- Καλλιτέχνες δίνουν νέο νόημα σε παραμελημένους χώρους, προσφέροντας και ανάσα ζωής σε υποβαθμισμένες γειτονιές
[Του Αποστολου Λακασα, Η Καθημερινή,
28/7/2012]. «Οταν περπατώ σε παλιά εγκαταλελειμμένα κτίρια, σκέπτομαι
πώς θα ήταν η Αθήνα διαφορετικά. Πώς θα ήταν ένα άλλο τοπίο, μία
διαφορετική καθημερινότητα» αναφέρει στην «Κ» η σκηνοθέτις Γιολάντα
Μαρκοπούλου, η οποία στις αρχές του καλοκαιριού ανέβασε τη θεατρική
παράσταση «Το χώμα» στην αυλή ενός εγκαταλελειμμένου σπιτιού στο
Μεταξουργείο.
«Είναι φαινόμενο παλιό να βγαίνουν οι
καλλιτέχνες από τους παραδοσιακούς θεατρικούς χώρους» μας λέει η κ.
Ελένη Φεσσά-Εμμανουήλ, διδάκτωρ αρχιτέκτων, ομότιμη καθηγήτρια στο Τμήμα
Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μήπως όμως η κίνηση αυτή
στη σημερινή Αθήνα, τη σημερινή Ελλάδα αποκτά μία σημαντική
ιδιαιτερότητα; Μήπως αναζητώντας το παλιό, το εγκαταλελειμμένο, το αγνό,
αναζητούμε όσα καταστρέψαμε κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης;
Ξεκινώντας από το αστικό τοπίο και προχωρώντας στις ηθικές αξίες, οι
οποίες άλλωστε έχουν αποτύπωμα και στις πόλεις, το περιβάλλον που ζούμε.
«Η ελληνική αυλή έχει έναν συμβολισμό
νοσταλγικό. Οταν μια κοινωνία περνά κρίση, είναι σε παρακμή και αδιέξοδο
αντιδρά με επιστροφές» παρατηρεί η κ. Φεσσά-Εμμανουήλ. «Οι καλλιτέχνες
επιδιώκουν να επενδύσουν νέα νοήματα σε χώρους αν όχι ξεχασμένους αλλά
παραμελημένους, και μονοσήμαντους. Ανεβάζοντας ένα θεατρικό έργο σε μία
αυλή ή σε μία αποθήκη δημιουργείς άλλες οσμώσεις, νοήματα σε σχέση με
αυτό που θα προκαλούσε το ανέβασμα της παράστασης σε μία παραδοσιακή
θεατρική σκηνή» προσθέτει, από την πλευρά του, στην «Κ» ο επίκουρος
καθηγητής στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Παν. Αθηνών, κ. Γιώργος
Πεφάνης.
«Επίσης, το στήσιμο μιας παράστασης
τέτοιας είναι ένας τρόπος να προσεγγίσει ο θεατής τον καλλιτέχνη, να
γίνει υπό μία μορφή συνδημιουργός της καλλιτεχνικής πράξης» προσθέτει.
«Η αυλή είναι ένα λαϊκό σύμβολο της πόλης. Και με αυτό τον συμβολισμό
επιδιώκεται η εκλαΐκευση της καλλιτεχνικής πράξης» τονίζει η κ.
Φεσσά-Εμμανουήλ.
Παράλληλα, η παρουσία της θεατρικής
ομάδας μπορεί να ωφελήσει και την ίδια τη γειτονιά. Ενδεικτικά είναι όσα
ανέφερε στην «Κ» ο κ. Νίκος Ορφανός, ηθοποιός και συνσκηνοθέτης της
παράστασης «Το τάβλι» που παρουσιάζεται σε μία αυλή στου Ψυρρή, με
ηλικία κοντά στα 100: «Πριν να στήσουμε αυτή την παράσταση, η γειτονιά
ήταν υποφωτισμένη, με λίγη κίνηση. Τώρα έχει αποκτήσει ζωντάνια, οι
θεατές δίνουν κίνηση στα γύρω μαγαζιά. Εως πέρυσι δεν ήταν συνετό, λόγω
της μικροεγκληματικότητας, να παρκάρει κάποιος το αυτοκίνητο στην
περιοχή. Αυτή η αλλαγή, στην οποία συντελέσαμε και εμείς, δείχνει ότι οι
πολίτες μπορούν να ανοίξουν νέους δρόμους, να πιέσουν τους δημόσιους
φορείς να δράσουν, να αναλάβουν τις ευθύνες τους». «Ενδεχομένως από
αυτές τις κινήσεις να μην κερδίσει τόσο η τέχνη όσο η κοινωνία» λέει η
κ. Φεσσά-Εμμανουήλ. «Πολλοί μου είπαν ότι θα ήθελαν να ζήσουν σε ένα
τέτοιο σπίτι» σχολιάζει η κ. Μαρκοπούλου.
Η «έξοδος» από την παραδοσιακή σκηνή
έχει, εύλογα, και πιο… πεζές παραμέτρους, όπως η οικονομική. «Ο
οικονομικός παράγοντας είναι πολύ βασικός. Γλιτώνουν το ενοίκιο ή
παίρνουν άδεια από τον Δήμο» παρατηρεί ο κ. Πεφάνης.
Βέβαια, η τάση αυτή μπορεί να αποκτήσει
μαζικότητα, και άρα να γίνει μόδα. Εως τότε βέβαια, μπορεί, έστω, να
ευαισθητοποιήσει τη ματιά των Αθηναίων με εικόνες αστικού τοπίου
ξεχασμένες. Και πάντα η επιστροφή στις ρίζες βοηθά για να
αντιμετωπισθούν με ωριμότητα τα παρόντα και τα μελλοντικά βήματα…