 1994. -Στιγμές της ελληνικής τραγωδίας (ΙΙ), Καρδαμίτσα, 2004. -Τραγωδία και γλώσσα, Καρδαμίτσα, 2008. -Κάτοπτρα του χρόνου, Αιγόκερως, 2010. -Maurice Maeterlinck, Επτάλοφος, 2015. -Σε μείζονα και ελάσσονα (υπό έκδοση), Αιγόκερως, 2019. ΙΙ. Μεταφράσεις δοκιμίων -Max Scheler, H θέση του ανθρώπου στον κόσμο (σε συνεργασία με τον Θοδωρή Λουπασάκη), Ροές, 1989. -Ζαν Σταρομπίνσκι, Το πορτραίτο του καλλιτέχνη ως σαλτιμπάγκου, Εξάντας, 1991. -Henri Gouhier, Το θέατρο και η ύπαρξη, Καρδαμίτσα, 1991. -Στα όρια της φάρσας (#εισαγωγή και μετάφραση θεατρικών κειμένων), Ελληνικά Γράμματα, 2001. -ΕmileZola, Κείμενα για την κριτική και το θέατρο (σε συνεργασία με την Ξένια Γεωργοπούλου), Εκδόσεις του 21ου, 1991. -M. Valsa, Το νεοελληνικό θέατρο από το 1453 έως το 1900, Ειρμός, 1994. -Μάτερλινκ, Επιλογή από το έργο του, Στιγμή, 2002. -Mωρίς Μάτερλινκ, Ο ναός της τύχης και άλλα κείμενα, Πατάκης, 2006. -Maurice Maeterlinck, Ο θησαυρός των ταπεινών, Printa, 2008. -Luc Ferry, Homo aestheticus, Ευρυδίκη, 2011. Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://parallaximag.gr/epikairotita/efyge-apo-ti-zoi-i-chara-mpakonikola


 


https://www.n-t.gr/el/news/?nid=34757


https://www.newsit.gr/melas-blogposts/to-ethniko-theatro-apoxaireta-ti-xara-mpakonikola/3638409/


*H φωτό είναι παρμένη από το pallalaximag.