Γιατί γράφω ποίηση
Χάρης Βλαβιανός
Άγρα, 2015
80 σελ.
*******
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη
Απαντώντας σε υποθετική ερώτηση ''Γιατί γράφετε ,ποίηση;'' ,o Xάρης Βλαβιανός απαντά με ένα μικρό σε έκταση βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις 'Αγρα.'' Εξηνταδυο κατηγορηματικές και ολιγόλεξες απαντήσεις στο ερώτημα "Γιατί γράφω ποίηση", Εξηνταδύο καταφατικά και σύντομα "επειδή", επειδή υπάρχουν τόσοι λόγοι για να συνεχίσει ο Χάρης Βλαβιανός να γράφει ποίηση.'' ,όπως γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.Ποίηση που στην περίπτωση του Βλαβιανού όμως είναι συνώνυμη με αυτό που λέμε '' ιδιόλεκτος''.'Ενας τεχνίτης του λόγου που ,όπως αποδεικνύει η μέχρι τώρα πορεία του στα ελληνικά γράμματα(και όχι μόνο)καλλιεργεί τη γλώσσα με έναν ιδιαίτερο τρόπο,παραπέμποντας τον αναγνώστη σε μια αισθητική ξεχωριστή, που συχνά έχει τον κομψό αλλά λειτουργικό εκείνο τρόπο να θέτει τους δικούς της κανόνες.Μιλώ για ''ιδιόλεκτο'' ,γιατί η ποιητική του παραγωγή διακρίνεται ως τέτοια, τόσο για το ύφος,όσο και για την αυτοαναφορικότητα ,αλλά και την ατέρμονη διακειμενική της κατεύθυνση,αφού ο Βλαβιανός μονίμως γόνιμα συνομιλεί με ποιητές που διαβάζει,μεταφράζει,μεταγράφει ,επιδεικνύοντας έναν απίστευτο πλουραλισμό ιδεών ,στίχων,στοχασμών.Και όλα αυτά τα στοιχεία συνηθίζει να τα συνδέει μεταξύ τους ,χαρίζοντας στα ποιητικά του κείμενα πνευματικότητα ,η οποία ενισχύεται μέσα από μια έντονη δοκιμιακή διάθεση που μονίμως τα διακατέχει.
Απαντώντας λοιπόν σε υποθετική ερώτηση ''Γιατί γράφετε ,ποίηση;'' στην ουσία μονολογεί αναφορικά με τα συγγραφικά του credo, τις πηγές,και τις καταβολές του ,καθώς και αναφορικά με τον πυρήνα της ποιητικής του,δίνοντας παράλληλα το στίγμα μιας τέχνης μοναχικής μέσα στο ελληνικό ποιητικό τοπίο.Αυτοπροσδιορίζεται για άλλη μια φορά με αμεσότητα,λιτότητα,τρυφερότητα και αλήθεια.Και έχει και αυτό το βιβλίο άμεση σχέση με όλα τα υπόλοιπα ,μέσα στα οποία βρίσκει κάθε φορά τον τρόπο να εγγράψει τον εαυτό του ως ενεργό ποιητικό υποκείμενο ,αλλά και ως το αντικείμενο της ίδιας του της γραφής και της τέχνης.Ο ποιητής είναι πάντα το Ποίημα που διαρκώς γράφεται χωρίς ποτέ να ολοκληρώνεται,αλλά και που κανένα ''τρέχον'' ή ''παραδοσιακό '' πλαίσιο δεν το περιέχει.Ανένταχτο επανέρχεται στις αναγνωστικές συνειδήσεις,δοκιμάζοντας διαρκώς τις αντοχές τους και προτείνοντάς τους τη νέα εκείνη ατραπό αναφορικά με τη δόμηση και την αποδόμηση της γλώσσας άρα και της σκέψης,αλλά και την προσέγγιση και διερεύνηση που όρου λογοτεχνικότητα.
Το ''Γιατί γράφω ποίηση'' έρχεται ως συνέχεια της αίσθησης ενός συνόλου που μας δίνει το έργο του Βλαβιανού.Και δω συναντάμε τον Σολωμό,τον Σικελιανό,τον Πεσσόα,τον Μπέρρυμαν,τον Κάμμινγκς,τον Έλιοτ ,τον Σεφέρη ,τον Σαίξπηρ,τον 'Ελιοτ,τον Χέρμπερτ,τον Στήβενς,την Ντίκινσον,την Αχμάτοβα,τον Καρούζο ,την Πλαθ,τον Πάουντ,και άλλους.Όλους τους Διακειμενικούς 'Αλλους,όπως τους ονομάζω, που συναντάμε και στα Σονέτα του και στις Διακοπές του,και στις τέσσερις συλλογές που εμπεριέχονται στο γαλάζιο βιβλίο.Ο Θίασος της Τέχνης που ξέρει να μαγεύει και να επηρεάζει έναν ποιητή που όμως δεν ζει με τους Ολύμπιους ,αλλά είναι άνθρωπος με σάρκα και οστά,συνεπώς εύθραυστος μέσα στην επικράτεια που του αναλογεί.
''Επειδή όταν η ψυχή πάψει να θαυμάζει,έχει ηττηθεί'' (Πεσσόα)
"Επειδή ο Χέρμπερτ, περισσότερο και από τον Μίλος, μου έδειξε τι σημαίνει ‘εύθραυστη ανθρώπινη επικράτεια’
Στο βιβλίο όμως συναντάμε και τα πρόσωπα και τα πράγματα της ζωής του,όπως τα συναντήσαμε πάλι σε όλα τα προηγούμενα βιβλία.'Αλλος Θίασος εκείνος που του δίνει μέχρι σήμερα τα ερεθίσματα που χρειάζονται για να γράφει:o γιος του που φοβάται και ακούει το σκοτάδι ,η κόρη που αναρωτιέται σε ποιόν μιλάει η θάλασσα,το σκηνικό στο Λιγονέρι -γνώριμο κι αυτό-,η κρίσιμη περίοδος απομόνωσης στην Αμοργό,οι δύο γονείς που τον στιγμάτισαν,η γιαγιά η Σμυρνιά,η γιαγιά η Μαρίνα,οι Μούσες του ,όλο το πρωτογενές υλικό επανεμφανίζεται εδώ για να μας υπενθυμίζει τη δύναμη της μνήμης ως αφηγηματικό υλικό,καθώς και την ''αυτο-διακειμενικότητα'' του Βλαβιανού ως βασικό στοιχείο της ποιητικής του.
''Επειδή κάθε φορά που κοιτάζω το ρολόι μου,βλέπω τον νεκρό πατέρα μου να γυρίζει το πρόσωπό του από την άλλη''
''Επειδή όταν την είδα να έρχεται μ'ένα παλιό ποδήλατο προς το μέρος μου,με τα μαλλιά της ν' ανεμίζουν στον άνεμο ήξερα πως την είχα ερωτευτεί.''
Mε το βιβλίο αυτό ερμηνεύει με κάποιον τρόπο τη σχέση του με την ποίηση ,υπερασπίζεται την ιδιαιτερότητα αυτής της σχέσης,αλλά και την ίδια την ποίηση.Και δίνει και εδώ-όπως και σε όλα τα βιβλία του - έναν οδηγό αναφορικά με τον τρόπο που επιθυμεί να τον διαβάσουμε και να ξεκλειδώσουμε το έργο του.
''Επειδή μια φλόγα που φωτίζεται από άλλη φλόγα μπορεί να δημιουργήσει τη δική της σκιά''
''Επειδή μένω ακόμη έκθαμβος μπρος την αιώνια παρθενικότητα των λέξεων''
''Επειδή το μόνο αληθινό και ανθεκτικό σχόλιο σε ένα ποίημα είναι ένα άλλο ποίημα''
''Επειδή η ζωή μου είναι ένα ημιτελές ποίημα ,γεμάτο κενά, που μάταια προσπαθώ να το ολοκληρώσω''
